Gontowiec Podróżny BLOG

13 grudnia obfituje w przysłowia, a zadbały o to święte Otylia i Łucja. Pierwsza jest orędowniczką w chorobach oczu, uszu i bólach głowy, druga – patronuje ociemniałym, chorym na czerwonkę i pisarzom, natomiast pospołu znają się na pogodzie jak mało kto: „Od Otylii do Wilii licz dwanaście dni, a w jakim to sobie toku, słonko we dnie, w nocy gwiazdy, światłem tuż po sobie lśni, takim będzie miesiąc każdy w nadchodzącym tobie roku”.

Łucja mówi zwięźlej: „Od Łucji do Wilii patrz na dni, o przyszłym roku powiedzą ci” („Od Łucyi dni dwanaście policz aż do Wilii, patrz na słonko i na gwiazdy, a przepowiesz miesiąc każdy”). Do prognozowania pogody wykorzystywano także dwanaście wypełnionych solą łupek cebuli. Każda z nich odpowiadała kolejnemu z miesięcy – jeżeli sól zamokła, wróżyła miesiąc zaśnieżony lub zadeszczony, sucha zapowiadała sprzyjającą aurę.

Przysłowie „Święta Łuca dnia przyrzuca, a noc ujma” pozostało nam po czasach obowiązywania kalendarza juliańskiego, kiedy noc św. Łucji była najdłuższą nocą w roku. Kiedy w 1582 r. został on zastąpiony kalendarzem gregoriańskim, do cytowanego wyżej przysłowia dorzucono „albo go ukróca” („Święta Łuca dnia przyrzuca albo go ukróca”). Było już wiadomo, że „Po świętej Łucji dzień jest najkrótszy” i ubywa go nadal aż do 25 grudnia („Święta Łuci dzień króci”). Jedno pozostało niezmienne: „Na świętą Łucę noc się z dniem tłuce”.

Wiemy już, że „Święta Łucja głosi, jaką pogodę styczeń przynosi”, a „Kiedy na świętą Łucję mróz, to smaruj bracie wóz”, ale jest też jedno – rzadziej cytowane porzekadło: „Po świętej Łucy i kot na marchew mrucy.” Mamy teraz dwa ogoniaste rudzielce, więc poobserwuję. Dostojna leciwa suka, ich niewiarygodnie spokojna towarzyszka, mruczy na marchew przez okrągły rok, zwłaszcza wtedy, gdy czuje zapach świeżo zaparzonej kawy. To po prostu pies na marchew.

Według ludowych wierzeń, od świętej Łucji rozpoczynał się czas szczególnej aktywności czarownic. Kobietom nie wolno było wychodzić samym po zmroku. Szczególnie uważnie pilnowano dzieci i na wszelki wypadek nie wpuszczano do domów żadnych obcych niewiast. W stajniach i oborach wykładano ciernie i poświęcone zioła, a jeżeli ktoś chciał na własne oczy te czarownice zobaczyć, to w św. Łucję powinien zabrać się za budowanie specjalnego stołeczka i tak rozplanować sobie pracę, by skończyć ją dokładnie w Boże Narodzenie. Z gotowym stołkiem należało wybrać się na nabożeństwo i pójść z nim na chór. Tylko czarownice uczestniczyły w bożonarodzeniowej mszy odwrócone tyłem do ołtarza. Ze stołka na kościelnej emporze dokładnie można się było przyjrzeć każdej twarzy patrzącej w stronę chóru.

Skandynawskie dziewczęta w noc św. Łucji wróżyły sobie przyszłość. Jako rekwizytów potrzebowały dwóch świec i lustra, a potem – stojąc przed nim z zapalonymi świecami w dłoniach – wypowiadały odpowiednie zaklęcie (nie wiem niestety, jakie). Charakterystyczne dla Skandynawii (a szczególnie dla Szwecji) są dzisiejsze białe pochody ze światłem (Luciaoptog), w których uczestniczą głównie ubrane na biało dzieci z wiankami z borówek na głowie. W wianku odgrywającej rolę św. Łucji „Królowej Światła” znajduje się siedem płonących świec. Jeden z takich orszaków przemieszcza się łodziami po kanałach Kopenhagi. Musi to wyglądać zjawiskowo.

Wśród świeckich świąt przypisanych do dzisiejszej daty znajduje się Dzień Księgarza. Ciekawostką jest, że termin obchodów wybrano w oparciu o ustalone w 1932 r. zasady udzielania rabatów. Postanowiono wtedy, iż przy zamówieniu u wydawcy dwunastu książek, księgarz otrzymywać będzie jedną gratis. Tym sposobem padło na trzynasty dzień dwunastego miesiąca.

Dziś także celebrowany jest Światowy Dzień Skrzypiec i z tej okazji zdjęcie skrzypiec jazzowych z 1930 r. (do obejrzenie w poznańskim Muzeum Instrumentów Muzycznych).


W naszym kraju obchodzimy ponadto Dzień Pamięci Ofiar Stanu Wojennego.

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Wybuduj se pod blokiem a nie w naczynie lotnisko <czytaj dalej>

każdy chce żyć wygodnie, w Warszawie kroi się już trzecie lotnisko. <czytaj dalej>

zdaje się, że w Gorzowie budowano już dwa lotniska. Baczyna, nikt nie wziął tego wariant pod uwagę. <czytaj dalej>

Czesław Miłosz
„Do polityka” z tomu „Światło dzienne” - 1953

Kto ty jesteś człowieku – zbrodniarz czy bohater?
T <czytaj dalej>

niech dalej liczą...... <czytaj dalej>