Archiwum PaÅ„stwowe w Gorzowie Wielkopolskim, Klub Pioniera Miasta Gorzowa, Weronika Kurjanowicz zapraszajÄ… na obchody 70. rocznicy przejÄ™cia Gorzowa przez PolskÄ™, które odbÄ™dÄ… siÄ™ w Archiwum PaÅ„stwowym w Gorzowie 26 marca 2015 r.

Program obchodów zakÅ‚ada otwarcie wystawy "Co przywieźli w swoich bagażach przesiedleÅ„cy" oraz promocjÄ™ książki Dariusza A. Rymara „W 70. rocznicÄ™ przejÄ™cia Gorzowa przez PolskÄ™. Gorzów – stolica Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1950”.

O wystawie „Co przywieźli w swoich bagażach przesiedleÅ„cy” Weronika Kurjanowicz pisze:
" Jednym z boleÅ›niejszych przeżyć każdej wojny sÄ… przesiedlenia ludnoÅ›ci: ucieczki, wypÄ™dzenia, migracje… Takie doÅ›wiadczenie przyszÅ‚o przeżyć w latach II wojny Å›wiatowej Polakom z ziem zwanych zabużaÅ„skimi, urzÄ™dowo nazywane ewakuacjÄ…, a w jÄ™zyku propagandy – repatriacjÄ…. Przy czym owa propaganda zapewniaÅ‚a, że w nowym Å›wiecie czekajÄ… na nich mieszkania i gospodarstwa z peÅ‚nym wyposażeniem, wszystko co do życia niezbÄ™dne.

Z czym wybrali siÄ™ w owÄ… przymusowÄ… podróż ludzie z kresów? Z tym, co zmieÅ›ciÅ‚o siÄ™ w wydzielonym kÄ…cie wagonu bydlÄ™cego, a co można byÅ‚o jakoÅ› zapakować i przenosić w dÅ‚ugiej wÄ™drówce. Dobytek byÅ‚ już uszczuplony szeÅ›cioma latami wojny. WiÄ™c zabierano to, co siÄ™ ostaÅ‚o, co wydawaÅ‚o siÄ™ najniezbÄ™dniejsze, mogÅ‚o sÅ‚użyć jako narzÄ™dzie pracy. Przede wszystkim jednak wszelkie dokumenty osobiste oraz Å›wiadczÄ…ce o pozostawieniu na opuszczanych ziemiach jakiejÅ› wÅ‚asnoÅ›ci. Ludzie porzucali domy i gospodarstwa, pozostawiali groby. Z najÅ›wiÄ™tszymi pamiÄ…tkami rozstać siÄ™ nie potrafili. StÄ…d wÅ›ród wiezionych ubraÅ„ i pierzyn znalazÅ‚y siÄ™ też jakieÅ› okruchy dawnego życia: obrazy Å›wiÄ™te, hafty pamiÄ…tkowe, naczynia wyprawowe, nieliczne książki, czasem korale, dziewczÄ™ce pamiÄ™tniki, zabawki dzieciÄ™ce, rzadziej – ukochany pies.

W niektórych rodzinach takie „skarby” przechowuje siÄ™ do dziÅ›, może nawet z pokolenia na pokolenie. OpowiadajÄ… one o dawnym życiu."

Książka Dariusza A. Rymara „W 70. rocznicÄ™ przejÄ™cia Gorzowa przez PolskÄ™. Gorzów – stolica Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1950” jest poÅ›wiÄ™cona problemowi formowania siÄ™ Ziemi Lubuskiej jako regionu administracyjnego w Polsce zachodniej i jego stolicy w latach 1945–1950:

"W roku 1945 po przejÅ›ciu frontu obszar ziem pozyskanych kosztem Niemiec wÅ‚adze polskie podzieliÅ‚y na 4 okrÄ™gi: ÅšlÄ…sk Opolski, Dolny ÅšlÄ…sk, Pomorze Zachodnie i Prusy Wschodnie. Obszar Å›rodkowo-zachodni znalazÅ‚ siÄ™ w granicach okrÄ™gów Pomorze Zachodnie i Dolny ÅšlÄ…sk. W lipcu 1945 r. z tych okrÄ™gów wyÅ‚Ä…czono 14 powiatów i przyÅ‚Ä…czono je do województwa poznaÅ„skiego. Obszar ten historycznie byÅ‚ częściÄ… dawnego niemieckiego ÅšlÄ…ska, byÅ‚ej niemieckiej Wschodniej Brandenburgii i Wielkopolski. Już wiosnÄ… 1945 r. w Poznaniu nazwano ten obszar ZiemiÄ… LubuskÄ…, co nawiÄ…zywaÅ‚o do Å›redniowiecznej ziemi lubuskiej poÅ‚ożonej po obydwu stronach Odry.

