Jest 11 czerwca, więc pierwsza dekada miesiąca już za nami. W niektórych regionach kraju solidnie w tym czasie deszczyło, w innych mniej, ale opady dotarły chyba wszędzie.
Co na to przysłowia? Przysłowia porokują: „Gdy w czerwcu często pada, to w lipcu upały nie lada”. Ponieważ niezbyt toleruję temperatury powyżej 30 stopni C, przyjdzie nam się relegować gdzieś w zaciszne, zacienione okolice, a że włóczęgowska żyłka nie pozwala zbyt długo w jednym miejscu siedzieć, trzeba obmyślić sensowną trasę. Oczywiście, po dróżkach boczniejszych od bocznych.
W kalendarzu króluje dziś Międzynarodowy Dzień Rysia. Słusznie nazywają go duchem leśnych ostępów – pojawia się głównie w nocy, znienacka, bezszelestnie i… bardzo rzadko, przynajmniej w naszym kraju i w Europie Zachodniej. Jeszcze niedawno groziło mu całkowite wyginięcie, dlatego znalazł się pod szczególną ochroną i to nie tylko w Polsce. Dzięki reintrodukcji rozpoczętej już w latach 70., zasięg jego występowania zaczął się pomału rozszerzać.
Współcześnie występują na świecie tylko cztery gatunki tego dzikiego kota:
- ryś rudy (południowa część Ameryki Północnej) – najmniejszy spośród rysiów, nadal dość liczny, ale już chroniony,
- ryś kanadyjski (północ USA, Kanada, Alaska) – niezagrożony, jednak uzależniony od populacji zajęcy amerykańskich,
- ryś iberyjski (Hiszpania, Portugalia) – o połowę mniejszy od rysia euroazjatyckiego; najbardziej zagrożony; przez ostatnich 20 lat udało się, dzięki reintrodukcji, zwiększyć jego populację ponad 10-krotnie,
- ryś euroazjatycki – największy wśród rysi i największy pośród drapieżników europejskich; w Polsce gatunek rzadki i chroniony; 90% populacji żyje w lasach Syberii (w końcu to ryś euroazjatycki).
Eksperymentalny program reintrodukcji rysia w Polsce rozpoczęto w 1993 r. w Kampinosie. Przyniósł wymierne efekty, wobec czego jest kontynuowany także w innych regionach kraju. W ramach rozpoczętego w 2018 r. „Powrotu rysia do Polski północno-zachodniej”, wypuszczono na wolność już 57 osobników. Dzięki obrożom telemetrycznym są monitorowane (baterie wystarczają na ok. dwa lata), a fotopułapki rejestrują rysiowe grupy rodzinne – samicę z jednym, dwoma, a nawet z trzema młodymi.
Rysica opiekuje się swoimi kociakami troskliwie i samotnie przez mniej więcej dziewięć miesięcy, aż do następnych godów, które – jak na koty przystało – przypadają najczęściej w marcu. Ciąża trwa ok. dwa i pół miesiąca. Samiec nie spełnia się w roli ojca.
Z rysiowych ciekawostek – charakterystyczne pędzelki czarnych, sztywnych włosów na końcach uszu zwierzęcia skupiają fale dźwiękowe, dzięki czemu pozwalają mu lepiej słyszeć. „Ryś” na zdjęciu ich nie posiada, bo tak naprawdę jest zwykłym (ale ślicznym) miaurysiem, pilnującym wejścia do domu na jednej z uliczek bajkowego miasteczka. Gdyby nie to grube ogonisko, do złudzenia ryś, prawda? Prawdziwe rysie nie mają takiej kity, tylko krótki, wyglądający jak przycięty, ogonek.
Dlaczego „miauryś”? Bo skojarzył mi się z napotkanym w norweskich ostępach lisem polarnym. Mignął nam na poboczu szutrowej drogi, wywołując okrzyk. „Lis! Lis polarny!” – Bodek zatrzymał auto niemal w miejscu. Wyskoczyliśmy uzbrojeni w aparaty. Lis, słysząc trzask migawki, obrócił się dostojnie, przemówił najwyraźniejszym z możliwych „miaaaauuu”, po czym machnął zupełnie nie-kocim puszystogrubym ogonem i zniknął. Bogdan ochrzcił go wtedy miaulisem.
Rozpisałam się o drapieżnych kotach, a tymczasem koniecznie trzeba wspomnieć o jeszcze jednym sympatycznym święcie. To Światowy Dzień Dziergania w Miejscach Publicznych. Wymyślono go w 2005 r. i bardzo dobrze, że tak się stało, bowiem dzierganie jest świetną terapią relaksacyjną. Zatem do dzieła!
Tekst i foto Maria Gonta
UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami
80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”.
W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ...
<czytaj dalej>Remont schodów
Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń.
Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ...
<czytaj dalej>Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>Przebudują Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>