Jadąc do Fredrikstad, absolutnie nie można opuścić „Tomty” – domu rodzinnego słynnego polarnika, który w roku 1911 jako pierwszy dotarł do bieguna południowego. „Tomte” znajduje się w Hvidsten, położonym pomiędzy Fredrikstad, a Sarpsborgiem. Żeby nie było tak prosto, encyklopedie podają, że Roald Engelbregt Gravning, czwarty syn Jensa i Hanny Amundsenów, urodził się 16 lipca 1872 w Borge. To wprawdzie niedaleko, ale zdecydowanie bardziej na południe. Obecnie obydwa miejsca demokratycznie obejmuje swoimi granicami Fredrikstad, więc nie ma chyba o co kruszyć kopii.
Do Hvidsten dojeżdża się szutrową drogą, a jej nazwę – Framveien – z całą pewnością wywiedziono współcześnie od nazwy statku badawczego Fram, którym Amundsen wyprawił się na biegun i była to już trzecia ekspedycja tej jednostki. Piękny biały domek stojący pod adresem Framveien 9, otoczony jest ogólnodostępnym ogrodem, a po terenie wokół niego poprowadzono półkilometrową „Ścieżkę odkrywców”, będącą swego rodzaju grą miejską. Po rozwiązaniu wszystkich zagadek można dostać certyfikat polarnika.
Nam się nie udało, bo po pierwsze muzeum już było zamknięte, po drugie zaczęłyśmy (tylko we dwie z Marceliną) od końca, ale na wytłumaczenie mamy kompletną nieznajomość języka norweskiego, a po trzecie – przeszkodziły nam owce. Naprawdę. Pomiędzy jednym punktem trasy a drugim były bramki, a pomiędzy nimi pasły się owce i za wszelką cenę próbowały wyjść z nami ze swojego pastwiska. Co myśmy się nagimnastykowały, żeby do tego nie dopuścić! Marcysia nawet część tej akcji nagrała maminym smartfonem.
Dom zbudowano w 1858 roku i jest wyjątkowo dobrze zachowany. Ponieważ nie dane nam było wejść do środka, wypada wierzyć informacjom podawanym przez muzeum, iż kilka pokoi pozostało do dziś w stanie niezmienionym oraz że zachowały się w nich ręczne malowidła ścienne i rozety. Wśród eksponatów w budynku muzealnym (obok) są takie perełki, jak oryginalna tabliczka znamionowa statku polarnego Gjøa (pierwszy statek, który przepłynął przez Przejście Północno-Zachodnie), pierścionek niani Betty, ciastko, które popłynęło na biegun południowy i z powrotem.
Wprawdzie kiedy mały Roald był jeszcze niemowlęciem, jego rodzice wyprowadzili się do Christanii (dziś Oslo), ale dom rodzinny to dom rodzinny, dlatego właśnie tu urządzono Centrum Amundsena poświęcone życiu i ekspedycjom słynnego Norwega i historii jego rodziny. Ojciec przyszłego polarnika wraz ze swoimi braćmi i szwagrem założyli tu w XIX wieku firmę żeglugową „Brødrene Amundsen” (Bracia Amundsenowie) nazywaną niekiedy „Brødrene Stærke” (Mocni Bracia), która dysponowała 30 jednostkami pływającymi, stanowiąc jedną czwartą całej floty Sanesund, zarejestrowanej we Fredrikstad, Sarpsborgu i Fredrikshald (dzisiejsze Halden). Wszystkie domy stojące przy krętej drodze prowadzącej do „Tomty”, zostały zbudowane przez nich w tym samym czasie. Carl Amundsen osiadł w „Gamlegården”, Amund Amundsen w „Nygården”, jego szwagier Petter Schyberg Christiansen w dzisiejszej farmie „Hvidsten”, a Jens Engelbregt Amundsen w „Tomcie”. W 1928 roku tuż za domem rodzinnym polarnika, zwanym tutaj skipperhuset (dom kapitana), postawiono kamienny obelisk poświęcony jego pamięci. Stało się to po tym, jak norweski odkrywca zaginął podczas wyprawy ratunkowej po Nobilego. Jego ciała nigdy nie odnaleziono, Umberto Nobilego i kilku jego towarzyszy udało się uratować.
Roald Amundsen Fødested (Miejsce urodzenia Amundsena) jest czynne w miesiącach letnich codziennie w od 10.00 do 16.00. Teren wokół jest dostępny bez ograniczeń przez cały rok.
Warto wiedzieć: Przejście Północno-Zachodnie to droga wodna łącząca Atlantyk z Oceanem Spokojnym przez Ocean Arktyczny, pokonana po raz pierwszy przez Amundsena wraz z sześcioosobową załogą (1903–1906).
Tekst i foto Maria Gonta
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Przebudują Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostają
„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ...
<czytaj dalej>