Już od lata 1945 zaczęła ksztaÅ‚tować siÄ™ stoÅ‚eczność Ziemi Lubuskiej. DziÄ™ki sprawnoÅ›ci administracji stworzonej w Gorzowie – najwiÄ™kszym oÅ›rodku miejskim na tym terenie – przez Floriana Kroenke, to wÅ‚aÅ›nie Gorzów uzyskaÅ‚ miano nieformalnej stolicy Ziemi Lubuskiej. Proces ten zachodziÅ‚ także w nastÄ™pnych latach. DostrzegajÄ…c wysiÅ‚ki gorzowskiej administracji, w roku 1946 w Gorzowie utworzono EkspozyturÄ™ UrzÄ™du Wojewódzkiego PoznaÅ„skiego, a Florian Kroenke uzyskaÅ‚ status jej kierownika i wicewojewody poznaÅ„skiego. Ekspozytura byÅ‚a organem administracji II instancji, a do jej kompetencji należaÅ‚y sprawy charakterystyczne dla ziem pozyskanych po II wojnie Å›wiatowej. W Å›lad za EkspozyturÄ… w Gorzowie zaczęły powstawać inne urzÄ™dy i instytucje o charakterze regionalnym.
Już od koÅ„ca roku 1945 toczyÅ‚a siÄ™ dyskusja na temat korekty podziaÅ‚u terytorialnego kraju. Wtedy pojawiÅ‚a siÄ™ koncepcja utworzenia województwa gorzowskiego.

PomysÅ‚owi wydzielenia Ziemi Lubuskiej i utworzenia z niej samodzielnego województwa sprzeciwiaÅ‚y siÄ™ wÅ‚adze poznaÅ„skie, które byÅ‚y zainteresowane integracjÄ… tego obszaru w ramach województwa poznaÅ„skiego. StÄ…d też wojewoda poznaÅ„ski domagaÅ‚ siÄ™ likwidacji Ekspozytury UrzÄ™du Wojewódzkiego PoznaÅ„skiego, która zostaÅ‚a utworzona wbrew jego stanowisku. Pomimo takiego nastawienia wÅ‚adz poznaÅ„skich Ziemia Lubuska aż do 1948 r. ewoluowaÅ‚a w kierunku utworzenia samodzielnego województwa z jego stolicÄ… w Gorzowie. ByÅ‚o to możliwe, gdyż starania gorzowskich wÅ‚adz wspieraÅ‚o Ministerstwo Ziem Odzyskanych, którym kierowaÅ‚ WÅ‚adysÅ‚aw GomuÅ‚ka, jedna z najważniejszych osób w strukturach wÅ‚adz krajowych. W latach 1948–1949 W. GomuÅ‚ka zostaÅ‚ jednak odsuniÄ™ty od wÅ‚adzy, a Ministerstwo Ziem Odzyskanych zlikwidowane. Z urzÄ™du kierownika Ekspozytury usuniÄ™to również Floriana Kroenke. W tym czasie pojawiÅ‚a siÄ™ koncepcja utworzenia województwa lubuskiego ze stolicÄ… w Zielonej Górze. Nie wiadomo kto, ani dlaczego podjÄ…Å‚ decyzjÄ™ o utworzeniu woj. lubuskiego ze stolicÄ… nie w Gorzowie, ale w Zielonej Górze. W dokumentach pojawiaÅ‚y siÄ™ argumenty, że jest ona w regionie bardziej centralnie poÅ‚ożona oraz lepiej skomunikowana z krajem. W roku 1949 caÅ‚kowicie ulegÅ‚o zmianie stanowisko wÅ‚adz poznaÅ„skich, które poparÅ‚y utworzenie woj. lubuskiego ze stolicÄ… w Zielonej Górze.

Zanegowanie tworzÄ…cej siÄ™ stoÅ‚ecznoÅ›ci Gorzowa w latach 1945–1950 wywoÅ‚aÅ‚o wiele domysÅ‚ów jakie byÅ‚y prawdziwe przyczyny takiej decyzji. Np. przypuszcza siÄ™, że chodziÅ‚o o usuniÄ™cie osób niewygodnych dla wÅ‚adz albo, że chodziÅ‚o o przeniesienie oÅ›rodka wÅ‚adz administracyjnych poza Gorzów, gdyż w tym mieÅ›cie miaÅ‚a siedzibÄ™ jednostka administracji KoÅ›cioÅ‚a katolickiego.
Decyzja z roku 1950 o utworzeniu województwa zielonogórskiego ze stolicÄ… w Zielonej Górze oznaczaÅ‚a zahamowanie rozwoju Gorzowa i staÅ‚a siÄ™ przyczynÄ… animozji pomiÄ™dzy tymi dwoma miastami majÄ…cymi swoje konsekwencje aż do chwili obecnej."
PoczÄ…tek o 11.00.

oprac. redakcja

Dodaj komentarz:

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotÄ™ 11 maja br. w OÅ›nie Lubuskim odbÄ™dÄ… siÄ™ uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

PrzebudujÄ… Ikara

Przetarg na przebudowÄ™ ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygniÄ™ty. Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w peÅ‚ni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara uÅ‚atwi codzienne ... <czytaj dalej>

Oni tu zostajÄ…

„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

niech dalej liczÄ…...... <czytaj dalej>

dla 30 studentów cały kierunek prawo
dla 30 pielęgniarek cały wydział pielęgniarski

ja sie pytam jakie sÄ… koszta paÅ„stwowe ksz <czytaj dalej>

Do Warszawy gumofilce. Tam jest mnóstwo wÄ™złów do blokowania. <czytaj dalej>

W tel awiwie jest 10tys takich firm oszukańcze inwestycyjnych tam są wirtualne pieniądze i wirtualne zyski
Wielkie drapacze chmur które naleÅ <czytaj dalej>

Zaczynamy od podwyżki swoich uposażeÅ„, potem "obwÄ…chamy siÄ™" poodwiedzamy i....a wy frajerzy, za kolejjne kilka lat bÄ™dziecie potrzebn <czytaj dalej>