5 lutego. „W dzieÅ„ Å›w. Agaty, jeÅ›li sÅ‚onko przez okienko zajrzy do chaty, to wiosenka na Å›wiat spoglÄ…da zza zimowej kraty”. PrzysÅ‚owie prawdÄ™ ci powie, a mówi ni mniej, ni wiÄ™cej, tylko „Na Å›w. AgatÄ™ wysuszysz na sÅ‚oÅ„cu szmatÄ™”.
Już wczoraj sÅ‚oÅ„ce postanowiÅ‚o pokazać wreszcie swoje oblicze, a niebieÅ›ciutkie niebo zachÄ™caÅ‚o do spacerów. Wprawdzie nogi na oblodzonych chodnikach trzeba byÅ‚o stawiać ostrożniej niż zazwyczaj, jednak po tylu dniach rozmiÄ™kÅ‚ych szaroburoÅ›ci, czÅ‚ek już spragniony dÅ‚uższego pobytu na Å›wieżym powietrzu. Tylko wiatr (zwÅ‚aszcza w cieniu) nie byÅ‚ zbyt przyjemny. Czyżby od takich podmuchów braÅ‚o siÄ™ przysÅ‚owie „Åšw. Agata chatÄ™ wymiata”? I to, że jak już siÄ™ za wymiatanie zabierze, wtedy robi to naprawdÄ™ dokÅ‚adnie? Bo niby dlaczego mawiano ongiÅ›: „Po Å›w. Agacie widać muchy w chacie” i „Po Å›w. Agacie widzimy myszy w chacie”?
PatronujÄ…ca ogniowym zawodom Å›w. Agata z Sycylii zdecydowanie bardziej znana jest z innych umiejÄ™tnoÅ›ci. Nie na darmo nazywano jÄ… ognistÄ… Å›wiÄ™tÄ…. Wierzono, że potrafi uchronić dobytek przed skutkami wybuchu wulkanu, pożarami i przed uderzeniem pioruna. Sycylijska tradycja gÅ‚osi, że to wÅ‚aÅ›nie Å›w. Agata trzyma w ryzach EtnÄ™, za to w naszej bezwulkanicznej obrzÄ™dowoÅ›ci ludowej, Agata od zawsze dawaÅ‚a najlepsze gwarancje przeciwpożarowe. WspomagaÅ‚y jÄ… w tym poÅ›wiÄ™cone piÄ…tego lutego chleb i sól, które utykano w różnych kÄ…tach domu i zagrody, albo też „w razie pożaru, szczególniej od pioruna wynikÅ‚ego, obnosiÅ‚o siÄ™ je dookoÅ‚a domu, a nastÄ™pne rzucaÅ‚o w pÅ‚omienie, wierzÄ…c iż ogieÅ„ zostanie stÅ‚umiony” („Chleb Å›w. Agaty od ognia strzeże chaty”, „Sól Å›w. Agaty broni z ognia chaty”). Podczas burzy natomiast wystarczyÅ‚o wystawić w oknie obraz Å›wiÄ™tej („Gdzie Å›w. Jagata, bezpieczna tam chata”).
Dawniej „chleb Å›w. Agaty” zabierano też w dalekie podróże. MiaÅ‚ być antidotum na palÄ…cÄ… jak ogieÅ„ tÄ™sknotÄ™ za domem. WspóÅ‚czesne Å›rodki lokomocji pozwalajÄ… skrócić czas niezbÄ™dnych wÄ™drówek do minimum, wiÄ™c i tÄ™sknota jakby mniej palÄ…ca. Można jÄ… też sobie osÅ‚adzać na różne sposoby – dzisiaj na przykÅ‚ad nutellÄ… (Åšwiatowy DzieÅ„ Nutelli) albo czekoladowym fondue (DzieÅ„ Czekoladowego Fondue).
5.02.1744 r. urodziÅ‚ siÄ™ John Jeffries, amerykaÅ„ski chirurg uważany za pierwszÄ… osobÄ™ profesjonalnie zajmujÄ…cÄ… siÄ™ pogodÄ… i pierwszego czÅ‚owieka, który prowadziÅ‚ obserwacje z kosza balonu. TowarzyszyÅ‚ także Jean-Pierre Blanchardowi w pionierskim (wiÄ™c również pierwszym) przelocie balonem nad kanaÅ‚em La Manche. Rocznica urodzin Jeffriesa jest dziÅ› obchodzona jako DzieÅ„ Meteorologa, natomiast Åšwiatowy DzieÅ„ Meteorologii Å›wiÄ™tujemy 23 marca.
5.02.1945 r. zginÄ…Å‚ Otto Warpechowski, archeolog amator i od 1938 r. powiatowy opiekun zabytków (nominacjÄ™ otrzymaÅ‚ za wstawiennictwem prezydenta Warszawy Stefana StarzyÅ„skiego). Warpechowski jest gÅ‚ównym bohaterem niezwykÅ‚ej i niestety maÅ‚o znanej historii z czasów II wojny Å›wiatowej. Otóż nie tylko uratowaÅ‚ przed zburzeniem ruiny zamku książąt mazowieckich w Liwie, ale nawet doprowadziÅ‚ do tego, że Niemcy rozpoczÄ™li ich odbudowÄ™.
UdaÅ‚o mu siÄ™ wmówić Ernstowi Gramssowi (starosta powiatu sokoÅ‚owsko-wÄ™growskiego w czasie okupacji), iż liwski zamek wzniesiony zostaÅ‚ przez Krzyżaków. Grams porzuciÅ‚ wiÄ™c plany rozbiórki ruin i zleciÅ‚ rekonstrukcjÄ™ budowli, jako pomnika niemieckiej dominacji na Wschodzie. Otto staraÅ‚ siÄ™ opóźniać prace budowlane, ograniczajÄ…c je do reperowania wiÄ™kszych uszkodzeÅ„ i ratowania substancji zabytkowej. JednoczeÅ›nie wykorzystywaÅ‚ sterty cegieÅ‚ do przechowywania broni dla AK. Kiedy Gramss w 1944 r. wstrzymaÅ‚ prace przy zamku, Warpechowski musiaÅ‚ siÄ™ ukrywać. JesieniÄ… wstÄ…piÅ‚ do II Armii WP, zginÄ…Å‚ zastrzelony przez pijanego sowieckiego żoÅ‚nierza.
Na dzisiejszym zdjÄ™ciu oczywiÅ›cie zamek książąt mazowieckich w Liwie. Otto Warpechowski jest tam serdecznie wspominany, można też szczegóÅ‚owo przyjrzeć siÄ™ historii jak to „Krzyżacy piastowski zamek odbudowywali”. RozpoczÄ™tÄ… w czasie wojny renowacjÄ™ ukoÅ„czono dopiero w latach 1955-1961. Odrestaurowano wieżę bramnÄ… wraz z częściÄ… murów kurtynowych oraz zrekonstruowano barokowy dwór staroÅ›ciÅ„ski. Prace wznowiono w 2005 r., a w latach 2017-2018 utworzono „Park Kulturowo-Historyczny przy Zamku Książąt Mazowieckich w Liwie”, dobudowujÄ…c przy okazji drewniany most. Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie funkcjonuje od 1963 r.
KiedyÅ› mówiÅ‚o siÄ™, że „Kiedy MiesiÄ…c w peÅ‚ni jasno miÄ™dzy gwiazdami Å›wieci, to patrzy na nas jak rybie oko i spodziewać siÄ™ należy pogody”. No to siÄ™ spodziewajmy. DziÅ› Åšnieżna PeÅ‚nia.
Tekst i foto Maria Gonta
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>