Gontowiec Podróżny BLOG

Dziś zamiast opowieści podróżniczych, garstka wspomnień. Nie moich, ale ważnych.

Historie rodzinne, wspomnienia… można spisać je w grubą księgę. I warto, bo pamięć ludzka zawodna bardzo. Są wśród nich takie, które ulatują nie wiadomo kiedy i nie wiadomo dlaczego powracają nagle z całą ostrością takie, które ledwie w zarysie pozostają, ale są i takie, których zapomnieć się nie da i nie powinno.

Czas akcji: rok 1939; siedemnasty dzień września.
Miejsce akcji: Pińsk – dzisiaj białoruski, wtedy nasz – polski, kresowy (część moich korzeni sięga aż tam).
Narracja: strzępki ciotczynych wspomnień (może uda mi się zebrać je kiedyś w większą całość, muszę tylko odsłuchać do końca nagrania).

Żałuję, że własnego rodziciela (ich młodszego brata) nigdy na tę okoliczność nie przepytywałam. Wprawdzie twierdził, że za mały był, ale… kto wie? Co jakiś czas szufladki ojcowskiej pamięci uchylały się całkiem szeroko. A to wierszyk jakiś z nich wyskoczył, a to opowiastka. Nie pomyślałam wtedy, żeby je zapisać. Szkoda.

Teraz czas na fragmenty wspomnień starszych sióstr mojego taty:
- Rosjanie weszli tu rankiem. Na nogach mieli brezentowe buty, takie harmonijki, ale ich lekarki to miały obuwie naprawdę ładne, chociaż też układało się w harmonijki i tak samo było brezentowe, to kolor miało cudny… brązowy, zielony. Elegancko wyglądało.

- Tatka od kilku dni już w domu nie było. Skoszarowali ich zgodnie z rozkazem na posterunku. Jak ruscy weszli, to naprawdę ułatwioną robotę mieli, wszystkich policjantów od razu myk… i do więzienia… nawet ich szukać nie musieli. Aresztowali też wszystkich nauczycieli i księży. Tych ostatnich to na bruku pod katedrą przez kilka dni trzymali.

- Mamusia codziennie z Wandeczką (najstarszą z tatowych sióstr) do tego więzienia biegała i lamentowały strasznie, że czego oni od tatki chcą, że taki dobry człowiek przecież, jedyny żywiciel, a w domu drobiazgu tyle… Lamentowały i lamentowały, listą kilkudziesięciu sąsiedzkich podpisów się podpierały i tak tych ruskich wreszcie skołowały, że tatkę… wypuścili. Natychmiast chcieli go jeszcze raz zaaresztować, ale tatko na nic nie czekał. Pieszo do Żabinki uciekł i stamtąd do babuni, do Warszawy pojechał.

- Ruscy w domu nas nachodzili, o tatkę się rozpytywali, ale mamusia pukała się w czoło i mówiła „Przecież on od samego początku u was siedzi! Zamknęliście go, jedynego żywiciela, ojca dzieciom… wypuśćcie. On dobry człowiek jest” – i dalej z Wandeczką lamentować pod więzienie chodziły.

- Na całe dwa tygodnie enkawudzista się do nas sprowadził. Fredka (to mój tato) na spytki brał, samochodziki mu obiecywał, książki, gwiazdkę z nieba… niech no tylko słowo o tatku bąknie. Ale Fredek się zaciął. Naburmuszony na stołku siedział i ani be, ani me. Mamusia mu zapowiedziała, że jak parę z ust puści, to nas wszystkich na Sybir wywiozą.

- Tatkowy medal, co to za walkę z komunistami na pińskich bagnach dostał, mamusia w ogrodzie u Brochy zakopała. Tak samo i jego rewolwer. Piękny mundur w szafie został…

- Opatrzność nad tatką czuwała, że w Katyniu nie skończył jak inni policjanci. Pięć lat mu jeszcze dała, a dzięki niemu i my na Sybirze nie wylądowaliśmy. List nam przysłał spod Warszawy: „Uciekajcie”. Za pół roku byliśmy już razem.

