W poczÄ…tkach dziejów ziem bliskich obecnemu Gorzowowi to nie on, a Santok górowaÅ‚ nad resztÄ… pobliskich grodów i osad. Nie darmo w kronikach Galla Anonima widnieje zdanie, które i dziÅ› wykorzystuje gmina w celach promocyjnych: "Strażnica i klucz królestwa". I dziÅ› walorów Santoka jest wiele. To nie tylko poÅ‚ożenie u zbiegu dwóch rzek, nie tylko teren, na którym znajdowaÅ‚ siÄ™ Å›redniowieczny gród santocki, nie tylko wieża, w której artysta Jerzy GÄ…siorek przechowuje swoje prace, nie tylko rzadka już dziÅ› zabudowa ulicowa czy fortyfikacje WaÅ‚u Pomorskiego, ale to też samo poÅ‚ożenie miÄ™dzy licznymi wzgórzami, wzniesieniami czy skarpami. To na nich w dalekim Å›redniowieczu uprawiano winnÄ… latoroÅ›l. Teraz grupa zapaleÅ„ców odtwarza dawne tradycje. W Santoku już powstaÅ‚y dwie winnice, a wkrótce bÄ™dzie ich wiÄ™cej. W Santoku chcÄ… produkować wino.

Zaczęło siÄ™ od marzeÅ„. Przed 20 laty, mieszkajÄ…cy u podnóża GÄ…siorowej wieży 37-letni dziÅ› Konrad Kowalicki odkryÅ‚, że padajÄ…ce tam promienie sÅ‚oneczne majÄ… moc. MyÅ›l o stworzeniu w tym miejscu winnicy zaowocowaÅ‚a, gdy poznaÅ‚ gorzowianina PawÅ‚a KurtykÄ™. DziÅ› cieszy siÄ™ WinnicÄ… Pod BasztÄ…. Dba o 150 sadzonek winoroÅ›li, ale to dopiero poczÄ…tek. OgrodzonÄ… przed zwierzÄ™tami winnicÄ™ bÄ™dzie poszerzaÅ‚. Chce też stworzyć nastÄ™pnÄ…, po przeciwnej stronie. Nowa bÄ™dzie siÄ™ nazywaÅ‚a tak jak córeczka - Maja.

Niemal w tym samym czasie powstaÅ‚a w Santoku druga winnica o nazwie Vineas Montis, czyli winnica na wzgórzu. To już dzieÅ‚o grupy miÅ‚oÅ›ników winiarstwa, którzy w lutym zarejestrowali siÄ™ jako Stowarzyszenie Santockie Winnice. Tworzy je 11 osób, w tym wspomniani wyżej pomysÅ‚odawcy oraz: Karolina Wójtowicz, Grzegorz Pluta czy Jerzy PoÅ‚omski. To oni w pierwszÄ… sobotÄ™ marca spotkali siÄ™ na wzgórzu, które uprawiajÄ… od 2016 r., by dokonać wiosennej przycinki. Minione lata poÅ›wiÄ™cili na wykarczowanie terenu, wyciÄ™cie tarniny, usuniÄ™cie korzeni i przygotowanie pod nasadzenia. 19 maja 2018 winnica zaczęła swój prawdziwy żywot, bowiem ukorzeniono wówczas 641 sztuk winoroÅ›li w szeÅ›ciu odmianach (po okoÅ‚o 100 każdej). SÄ… wÅ›ród nich takie jak: Tauberschwarz, Grüner Veltliner, Riesling, Pinot Gris czy Saint Laurent. Co ważne, każda z odmian jest przystosowana do naszych warunków klimatycznych i ma wytrzymać nie tylko przymrozki, ale temperatury do ponad 20 stopni poniżej zera. Kolejne spotkanie bÄ™dzie poÅ›wiÄ™cone budowie rusztowaÅ„, na których pojawiÄ… siÄ™ metalowe linki, by winne pÄ™dy mogÅ‚y swobodnie siÄ™ rozwijać.

DziaÅ‚aniom grupy zapaleÅ„ców sprzyjajÄ… dawne i obecne wÅ‚adze Santoka. Już 28 listopada 2017 r. zorganizowaÅ‚y spotkanie dla mieszkaÅ„ców. PoprowadziÅ‚ je PaweÅ‚ Kurtyka, który mówiÅ‚ m.in. o historii uprawy winoroÅ›li w okolicach Gorzowa, potrzebach klimatycznych i glebowych, pracach i zabiegach pielÄ™gnacyjnych w winnicach. DziÅ› w Santoku sÄ… dwie winnice, w planach kolejne, ale powoÅ‚ane do życia stowarzyszenie chce stworzyć spóÅ‚dzielniÄ™, by przetwarzać zebrane z winnic owoce.

