Rozmowa z prof. Markiem Szczepkowskim, specjalistą chirurgiem, ordynatorem Klinicznego Oddziału Chirurgii Ogólnej i Kolorektalnej Szpitala Bielańskiego w Warszawie

Kiedy zaczęła się historia stomii?
- Stomia jelitowa, rozumiana jako poÅ‚Ä…czenie jelita ze skórÄ…, towarzyszyÅ‚a czÅ‚owiekowi od zarania dziejów. Najczęściej byÅ‚a efektem urazów przenikajÄ…cych, na skutek których część ludzi umieraÅ‚a, a u pozostaÅ‚ych, w wyniku procesu gojenia, powstawaÅ‚y przetoki. OkoÅ‚o XVII wieku pojawiÅ‚y siÄ™ pierwsze próby operacyjnego poÅ‚Ä…czenia przewodu pokarmowego z przedniÄ… powierzchniÄ… Å›ciany brzucha. Natomiast istotnym przeÅ‚omem w chirurgii kolorektalnej byÅ‚ rok 1952. Profesor Brian Brook z Uniwersytetu w Birmingham wprowadziÅ‚ wtedy prostÄ… i genialnÄ… modyfikacjÄ™ istniejÄ…cej metody chirurgicznej polegajÄ…cÄ… na wywiniÄ™ciu Å›luzówki. DziÄ™ki temu znacznie spadÅ‚a liczba powikÅ‚aÅ„ zwiÄ…zanych ze zwężeniem stomii oraz powstawaniem zmian skórnych wokóÅ‚ niej. To byÅ‚ poczÄ…tek nowej ery.

Co się zmieniło od tego czasu?
- Można by sÄ…dzić, że prawie wszystko. Jeszcze 15 lat temu wydawaÅ‚o siÄ™, że w ogóle odejdziemy od stomii. PojawiÅ‚a siÄ™ bowiem grupa chirurgów, która zakÅ‚adaÅ‚a, że skoro wiemy coraz wiÄ™cej o nowotworze jelita grubego i mamy coraz lepsze technologie medyczne, to bÄ™dziemy wykonywać coraz mniej takich operacji. Niestety, okazaÅ‚o siÄ™, że odsetek chorych, u których należy jÄ… wykonać, nie zmienia siÄ™. ZmieniajÄ… siÄ™ jedynie diagnostyka, wskazania i metody operacji. Dawniej wiÄ™cej byÅ‚o stomii staÅ‚ych, dziÅ› mamy coraz wiÄ™cej czasowych (ok. 30 proc.).

Dlaczego?
- Dlatego, iż jeszcze 20 lat temu uważano, że jeżeli nowotwór znajduje siÄ™ np. 7-8 cm od zwieraczy, to jest to na tyle blisko, że trzeba je usunąć i wyÅ‚onić staÅ‚Ä… stomiÄ™. Dzisiaj operujemy guzy odbytnicy, które sÄ… umiejscowione 2-3 cm od zwieraczy, oszczÄ™dzajÄ…c je. Po
wycięciu chorego odcinka jelita wraz z guzem, wykonujemy tzw. pierwotne niskie zespolenie. I tu powstaje problem, bo żeby poprawić perspektywiczne wyniki onkologiczne,
trzeba u wiÄ™kszoÅ›ci pacjentów stosować radioterapiÄ™ przedoperacyjnÄ…. A to pogarsza warunki gojenia siÄ™ zespolenia jelitowego i może prowadzić do jego nieszczelnoÅ›ci. Aby do tego nie dopuÅ›cić, wykonujemy ile ostomiÄ™ protekcyjnÄ…, która na kilka czy kilkanaÅ›cie tygodni odciąża zespolenie jelitowe od pasażu jelitowego, dajÄ…c szansÄ™ na zagojenie siÄ™. Do niedawna sÄ…dziliÅ›my, że zabieg ten nie zmienia odsetka nieszczelnoÅ›ci zespolenia, a tylko zapobiega jego niekorzystnym skutkom. Tymczasem wiadomo już, że wpÅ‚ywa on również korzystnie na proces gojenia. Po tym okresie stomia jest zamykana i przywracamy naturalnÄ… drogÄ™ pasażu jelitowego.