***
Objaśnienia:
- Tatko to mój nieznany dziadek Kostek. Zginął 14 sierpnia 1944 r w Chrzęsnem. Mamy tylko jedno jedyne jego zdjęcie. Przystojny pan w mundurze pińskiej policji konnej. Czy zawsze był łysy jak na tym zdjęciu? Podobno nie.
- Wandeczka była najstarszą z sióstr mojego taty, urodzoną jeszcze w Polsce, w Postoliskach niedaleko Warszawy. Potem dziadkowie osiedlili się w Pińsku i tam przyszła na świat pozostała trójka ich dzieci. Na wspomnienia namówiłam dwie młodsze córki: Jadwigę i Reginę.
- Fredek ¬to najmłodsze dziecko Konstantego i Janiny, beniaminek faworyzowany przez starsze siostry oraz mój tato, urodził się w Pińsku w 1930 r.
- Brocha była pińską Żydówką, od której dziadkowie wynajmowali przez pewien czas mieszkanie.
- 17 września, czyli dzień, w którym Armia Czerwona wkroczyła w 1939 r. na Kresy Wschodnie i obchodzony jest w naszym kraju jako Dzień Sybiraka. Nie można było wyznaczyć trafniejszej daty.
***
Wspomnień z Pińska zachowało się w mojej rodzinie dużo (chociaż w styczniu 1940 już stamtąd uciekali i to z przygodami nadającymi się na scenariusz filmowy). Gorzej ze zdjęciami. Kiedy w 2002 r. wybraliśmy się z moimi rodzicami na Białoruś w poszukiwaniu zapamiętanych przez nich w dzieciństwie obrazów, w tatowym Pińsku szczęśliwie wiele budynków ocalało, pomagając szufladkom pamięci otwierać się na współczesność. W maminych Baranowiczach nie było już tak łatwo – miasto się rozrosło, połknęło dawne drewniane domki, przytłoczyło retrospekcje.

Na pierwszej fotografii „Tatko”, czyli mój dziadek Konstanty, którego znam tylko z barwnych opowieści. Na drugiej zastygliśmy z tatą (Fredek z przytoczonych wspomnień) w oczekiwaniu na rejs po Pinie stateczkiem, który – mimo precyzyjnego rozkładu kursów – nigdy nie przypłynął. Czekamy więc nadal, choć tatowa ławeczka od ponad 14 lat już w lepszym ze światów stoi.

„Wszystko cośmy posiadali to Moskale nam zabrali
i zieloną Ukrainę i kochaną mą dziewczynę
Hej Hej(…)
„Mówił do mnie stary góral, że pójdziemy hen za Ural
Dojdziem do chińskiego muru będzie Polska do Amuru
Hej Hej (…)

Maria Gonta


Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Pilnie potrzebna pomoc

Gorzowska Fundacja Anaconda, od lat ratująca życie pokrzywdzonych i chorych zwierząt, znalazła się w trudnej sytuacji. Mimo zaangażowania wolontariuszy, możliwości ... <czytaj dalej>

Odeszła...

Z ogromnym bólem i smutkiem zawiadamiamy, że odeszła Joanna Kołaczkowska...Nasza Asia. Przyszło Jej zmierzyć się z najgorszym i najbardziej agresywnym przeciwnikiem. ... <czytaj dalej>

Zgłoś się do komisji w pomocy społecznej

Organizacje pozarządowe mają ostatnie chwile, by zgłosić swoich przedstawicieli do komisji konkursowych, które zdecydują o podziale środków na projekty z ... <czytaj dalej>

Rezygnacja marszałka Jabłońskiego

Marszałek Województwa Lubuskiego Marcin Jabłoński zapowiedział rezygnację ze sprawowanej funkcji. Zrobił to 11 lipca 2025 r. Szanowni Państwo, w związku z wydarzeniem ... <czytaj dalej>

"Oni już tu są!" – polityczna groteska z muzyką w tle

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

bardzo dobry tekst. rasistami są zazwyczaj ludzie o niskim wykształceniu i inteligencji, często dziady pisowskie po podstawówkach oraz osiłki ze <czytaj dalej>

to sraj sobie andrzjeu na dworze pod krzakiem jak w nova parku się wstydzisz <czytaj dalej>

Anonim_8813 w dniu 13.07.2025, 12:20 napisał(a):
Toaletę masz w nova parku.
Toaleta w Nova Parku jest dla klientów Nova Parku. Nie s <czytaj dalej>

Toaletę masz w nova parku.

Perka tym zarządza. A ona przez 25 lat nie wprowadziła żadnej zmiany w basenach Słowianki.

<czytaj dalej>

80 lat to czas na emeryturę.
Ale nie. Do końca u władzy. <czytaj dalej>