Gontowiec Podróżny BLOG

Skoro dziś 15 stycznia, to jak tu nie pojechać do Słubic, na urodziny cioci Wikipedii? A dlaczego akurat tam? Ponieważ w Słubicach, niedaleko Collegium Polonicum i przejścia granicznego z Frankfurtem, stoi od 2014 r. pierwszy, może nadal jedyny na świecie, pomnik Wikipedii.

Wikipedia sama o sobie mówi, że jest „wielojęzyczną encyklopedią internetową działającą zgodnie z zasadą otwartej treści”. Narodziła się 15 stycznia 2001 r. jako potomkini Nupedii, która bardzo chciała być perfekcyjna i pewnie dlatego przetrwała tylko trzy lata (2000-2003). Publikować w niej mogli wyłącznie zarejestrowani eksperci z poszczególnych dziedzin, a ci, jak wiadomo, nadmiarem czasu nie grzeszą. Ponadto spowalniał ją siedmiostopniowy proces weryfikacji. Udało się jej stworzyć tylko 25 artykułów. Kolejne 75 pozostawiła w różnym stopniu zaawansowania.

Bez jej córki Wikipedii trudno dziś wyobrazić sobie życie. Fajnie, że jest i że w każdej chwili można do niej zajrzeć, warto jednak pamiętać, że jej hasło przewodnie brzmi „Wolna encyklopedia, którą każdy może redagować”. Każdy, czyli także osoby z wybujałą wyobraźnią, więc do informacji opatrzonych drobnym dopiskiem „wymaga zweryfikowania”, należy podchodzić ostrożnie.


Już od 2009 r. w trzecią niedzielę stycznia obchodzimy Światowy Dzień Śniegu, zwyczajowo związany z tzw. białym szaleństwem. No ale jak tu szaleć na śniegu, kiedy odczuwa się jego chroniczny brak? W obliczu zimy bezśnieżnej, wielobarwnie odzianej w zieloniutkie mchy, żółciutkie korony ranników, jeszcze bezkwietne szczypiorki przebiśniegów i całą masę innych, podobno wiosennych, roślin… w obliczu takiej zimy pozostaje prosić każdego z dostępem do złóż białego puchu – bawcie się dziś przynajmniej za dwoje.

W kalendarzu kulinarnym mamy Dzień Bajgla, bardzo krakowskiego wypieku, który bywa jednak mylony z obwarzankiem i preclem. Może trochę przysłużył się temu autor sześciotomowego „Słownika języka polskiego” Samuel Linde, umieszczając w nim hasło: „obarzanek = obwarzanek, pracel, begiel”.

Najstarszy spośród całej trójki jest najprawdopodobniej obwarzanek, wymieniany na dworskich rachunkach z 1394 r. (gustowała w nich królowa Jadwiga; obwarzankach, nie rachunkach). Początkowo był pieczywem wielkopostnym, a zaszczyt jego wypiekania posiadali tylko niektórzy mistrzowie piekarscy. Wizualnie przypomina wianuszek, skręcony z trzech wałeczków ciasta. Przed pieczeniem jest najpierw „obwarzany” we wrzącej wodzie. Od 2010 roku „obwarzanek krakowski” ma certyfikat unijny i może być wypiekany wyłącznie na terenie Miasta Krakowa oraz powiatu krakowskiego i wielickiego.

W podobny sposób „obwarzane” są też bajgle, te jednak nie powstają ze skręconych sulek (wałeczków), tylko z jednego, nieco szerszego wałka ciasta. Przypominają zwykłą bułkę z dziurą i są świetną bazą do kanapek. Pierwsze zapiski o bajglach z krakowskiego Kazimierza pochodzą z 1610 r. Wynika z nich, że taką świeżo upieczoną bułeczkę, nawiązującą swoim kształtem do cyklu życia ludzkiego, otrzymywała od gminy żydowskiej każda „świeżo upieczona” matka. Według innej legendy, bajgiel był wzorowany na strzemieniu, czyli części końskiego rzędu. Miał go upiec żydowski piekarz dla króla Sobieskiego, by wyrazić swą wdzięczność za odparcie Turków pod Wiedniem.

Bajgle nie tylko zrobiły międzynarodową karierę, czego wynikiem jest dzisiejsze święto, wymyślone w USA (do Ameryki trafiły oczywiście z polskimi emigrantami), ale wybrały się nawet na kosmiczną wycieczkę. 18 posypanych sezamem, wypieczonych w montrealskiej „bajglowni” bułek z dziurką, stanowiło część osobistego bagażu kanadyjskiego astronauty. W maju 2008 roku zabrał je na pokład wahadłowca „Endeavour” Gregory Chamitoff. Gregory leciał z misją na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Wrócił z niej w listopadzie tego samego roku, ale o bajglach w bagażu już nikt nie wspominał. Prawdopodobnie poświęciły się dla dobra nauki.

Kolej na precle. Te są najtwardsze i najbardziej kruche spośród wymienionych na początku wypieków. Formuje się je w ósemkę, normalną albo (częściej) taką bardziej koślawą, bo z trzema dużymi otworami i piecze do zbrązowienia. Są też najmniejsze, najcieńsze ze wszystkich wymienionych wypieków. Nie mam pojęcia kto i kiedy po raz pierwszy o nich napisał, ale legendy o ich kształcie są co najmniej dwie. Jedna mówi o bawarskim piekarzu, który popadłszy w niełaskę u księcia, mógł uratować się przed stryczkiem jedynie, wymyślając pieczywo, „przez które słońce zaświeci trzy razy”. Druga przenosi nas na pogranicze Włoch i Francji, gdzie jakiemuś mnichowi przyszło do głowy, by z resztek ciasta, pozostającego po pieczeniu chleba, przyrządzić przekąski dla dzieci. Ponieważ uczył je właśnie pacierza, uformował wałeczki ciasta na wzór złożonych do modlitwy dłoni.

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

Przebudują Ikara

Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty. Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Czesław Miłosz
„Do polityka” z tomu „Światło dzienne” - 1953

Kto ty jesteś człowieku – zbrodniarz czy bohater?
T <czytaj dalej>

niech dalej liczą...... <czytaj dalej>

dla 30 studentów cały kierunek prawo
dla 30 pielęgniarek cały wydział pielęgniarski

ja sie pytam jakie są koszta państwowe ksz <czytaj dalej>

Do Warszawy gumofilce. Tam jest mnóstwo węzłów do blokowania. <czytaj dalej>

W tel awiwie jest 10tys takich firm oszukańcze inwestycyjnych tam są wirtualne pieniądze i wirtualne zyski
Wielkie drapacze chmur które nale� <czytaj dalej>