U ilu chorych rocznie trzeba wykonać operację wyłonienia stomii jelitowej?
- W Polsce przeprowadza siÄ™ rocznie ok. 6 tys. takich operacji. Część z nich wynika z tego, że mamy coraz wiÄ™cej wypadków komunikacyjnych i ran postrzaÅ‚owych. RoÅ›nie też zapadalność na choroby zapalne np. na nieswoiste zapalenie jelit, czyli chorobÄ™ LeÅ›niowskiego-Crohna, na wrzodziejÄ…ce zapalenie jelit oraz postÄ™pujÄ…cÄ… chorobÄ… uchyÅ‚kowÄ…. Jednak najwiÄ™cej, bo przeszÅ‚o 80 proc. wskazaÅ„, stanowiÄ… choroby onkologiczne. Rocznie notujemy kilkanaÅ›cie tysiÄ™cy nowych przypadków raka jelita grubego. Co wiÄ™cej, liczba chorych wzrasta o ponad 3 proc. w skali roku.

Czy to znaczy, że operacji wykonania stomii będzie coraz więcej?
- Nie, bo chociaż liczba chorych rośnie, poprawiają się jednak technologie medyczne. W sytuacji, gdzie jeszcze kilka, kilkanaście lat temu wykonywaliśmy stomie stałe, dziś wykorzystujemy np. szwy mechaniczne, czyli staplery. Dzięki temu możemy wykonać zespolenie jelitowe w miejscu, gdzie ręcznie nie byłoby to możliwe. Stosujemy też techniki
laparoskopowe i mikrochirurgiczne. JeÅ›li chodzi o poziom wiedzy polskich chirurgów w zakresie leczenia raka jelita grubego, jesteÅ›my w czoÅ‚ówce Å›wiatowej. Mamy codzienne kontakty ze specjalistami z najlepszych oÅ›rodków europejskich i amerykaÅ„skich.

Co jest kolejnym celem chirurgów zajmujÄ…cych siÄ™ leczeniem raka jelita grubego?
- Istotnym kierunkiem sÄ… badania nad mechanizmami powstawania nowotworów. Wiemy, że ponad 90 proc. z nich to gruczolako-raki, które powstajÄ… na bazie polipów. I tu dochodzimy
do zalet badaÅ„ przesiewowych, które umożliwiajÄ… wykrycie nowotworu w fazie bezobjawowej. Najlepsza jest kolonoskopia, ale na jej powszechne wprowadzenie nie stać nawet najbogatszych krajów. OkreÅ›lamy wiÄ™c grupy ryzyka. Zmierzamy też do personalizacji leczenia na podstawie struktury genomu ludzkiego. Znamy już ok. 70 mutacji genów, które wpÅ‚ywajÄ… na powstawanie raka jelita grubego.

Jakie sÄ… w Polsce wyniki leczenia tej choroby?
- Niestety, nie sÄ… zadowalajÄ…ce. Odsetek wyleczonych pacjentów (w różnych stadiach choroby) wynosi u nas niewiele ponad 30 proc. A w USA – powyżej 50 proc. Wyniki oceniane sÄ… przede wszystkim na podstawie piÄ™cioletnich obserwacji pacjentów, którzy nie majÄ… wznowy.

Z czego bierze siÄ™ tak niski wynik?
- Z wielu czynników. Jednym z najistotniejszych jest Å›wiadomość zdrowotna spoÅ‚eczeÅ„stwa polskiego. Niestety, tu jest bardzo wiele do zrobienia. Możemy też poprawić wyniki leczenia raka jelita grubego poprzez wprowadzenie wspomnianych badaÅ„ przesiewowych, a także szybkÄ… Å›cieżkÄ™ diagnostycznÄ…, skrócenie drogi miÄ™dzy postawieniem diagnozy a podjÄ™ciem leczenia i rozszerzenie leczenia skojarzonego. Sama chirurgia w wiÄ™kszoÅ›ci przypadków nie wystarczy. Potrzebne sÄ… dodatkowo radioterapia i chemioterapia. Każdy pacjent po operacji powinien też być monitorowany wedÅ‚ug okreÅ›lonych procedur. Najtrudniejsze przypadki powinny trafiać do oÅ›rodków referencyjnych.

