Landskrona to okoÅ‚o trzydziestotysiÄ™czne miasto w Skanii, któremu w 1413 r. prawa miejskie nadaÅ‚ pochodzÄ…cy z DarÅ‚owa król Danii, Norwegii i Szwecji – Eryk Pomorski. Szukajcie jej mniej wiÄ™cej w poÅ‚owie drogi pomiÄ™dzy Malmö a Helsingborgiem, nad Sundem (po szwedzku Öresund), cieÅ›ninÄ… oddzielajÄ…cÄ… SzwecjÄ™ od Danii. ZatrzymaliÅ›my siÄ™ tam w drodze na wyspÄ™ Ven.
LubiÄ™ odwiedzać miejsca zwiÄ…zane z pisarzami lub bohaterami książek. WiedziaÅ‚am, że w Landskronie mieszkaÅ‚a swego czasu Selma Lagerlöf, którÄ… nazywano królowÄ… szwedzkiej literatury oraz najbardziej znanÄ… SzwedkÄ… na Å›wiecie od czasów Å›w. Brygidy. Selma byÅ‚a pierwszÄ… kobietÄ…, która otrzymaÅ‚a literackÄ… NagrodÄ™ Nobla, a także pierwszÄ… kobietÄ…, która zostaÅ‚a czÅ‚onkiem Akademii Szwedzkiej. Przez 12 lat pracowaÅ‚a w miejscowej szkole dla dziewczÄ…t, piszÄ…c jednoczeÅ›nie podrÄ™cznik do nauki geografii Szwecji pt. „Cudowna podróż”. W 2009 r., z okazji setnej rocznicy wrÄ™czenia owej prestiżowej nagrody, w Landskronie odsÅ‚oniÄ™to jej pomnik. Bardzo chciaÅ‚am do niego dotrzeć i stwierdzam, że byÅ‚ to Å›wietny pomysÅ‚, ponieważ odlana z brÄ…zu figura stoi w wyjÄ…tkowo urokliwym miejscu. Pisarka lubiÅ‚a tu spacerować, a nawet w liÅ›cie do swojej przyjacióÅ‚ki napisaÅ‚a kiedyÅ›: „Można by tu ludzi zapraszać i brać od nich opÅ‚aty za to, że mogÄ… sobie posiedzieć na naszym brzegu i popatrzeć na cieÅ›ninÄ™”.
Pisarka spoglÄ…da na morskie fale, wcale nie przejmujÄ…c siÄ™ tym, że już w 2012 r. ktoÅ› pomalowaÅ‚ jej fryzurÄ™ na ogniÅ›cie czerwony kolor, a rok później ktoÅ› inny próbowaÅ‚ ukraść caÅ‚Ä… statuÄ™ (zdemontowanÄ… rzeźbÄ™ znaleziono wtedy w pobliskich krzakach). Za jej plecami znajduje siÄ™ jedna z najlepiej zachowanych w Skandynawii fortec wodnych. To niezwykÅ‚a, gwiaździsta cytadela otoczona systemem fos (jest ich tutaj aż cztery), a jej historia rozpoczyna siÄ™ od budowy zamku w 1549 r. (wczeÅ›niej byÅ‚ tu klasztor karmelitów).
Budynki zachowaÅ‚y siÄ™ w dobrym stanie do dziÅ›. Przewodnicy opowiadajÄ… o XVI-wiecznym lochu w jednej z wież, do którego zrzucano więźniów przez umieszczony w stropie wÅ‚az. Jeżeli przeżyli upadek z wysokoÅ›ci 4-5 m i tak nie mieli szans na wydostanie siÄ™ na zewnÄ…trz. Druga z zamkowych wież również sÅ‚użyÅ‚a jako wiÄ™zienie, tyle że w późniejszych wiekach. Osadzano tam skazanych na dożywocie, a najsÅ‚ynniejszÄ… więźniarkÄ… byÅ‚a Hilda Nilsson, znana jako fabrykantka anioÅ‚ków. Skazano jÄ… w 1917 r. za wielokrotne dzieciobójstwo (jako matka zastÄ™pcza mordowaÅ‚a niemowlÄ™ta, zamiast siÄ™ nimi opiekować).
Kiedy przed wypÅ‚yniÄ™ciem na Ven parkowaliÅ›my naszego Fredka przy nabrzeżu promowym, naszÄ… uwagÄ™ zwróciÅ‚ kolejny pomnik. Przedstawiony na nim pilot to Enoch Thulin (1881-1919) znany przede wszystkim jako pionier szwedzkiego przemysÅ‚u lotniczego. W 1914 r. zaÅ‚ożyÅ‚ on w Landskronie zakÅ‚ady lotnicze AB Thulinverken, w których poczÄ…tkowo produkowaÅ‚ samoloty na licencji francuskiej i niemieckiej, a w 1916 r. ruszyÅ‚ z produkcjÄ… wÅ‚asnego dwuosobowego dwupÅ‚atowca o drewnianej konstrukcji. ByÅ‚ to pierwszy szwedzki samolot, który na cześć konstruktora otrzymaÅ‚ nazwÄ™ Thulin E. Zbudowano ich zresztÄ… tylko pięć, szybko zastÄ™pujÄ…c kolejnym, bardziej udanym Thulinem FA. Niestety, konstruktor i zaÅ‚ożyciel firmy zginÄ…Å‚ tragicznie w 1919 r. w czasie oblatywania jednego z samolotów. Pochowano go w Landskronie.
Jako ciekawostkÄ™ dodam, że Landskrona jest podobno jedynym miastem w Szwecji, w którym jeżdżą trolejbusy, w tym także nasze Solarisy.
Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>