Gontowiec Podróżny BLOG

10 listopada to w Danii Mortensavt, czyli wieczór św. Mortena. Praktyczni Duńczycy skomasowali w jedno święto dwie okazje: urodziny Marcina Lutra (10.11.1483 r.) i wspomnienie biskupa Marcina z Tours, które obchodzone jest w rocznicę jego pogrzebu (11.11.397 r.).
W większości duńskich domów będzie dziś podobne menu: pieczona kaczka (udko lub pierś), karmelizowane ziemniaki z ciemnym sosem i czerwona kapusta, a na deser coś na słodko, np. staroświecka szarlotka z kremem waniliowym i chrupiącą owsianą kruszonką. Kiedyś dania te przygotowywano własnoręcznie, dzisiaj często zamawia się je z kilkudniowym wyprzedzeniem lub po prostu wychodzi na kolację do restauracji.

Dlaczego Duńczycy jedzą kaczkę, chociaż powszechnie wiadomo, że „na św. Marcina najlepsza gęsina”? Ponieważ w dawnych czasach gęsi były po prostu za drogie (najwcześniejsze zapisy o podawaniu potraw z kaczki pochodzą z roku 1616). Z tego samego powodu, tradycyjne pieczone kasztany zastąpiono tu karmelizowanymi ziemniakami. Jedynie jabłka pozostają prawie bez zmian. „Prawie”, ponieważ zamiast w charakterze gęsiowo-kaczego nadzienia, trafiają na stół w formie deseru.

Warto przy okazji przypomnieć, że tradycja jedzenia gęsiny wzięła się z legendy o tym, jak pobożny żołnierz Marcin został biskupem. Ponieważ wcale nie zależało mu na tej godności, ukrywał się przed mieszkańcami Tours w gęśniku. Głośne gęganie niezadowolonych z towarzystwa ptaszorów, zdradziło niestety jego kryjówkę i przyszłemu świętemu nie pozostało nic innego, jak zgodzić się, choć pod presją tłumu, na przyjęcie biskupiej sakry. Gęsi do dziś płacą za zdradę. W każdą rocznicę wydarzenia serwuje się je na wiele stołów – nadziewane jabłkami albo bez nadzienia, w towarzystwie pieczonych kasztanów lub duńskich karmelizowanych ziemniaczków i z dowolnymi dodatkami, z których najczęściej wybierana jest jednak kapusta.

W panteonie dzisiejszych świętych wyróżnia się św. Monitor, który wcale nie jest patronem Internetu. Mogliby do niego orędować producenci monitorów, gdyby dawno temu nie zaprzestano ich produkcji. Nie, nie pomyliłam się, ponieważ mówię o słynnych ongiś monitorach boćkowskich, zwanych również boćkowcami. Wyjaśnienie podaję za „Encyklopedią Staropolską” Glogera:
„Boćkowiec, monitor boćkowski, bizun rzemienny, z byczej skóry, a jak niektórzy utrzymują – z żubrzych ogonów wyrabiany. Nazwa ta pochodzi od miasteczka podlaskiego Boćki (nad rz. Nurcem), słynnego z wyrobów rymarskich, a zwłaszcza bizunów i dyscyplin, w wychowaniu młodzieży szkolnej powszechne mających niegdyś zastosowanie. Utrzymuje się podanie, iż większą część nałożonego przez Szwedów okupu uiścili mieszczanie boćkowscy bizunami swego wyrobu. Było pospolite przysłowie: Boćkowskiego prawa artykuły niejedną cnotę wykuły.



Wincenty Pol w przypisach do „Benedykta Winnickiego” mówi:
Jeszcześ mi nie wyrosł z pod władzy ojcowskiej:
Mam jeszcze ów samy monitor boćkowski.

Za Stanisława Augusta popularną była Adama Naruszewicza „Oda do bizuna”, drukowana wielekroć na oddzielnych świstkach, której żacy szkolni uczyli się na pamięć, a zaczynająca się od słów:
„O z wieków cudotworny synu byczej skóry!”

Prezentowany na zdjęciu bicz nie jest klasycznym boćkowcem, ale myślę, że ów „upominacz, który rozum do głowy napędzał i karcił zdrożności młodociane” mógł tak wyglądać. Trochę informacji na jego temat można jeszcze wyszperać w staropolskich źródłach, jednak żadnej ryciny nie udało mi się znaleźć.

Jako że dziś drugi czwartek listopada, obchodzimy Światowy Dzień Jakości (od 1989 r.). Niezależnie od dnia tygodnia 10 listopada jest w naszym kraju Dniem Jeża, a w związku z kolejną rocznicą wyemitowania w 1969 r. pierwszego odcinka „Ulicy Sezamkowej”, świętujemy też Dzień Ulicy Sezamkowej. Nie można również zapominać o poważnym Dniu Świadomości Nowotworów Neuroendokrynnych.

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

internat wybudowano dzięki pieniądzom przekazanym z rządu pisu warto podkreslić

podobnie jak szkołę muzyczną i plastyczną przy kwar <czytaj dalej>

przypominam że bolek miał koszulke z napisem "demokracja" i udzielał z nią wywiadów w "miami" za setki tysięcy zł pensji.<czytaj dalej>