W jaki sposób wyznacza siÄ™ miejsce wyÅ‚onienia stomii?
- Najważniejsze sÄ… wzglÄ™dy praktyczne. Pacjent musi jÄ… przede wszystkim widzieć, nie może być schowana w faÅ‚dach brzusznych. Wyznaczenie stomii (w pozycji stojÄ…cej, siedzÄ…cej i leżącej) przed zabiegiem operacyjnym jest jednym z podstawowych warunków prawidÅ‚owego
jej funkcjonowania i dobrej jakoÅ›ci życia pacjenta. Wbrew czÄ™stej opinii, życie ze stomiÄ… nie musi być gorsze niż bez niej. Tak jest np. w przypadku pacjentów z wrzodziejÄ…cym zapaleniem jelita grubego, którym dokuczajÄ… uporczywe krwiste biegunki, czy pacjentów z tzw. zespoÅ‚em przedniej resekcji, którzy nie mogÄ… odroczyć potrzeby wypróżnienia na dÅ‚użej
niż na 3-4 minuty. Jak bardzo to ich obciąża i przywiązuje do miejsca zamieszkania! Oni ze stomią czują się dużo lepiej.

A co z zabezpieczeniem stomii? Nie zatyka się jej przecież korkiem...
- Do tego sÅ‚uży specjalny sprzÄ™t stomijny – worki, pÅ‚ytki, pasty uszczelniajÄ…ce i specjalistyczne preparaty pielÄ™gnacyjne, czyli tzw. sprzÄ™t pomocniczy. Jednym z istotnych warunków komfortu życia ze stomiÄ… jest wysoka jakość i peÅ‚na dostÄ™pność sprzÄ™tu. Pacjent musi mieć tyle worków ile potrzebuje, bez nich nie może wyjść w ogóle z domu i naraża siÄ™ na bardzo przykre powikÅ‚ania. W wiÄ™kszoÅ›ci krajów standardem sÄ… 2 worki na dzieÅ„. SprzÄ™t stomijny musi być indywidualnie dobrany, biologicznie obojÄ™tny (niealergizujÄ…cy), szczelny dla gazów i stolca, Å‚atwy w obsÅ‚udze i solidnie wykonany. To warunek podstawowy, bez którego rehabilitacja pooperacyjna pacjenta jest w ogóle niemożliwa! Dlatego warunek ten musi być speÅ‚niony.

Materiał przygotowany przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia na konferencję w Konstancinie 17-18 czerwca 2011

Dodaj komentarz:

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotÄ™ 11 maja br. w OÅ›nie Lubuskim odbÄ™dÄ… siÄ™ uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

PrzebudujÄ… Ikara

Przetarg na przebudowÄ™ ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygniÄ™ty. Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w peÅ‚ni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara uÅ‚atwi codzienne ... <czytaj dalej>

Oni tu zostajÄ…

„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

dla 30 studentów cały kierunek prawo
dla 30 pielęgniarek cały wydział pielęgniarski

ja sie pytam jakie sÄ… koszta paÅ„stwowe ksz <czytaj dalej>

Do Warszawy gumofilce. Tam jest mnóstwo wÄ™złów do blokowania. <czytaj dalej>

W tel awiwie jest 10tys takich firm oszukańcze inwestycyjnych tam są wirtualne pieniądze i wirtualne zyski
Wielkie drapacze chmur które naleÅ <czytaj dalej>

Zaczynamy od podwyżki swoich uposażeÅ„, potem "obwÄ…chamy siÄ™" poodwiedzamy i....a wy frajerzy, za kolejjne kilka lat bÄ™dziecie potrzebn <czytaj dalej>

nieroby smierdzÄ…ce
tylko złożone rączki i kłanianie sie
udajÄ…c ze sÄ… do czegos potrzebni

ani na niczym sie w tym miescie n <czytaj dalej>