- Poradzimy sobie w przypadku problemów z ziemiÄ…, ale liczymy na wsparcie wÅ‚adz gminy w sprawie zaÅ‚ożenia przetwórni - podkreÅ›la PaweÅ‚ Kurtyka. - Ona sÅ‚użyÅ‚aby każdemu, kto miaÅ‚by winnice, a niekoniecznie możliwoÅ›ci zbudowania osobnej przetwórni. Chodzi o pozyskanie lokalu. Uważamy, że takÄ… rolÄ™ speÅ‚niÅ‚aby opuszczona bagażownia przy PKP w Santoku, bo ma też fajne piwnice. Mamy jednak Å›wiadomość, że to może być trudne, ale to nie jedyne miejsce, które można by zaadaptować.

- WidzÄ™, że i wójt, i my jako stowarzyszenie myÅ›limy podobnie, bo chcemy rozwijać i promować Santok. Chcemy, by o nas, czyli o Santoku byÅ‚o sÅ‚ychać. Choć czÅ‚onkowie nie wszyscy sÄ… stÄ…d, ale tu dziaÅ‚ajÄ…, wiÄ™c sÄ… już swoi, dlatego liczymy, że wspólnie to siÄ™ nam uda - dodaje Konrad Kowalicki.

Priorytety
JeÅ›li uda siÄ™ zaÅ‚ożyć spóÅ‚dzielniÄ™ winiarskÄ…, stowarzyszenie bÄ™dzie zatrudniać w niej pracowników, dzierżawić kolejne tereny od gminy i być know-how dla tych, którzy zechcÄ… iść w ich Å›lady. W planach majÄ… udziaÅ‚ w różnych wydarzeniach o charakterze winiarskim, od wyjazdów na targi, przez szkolenia, po obecność na lokalnych imprezach i promowanie idei winiarstwa w Santoku poprzez ulotki, broszury, a finalnie - książkÄ™, w której przedstawiÄ… historia winiarstwa od XIII w. Jak mówiÄ…, bÄ™dzie to ich alibi. Wszystko chcÄ… robić we wspóÅ‚pracy z gminÄ…. Jeszcze w tym roku stworzÄ… w przestrzeni wsi dwa murale.

Jak widzÄ… siebie i to, co robiÄ… za kilka lat?
- ChciaÅ‚bym, żeby Santok nie byÅ‚ postrzegany tylko jako dwie rzeki i historia, ale żeby ludzie mieli tu winnice, które produkujÄ… wino doskonaÅ‚ej jakoÅ›ci - mówi Konrad Kowalicki. - Nie chcemy produkować setek tysiÄ™cy butelek, ale wino jakoÅ›ciowo dobre, porównywalne z zachodnim - uzupeÅ‚nia PaweÅ‚ Kurtyka, który planuje, że kiedy zacznÄ… sie zbiory, to mogÄ… wahać siÄ™ od 4 do 12 ton, oczywiÅ›cie w zależnoÅ›ci od roku.

- ChcielibyÅ›my, żeby pasażerowie z pociÄ…gu, który tu jeździ, zobaczyli z jednej strony winnicÄ™, z drugiej strony winnicÄ™, by to ich zainteresowaÅ‚o i przyciÄ…gnęło, żeby tu przyjechali na weekend. Zależy nam na tym, by dowiadywali siÄ™ o naszych dziaÅ‚aniach, wracali tutaj, bo w Santoku coÅ› ciekawego siÄ™ dzieje - dodaje Grzegorz Pluta.

- Naszym celem jest, by nie stanęło na jednej czy dwóch winnicach, ale by to siÄ™ rozrastaÅ‚o, szÅ‚o w Å›wiat, a ludzie nabrali odwagi, że w tej ziemi jest potencjaÅ‚ i chcieli siÄ™ do nas przyÅ‚Ä…czyć. DziÄ™ki stowarzyszeniu bÄ™dziemy przywracać tradycje, które kiedyÅ› tu zapoczÄ…tkowano, a przy tym promować gminÄ™ w regionie - uzupeÅ‚nia PaweÅ‚ Kurtyka.

- Jeśli nam się uda, to pewnie inni też się odważą, bo wielu ludzi kibicuje nam i czeka na efekty - podkreśla Grzegorz Pluta.

