9 kwietnia. Od kilku dni popaduje w kratkę. I bardzo dobrze, bo ziemia łaknie dżdżu, a nam nie grozi przemoknięcie do suchej nitki. Wystarczy przeczekać. Zielona mgiełka na krzewach coraz wyraźniejsza, tumany kurzu już się nie unoszą, jest czym pooddychać.

„Mokre dni kwietnia zazwyczaj wróżą, że w lecie będzie owoców dużo. ” I jeszcze „gdy w kwietniu ciepłe deszcze padają, pogodną jesień zapowiadają”. Niech więc będą i owoce, i ciepła jesień (o ile nam w maju zimni ogrodnicy i zimna Zośka za bardzo nie narozrabiają). Jest wprawdzie jeszcze przysłowie mówiące jakoby „w piątek deszcz, cały tydzień deszcz”, ale ja bym się zbytnio nie martwiła. Jeśli w kratkę, to niech i tak będzie.

Dzisiaj świętują gołębie (Światowy Dzień Gołębia) i mityczne, lubiane chyba przez wszystkich istoty, których nikt nie widział, ale każdemu się to marzy, marzyło lub będzie marzyć (Światowy Dzień Jednorożca).
Nieistnienie jednorożców wcale nie jest takie oczywiste. Najwcześniejsza pisemna wzmianka o nich pochodzi z piątego wieku przed naszą erą. Miały żyć w Indiach (bo tam wtedy był koniec świata) i z wyglądu przypominać dzikiego osła z niebieskimi oczami, białym korpusem i purpurowym łbem udekorowanym półmetrowej długości trójbarwnym (biało-czarno-czerwonym) rogiem.
Róg był magiczny; leczył epilepsję, skurcze mięśni, wzmacniał serce i goił rany. Ponadto zbijał gorączkę, wzmagał potencję i neutralizował wszelkie znane wtedy na świecie toksyny. Sztućce z rękojeściami wykonanymi z tego rogu wilgotniały pod wpływem kontaktu z zatrutą żywnością, a doprawione jadem wino wlane do rogowego kielicha, pieniło się niczym piwo. W niewytłumaczalny sposób działał też na odległość. Wystarczyło położyć go pod obrusem, by wszystkie potrawy natychmiast się oczyszczały. Czyż można się dziwić, że pożądany był ponad wszystko?

Dodatkowo – wg św. Hildegardy z Bingen – żółć jednorożcowa, a właściwie wytwarzana z niej maść, sprawdzała się jako środek na skórne wykwity. Ze skóry jednorożca robiono amulety chroniące przed zarazą morową, a medycznymi właściwościami odznaczały się też kopyta, serce i… kamień karbunkułowy (czyli rubin), znajdujący się pod rogiem zwierzęcia.

Jak łapano jednorożce? Przy pomocy dziewicy, którą „wypuszczano” na nieświadome zwierzę, a ono na jej widok natychmiast głupiało. W starych traktatach można przeczytać „jednorożec skacze na jej łono, a ona karmi go piersią i prowadzi do króla” (scenę tę przedstawiano na wielu średniowiecznych obrazach).

Na własne oczy nie widziałam, ale mówi się, że wykonany w latach 60. XVII wieku duński tron królewski, dekorowany jest rogami jednorożców. Także w inwentarzu wawelskiego skarbca koronnego z 1475 r. (czasy Kazimierza Jagiellończyka) figurował przechowywany razem z regaliami róg jednorożca. Za Zygmunta Starego rogi były już trzy – jeden biały, drugi czarny, a trzeci… nie, nie „jak śnieg”, tylko niezwykle gruby. I ten trzeci został przez króla Zygmunta podarowany w 1540 r. cesarzowi Ferdynandowi I Habsburgowi, który nakazał dorobić mu ozdobną rękojeść i podobno używał niekiedy jako berła. Cenny dar można dziś oglądać w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu.

W realne istnienie jednorożców wierzono aż do VIII w. Dziś wiemy, że wszystkie te skręcone rogi przechowywane w skarbcach lub muzeach to rogi narwala, a rzekome szkielety były zmyślnie poskładane z fragmentów kośćca kilku zwierząt.

Sensacyjnych historyjek jednorożcowych jest mnóstwo, a jedna ciekawsza od drugiej, dlatego dobrze, że przyszło komuś do głowy święto, dzięki któremu można je wyciągać na światło dzienne. Dziś najbardziej fascynują się nimi dzieci, wszystko dzięki niezliczonym baśniom, bajkom i bajeczkom. A my? My możemy przestać wierzyć w jednorożce, jednak – jak mówi popularna sentencja – one nigdy nie przestaną wierzyć w nas.

Największym problemem okazało się dzisiejsze zdjęcie. Nie posiadamy w swoich zbiorach żadnej fotografii mogącej zilustrować powyższe sensacje, a „poważne” rocznice jakoś nie pasowały do magiczno-rozrywkowego charakteru Dnia Jednorożca, dlatego zamiast fantastycznych zwierząt, zamieszczam dziś podobizny całkiem realnych ptaszków. Nie jestem do końca pewna ich tożsamości (niestety nie słyszałam jak śpiewają), jednak zaryzykuję stwierdzenie, że udało mi się ustrzelić pełzacza leśnego, drozda śpiewaka oraz ziębę. O ile dwóch ostatnich absolutnie nie krępował obiektyw aparatu i nie odstraszała moja czerwona kurtka, o tyle pierwszy wcale nie był łatwy do uchwycenia. Niemal nie odróżniał się od kory, a do zaczajenia się przez chwilę zmotywował mnie zarejestrowany kątem oka ruch, zbyt szybki i wyraźny, by mógł być tylko kołyszącym gałązką podmuchem.




Tekst i foto Maria Gonta