O ogrodach pałacowych we Fredensborgu (Fredensborg Slotshave) już kiedyś opowiadałam. Postanowiłam jednak przypomnieć je i opisać trochę szerzej, ponieważ są naprawdę wyjątkowym miejscem.
To jeden z największych zabytkowych ogrodów w Danii i jeden z najwspanialszych barokowych ogrodów nie tylko w tym kraju, ale w całej Skandynawii.
Kiedy Fryderyk IV (1671-1730) rozpoczął w 1720 r. budowę zamku Fredensborg, sporą część Północnej Zelandii zajmowały królewskie tereny łowieckie z już wytyczonym systemem dróg w kształcie gwiazdy, przystosowanym do polowań par force (niezwykle widowiskowy rodzaj polowania konno z psami gończymi, rozpowszechniony głównie w Anglii). Na terenie Fredensborga znajdowała się wtedy stadnina koni, być może jednak owe gwiazdy łowieckie zainspirowały architekta zamku Johana Corneliusa Kriegera (1683-1755) do stworzenia ogrodu obejmującego siedem alei rozchodzących się promieniście od centralnie położonej rezydencji.
Fredensborg Slotshave zaprojektowano zgodnie z wymogami barokowej formy i dbałością o spójność pomiędzy budynkiem a ogrodem. Kształt gwiazdy podkreślał znaczenie siedziby wybudowanej w samym środku oraz symbolizował potęgę królewskiej władzy, natomiast wypieszczone aleje miały świadczyć o tym, że potrafi on także zapanować nad przyrodą. Zaplanowano miejsce na nieduży labirynt (Sneglebakke, dosłownie wzgórze ślimaków), małe zoo, stadninę koni, bażanciarnię, hodowlę kaczek i królików, ogród owocowo-ziołowy oraz oranżerię i menażerię z niedźwiedziami i wilkami.
Wnuk budowniczego zamku, król Fryderyk V (1723-1766), zatrudnił słynnego ogrodnika Nicolasa-Henriego Jardina (1720-1799) do przearanżowania ogrodu. Powstała wtedy, stanowiąca główną oś widokową, podwójna Aleja Środkowa z tapis-vertem (zielonym dywanem) pośrodku i rzeźbami Johannesa Wiedewelta (1731-1802) zebranymi w tzw. grupy porwań i grupy trofeów. Motywy porwań zaczerpnięte są z mitologii greckiej i przedstawiają Perseusza i Andromedę, Zefira i Florę, Eneasza i Anchisesa oraz Parysa i Helenę. Grupa trofeów ukazuje różne rodzaje broni, tarcz, hełmów i innych łupów wojennych, a u podstawy cokołu wyrzeźbiony został lew z łapą na kuli.
W połowie XIX w. część terenu przekształcono zgodnie z ówczesną modą w romantyczny ogród angielski (krajobrazowy park leśny), a wiele z piętnastokilometrowych alei zostało wtedy usuniętych. Pozostałości tych przekształceń można znaleźć dziś w położonych najbliżej jeziora leśnych fragmentach. Zaaranżowano je jako ogólnodostępne tereny piknikowe, tu także ustawiono głaz poświęcony ojcu Małgorzaty II, królowi Fryderykowi IX.
W latach 2007-2013 przeprowadzona została szeroko zakrojona renowacja całego parku. Odtworzono w uproszczonej formie główną aleję oraz kilka innych, ponownie tworząc długie osie widokowe skupiające się na jeziorze Esrum. Odrestaurowano lub na nowo wyrzeźbiono pomniki stworzone przez Wiedewelta w latach 1760-1769. Wśród zrekonstruowanych przestrzeni ogrodowych znajduje się niezwykłe miejsce o nazwie Normandsdalen (Norweska Dolina), półokrągły Plac Balonowy (Ballonpladsen) wykorzystywany niegdyś do gier towarzyskich i winnice (Vinhøsten). Za prace restauratorskie Agencja Pałaców i Kultury otrzymała w 2021 r. Nagrodę Dziedzictwa Europejskiego od europejskiego stowarzyszenia konserwatorskiego Europa Nostra.
W Normandsdalen ustawiono 68 figur z piaskowca, przedstawiających wieśniaków i rybaków z Norwegii i Wysp Owczych ubranych w stroje regionalne. Pierwotnie wyrzeźbił je w latach 1764-1784 niemiecko-duński rzeźbiarz Johann Gottfried Grund (1733-1796) na zlecenie ówczesnego króla Danii i Norwegii, Fryderyka V. Był to pierwszy przypadek, kiedy w królewskich ogrodach, zamiast przedstawień starożytnych bóstw, pojawiły się rzeźby zwykłych ludzi. Grund wzorował się na niewielkich figurkach, rzeźbionych najpierw w drewnie, a potem w kości słoniowej i kłach morsa przez norweskiego listonosza Jørgena Christensena Garnaasa (1723-1798). Stanowią one cenne źródło do badań norweskich strojów ludowych.
Część ogrodów jest zarezerwowana dla rodziny królewskiej, ale udostępniana do zwiedzania (za opłatą) w miesiącach letnich. Można wtedy zobaczyć m.in. ogród ziołowy, zaopatrujący dom królewski w świeże warzywa i kwiaty oraz nowoczesną oranżerię, która została otwarta w 1995 roku.
Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Przebudują Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostają
„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ...
<czytaj dalej>