To, co robiÄ… czÅ‚onkowie Stowarzyszenia Santockie Winnice, to kosztowna zabawa. Już wÅ‚ożyli w niÄ… mnóstwo wÅ‚asnej pracy, ale jak mówiÄ…, to dla nich przyjemność. W tym roku chcÄ… zostawić najmocniejsze krzewy i zrobić pierwsze wino, by sprawdzić, jaki jest potencjaÅ‚ ziemi i klimatu. Pierwszy smak wina z Santoka powinniÅ›my poczuć za rok, w 2020. - To bÄ™dzie bardzo symboliczne, jakieÅ› pięć litrów - mówi PaweÅ‚ Kurtyka.

OczywiÅ›cie sÄ… niebezpieczeÅ„stwa dla uprawy winoroÅ›li. - Może siÄ™ zdarzyć zaraza, która zniszczy sadzonki, wielokrotne gradobicie, lub to co mamy nie pozwoli na uzyskanie odpowiedniej jakoÅ›ci gron - wyjaÅ›nia Grzegorz Pluta.

Inne niebezpieczeÅ„stwa dla winoroÅ›li to zwierzyna, dziki i sarny; dla owoców - szpaki i osy, a poza tym zÅ‚a ciekawość ludzka. Tego ostatniego jednak winiarze z Santoka siÄ™ nie obawiajÄ…. WierzÄ… również w Å‚agodność klimatu i fakt, że przez ich teren nie przechodzÄ… szlaki gradowe.
- Tu rzeka odpycha mniejsze burze, które mogÅ‚yby zaszkodzić uprawie - dodaje Konrad Kowalicki, podkreÅ›lajÄ…c, że w Santoku zawsze temperatura jest o 2 stopnie wyższa niż w Gorzowie. To zaleta poÅ‚udniowo-wschodnich i poÅ‚udniowych stoków z naÅ›wietleniem sÅ‚onecznym. Latem w jego winnicy Pod BasztÄ… poÅ‚udniowe sÅ‚oÅ„ce praży do 17 czy 18, wiÄ™c wszystko wskazuje na to, że wkrótce ziemia santocka bÄ™dzie znana z produkcji najlepszych win.

Tekst i foto Hanna Kaup

Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Powiatowa Społeczna Rada
do Spraw Osób Niepełnosprawnych

21 wrzeÅ›nia o 12.00 prezydent Gorzowa Jacek Wójcicki i wiceprezydent MaÅ‚gorzata DomagaÅ‚a spotkali siÄ™ z PowiatowÄ… SpoÅ‚ecznÄ… RadÄ… do Spraw ... <czytaj dalej>

ZawyjÄ… syreny

UrzÄ…d Wojewódzki w Gorzowie informuje. W najbliższy czwartek (22 wrzeÅ›nia 2022r.) w godzinach 12.00-12.30 przeprowadzona zostanie gÅ‚oÅ›na próba syren alarmowych. W miastach ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

W sobotÄ™ 24 wrzeÅ›nia już po raz piÄ…ty wyruszy diecezjalna piesza pielgrzymka pokutna z OÅ›na Lubuskiego do Górzycy. W tym roku ... <czytaj dalej>

O projekcie tramwaju dwusystemowego

Spotkanie wÅ‚adz miasta w sprawie planowanych inwestycji kolejowych, tramwaju dwusystemowego i centrum przesiadkowego. Na poczÄ…tku wrzeÅ›nia w UrzÄ™dzie Miasta Gorzowa odbyÅ‚o ... <czytaj dalej>

«	wrzesieÅ„ 2022					»
P	W	Åš	C	P	S	N
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30

Przegraliśmy

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

A wiÄ™c byÅ‚em, zobaczyÅ‚em - Å›wietne fotografie, ciekawe, nietuzinkowe ujÄ™cia - zauważenia zarówno ludzkich zachowaÅ„, bycia w tym Å›wiecie jak i <czytaj dalej>

Klub Kreatywnych z Bogdanca dziÄ™kuje za piÄ™knÄ… relacjÄ™ z uroczystoÅ›ci <czytaj dalej>

Gratulacje! Jeszcze nie widziałem ale któregoś dnia obejrzę!
Z.M.P. <czytaj dalej>

Pani Krysiu. Super. Pozdrowienia od exempikowców z lat 76_81.
Do redakcji. Zdjecie wypada dać kolorowe, a nie...aż mi q.....cisnienie skoczyÅ <czytaj dalej>

Pani Haniu.
Krysia wychwytuje intuicyjnie, to czego my nie widzimy,
Uwiecznia to na zdjęciach.
Ale Pani też.
Te zdjÄ™cia i artyk <czytaj dalej>