Trudno opisać Morze Wattowe jednym sÅ‚owem. MyÅ›lÄ™, że najtrafniej jest okreÅ›lić je jako zaskakujÄ…ce, bo nawet kiedy już siÄ™ czÅ‚owiek o nim naczyta, naoglÄ…da zdjęć i filmów, a potem stanie na plaży, której nie obmywajÄ… żadne wody, to jest mu z tym dziwnie. Niby każdy wie, że morze nigdzie wybrać siÄ™ nie może, ale to konkretne „oddycha” w rytm przypÅ‚ywów i odpÅ‚ywów. Raz jest, raz go nie ma. ZupeÅ‚nie jakby ktoÅ› wyciÄ…gnÄ…Å‚ korek z ogromnej wanny.
Morze Wattowe nie jest duże. Stanowi przybrzeżnÄ… część Morza PóÅ‚nocnego i ma okoÅ‚o 15 tys. km² powierzchni. CiÄ…gnie siÄ™ od miasta Den Helder w Holandii, przez Niemcy, do wysepki Fanø koÅ‚o Esbjerga w Danii. Holendrzy nazywajÄ… je Waddenzee, Niemcy Wattenmeer, a DuÅ„czycy Vadehavet. Mimo swojej nazwy tak naprawdÄ™ nawet nie jest morzem, tylko jednym z najwiÄ™kszych na Å›wiecie bÅ‚otnisk, pÅ‚askÄ… równinÄ… zalewanÄ… wodÄ… dwa razy na dobÄ™ („watt” nawiÄ…zuje do niderlandzkiego okreÅ›lenia bÅ‚ota). Z wodÄ… wyglÄ…da normalnie, kiedy jej nie ma – jak okiem siÄ™gnąć i jeszcze dużo, dużo dalej, rozciÄ…ga siÄ™ pomarszczona powierzchnia mokrego piasku odbijajÄ…ca obÅ‚oki niczym lustro. Ni to morze, ni lÄ…d.
Stopy zapadajÄ… siÄ™ w podÅ‚ożu, ale amatorów wÄ™drówki jest caÅ‚kiem sporo. To naprawdÄ™ emocjonujÄ…cy spacer. WybierajÄ…c siÄ™ naÅ„ samemu, lepiej nie zapuszczać siÄ™ zbyt daleko (Å‚atwo stracić orientacjÄ™). Warto też wczeÅ›niej zapoznać siÄ™ z dokÅ‚adnymi godzinami pÅ‚ywów, żeby nie zostać zaskoczonym. PrzypÅ‚ywy i odpÅ‚ywy zmieniajÄ… siÄ™ co 6 godz. Wahania poziomu wody siÄ™gajÄ… 2-3 m, a prÄ™dkość przypÅ‚ywu to Å›rednio 1 km/h, chociaż w wietrzne i burzowe dni może siÄ™ to dziać o wiele, wiele szybciej.
Takie chodzenie po Morzu Wattowym ma nawet swojÄ… nazwÄ™ – wadlopen (w Holandii) i wattwandern (w Niemczech). DÅ‚uższe wyprawy odbywa siÄ™ wyÅ‚Ä…cznie pod opiekÄ… licencjonowanych przewodników. W Danii można wybrać siÄ™ na wycieczkÄ™ tzw. Mandøbusem, dwupoziomowym „autobusem” ciÄ…gniÄ™tym przez specjalny traktor kursujÄ…cy na wysepkÄ™ Mandø. Wyspa ma niecaÅ‚e 8 km² powierzchni i 40 staÅ‚ych mieszkaÅ„ców. Podczas przypÅ‚ywu można do niej dotrzeć tylko Å‚ódkÄ… lub helikopterem. Mandøbusy kursujÄ… po morskim dnie od kwietnia do października, oczywiÅ›cie w czasie odpÅ‚ywu.
Morze Wattowe jest pÅ‚ytkie i woda szybko siÄ™ w nim nagrzewa, tworzÄ…c idealne warunki do namnażania siÄ™ planktonu. Znawcy tematu twierdzÄ…, że w jednym metrze szeÅ›ciennym wattu jest wiÄ™cej biomasy niż w takiej samej objÄ™toÅ›ci gleby w deszczowym lesie równikowym. Å»ycie dosÅ‚ownie tu kipi, co widać w cieniutkiej warstewce uciekajÄ…cej spod stóp wody. Bliżej brzegu można obserwować efekt dziaÅ‚ania piaskówki, wieloszczeta zwanego też robakiem piaskowym. Tam, gdzie woda zdążyÅ‚a już spÅ‚ynąć, pojawiajÄ… siÄ™ dziwne rurkowate kupki. Widomy to znak istnienia norki siÄ™gajÄ…cej nawet do 30 cm w gÅ‚Ä…b i sÄ… to naprawdÄ™ odchody piaskówek zjadajÄ…cych i wydalajÄ…cych piasek. Te stworzenia żywiÄ… siÄ™ znajdujÄ…cymi siÄ™ w nim mikroorganizmami, a na jednym metrze kwadratowym przestrzeni może ich być nawet 50.
Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>