17 lutego. Dzisiaj w przysÅ‚owiach królujÄ… koty. Jest ich blisko setka (przysÅ‚ów, nie kotów), wiÄ™c nie sposób wszystkie je tu zacytować i w ogóle najlepiej bÄ™dzie, jak zacznÄ™ od Jana Kochanowskiego i jego „PieÅ›ni Å›wiÄ™tojaÅ„skiej o Sobótce”. WyglÄ…da na to, że przynajmniej część funkcjonujÄ…cych do dziÅ› porzekadeÅ‚ i popularnych powiedzeÅ„ może mieć źródÅ‚o w tej szesnastowiecznej lekturze:
- „gdzie kot we Å‚bie pomieszkiwa” – tak mawiano o kimÅ› niespeÅ‚na rozumu,
- „ciÄ…gnąć kota” – otrzymać nauczkÄ™ (Panna III wystÄ™pujÄ…ca w „PieÅ›ni” mówi „WystÄ…p ty, coÅ› ciÄ…gnÄ…Å‚ kota” – chodziÅ‚o tu o zabawÄ™, w której przywiÄ…zywano delikwenta do jednego koÅ„ca liny, a na drugim byÅ‚ kot i co najmniej kilku „pomagierów” na dwóch nogach, którzy w imieniu czworonoga przeciÄ…gali nieszczęśnika po bÅ‚ocie albo przez strumyk),
- „Kot wieszcza bestyja, zawżdy siÄ™ na deszcz myja” – to sÅ‚owa mistrza Kochanowskiego, okazuje siÄ™ jednak, że owo mycie to nie tylko na deszcz, bowiem koty spÄ™dzajÄ… na ablucjach sporo czasu i wspóÅ‚czeÅ›nie można spotkać takÄ… wersjÄ™: „Kot siÄ™ myje, bÄ™dÄ… goÅ›cie”, natomiast o nadchodzÄ…cych opadach: „Kot siÄ™ myje, bÄ™dzie deszcz”.
W kolejnych wiekach obserwowano koty równie dokÅ‚adnie, co poskutkowaÅ‚o powstaniem nastÄ™pnych frazeologizmów:
- „JadÅ‚by kot ryby, ale nie chce ogona maczać” – o osobach niezdecydowanych,
- „Zaraz panie, tylko kotka wstanie” – o leniuchowaniu,
- „Pierwej niż kotka jaja zniesie” – o tym, że o realizacji czegoÅ›-tam można zapomnieć.
Wreszcie przyszła kolej na przysłowia. Wybrałam tylko trzy i zacznę od najstarszego:
- „GÅ‚aszcz ty kotowi skórÄ™, a on ogon wzgórÄ™” (u Kochanowskiego byÅ‚o tak: „GÅ‚aszcz na nim, jako chcesz, skórÄ™/ On przedsiÄ™ ogonem wzgórÄ™”),
- „Z tym kot rad mieszka w zgodzie, kto mu siÄ™ daje lizać po brodzie”,
- „Gdzie dwa koty, a jeden szczur, dwie gospodynie, a jeden dwór, gdzie jeden koÅ„, a dwa brytany – tam spokój Å›wiÄ™ty nie jest znany” (to podoba mi siÄ™ najbardziej).
Dlaczego właśnie dziś wypada w kalendarzu Światowy Dzień Kota? Ponieważ wymyślono go we Włoszech, ustalając datę według następującego klucza:
- luty ongiÅ› nazywano „miesiÄ…cem kotów i czarownic”,
- we włoskiej tradycji liczba 17 to odpowiednik naszej pechowej trzynastki, często łączonej wizerunkowo z kotem,
- pechowość siedemnastki nigdy nie dotyczyÅ‚a kotów, bo one przecież wedÅ‚ug legendy majÄ… siedem żyć.
OglÄ…daÅ‚am ostatnio dokument zatytuÅ‚owany „W gÅ‚owie kota”, w zwiÄ…zku z czym w mojej gÅ‚owie pozostaÅ‚o kilka ciekawostek:
- prawie 10% kocich kości umiejscowionych jest w ogonie,
- giÄ™tki koci grzbiet skÅ‚ada siÄ™ z 53 luźno poÅ‚Ä…czonych krÄ™gów; my mamy ich tylko 34,
- kotki sÄ… zwykle prawoÅ‚apkowe, kocury – lewoÅ‚apkowe,
- koty też się pocą, ale tylko na podeszwach łapek,
- koty mogą żyć 20 lat, co odpowiada 98 latom ludzkim; te kastrowane żyją zazwyczaj dwa lata dłużej od niekastrowanych,
- koci nos jest tak samo unikalny jak ludzkie linie papilarne.
Nie dziwcie siÄ™, że na dzisiejszym zdjÄ™ciu nie ma żadnego z naszych domowych kotów, ale nie mogÅ‚am siÄ™ zdecydować, którego wybrać, a ta fotografia po prostu sama mi siÄ™ nawinęła. Kocury – wieÅ› w woj. opolskim, w pow. oleskim, gminie DobrodzieÅ„. Mamy w kraju jeszcze jednÄ… wieÅ› o tej samej nazwie. Znajduje siÄ™ w woj. zachodniopomorskim, pow. Å›widwiÅ„skim i gminie PoÅ‚czyn Zdrój.
Tyle o kotach, teraz czas na pozostaÅ‚e Å›wiÄ™ta. Po wczorajszym Dniu PrzysÅ‚ugi dziÅ› obchodzimy DzieÅ„ Drobnych UprzejmoÅ›ci, a tych nigdy dosyć. NaprawdÄ™ ubarwiajÄ… życie, warto wiÄ™c prawić je sobie wzajemnie i to jak najczęściej. Na koniec zostawiÅ‚am DzieÅ„ Kapusty z zastrzeżeniem, że celebracjÄ™ zostawiam Wam. Mój organizm toleruje jedynie pekinkÄ™ i pak choi. Może jednak zaszalejÄ™ i poszukam w sklepach tego chiÅ„skiego cuda?
Tekst i foto Maria Gonta
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>