24 lutego. „Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła”, ale czy w tłusty czwartek wypada świętować Dzień Tosta albo Dzień Tortilli? Myślę, że tak, zwłaszcza że taki zbieg okoliczności nie zdarza się zbyt często.

Najlepiej w dzisiejszym jadłospisie uwzględnić świąteczną odmianę tostów na śniadanie, pyszną tortillę w porze obiadowej, a na podwieczorek pączka. Nie polecam objadania się, mimo że przysłowie mówi: „Gdy w tłusty czwartek człek w jedzeniu pofolguje, łaskawy Pan Bóg grzech obżarstwa daruje”. Dla zachowania tradycji i zapewnienia sobie szczęścia na nadchodzące dni wystarczy skonsumować jednego pączusia, noo… dwa.

„Kto w tłusty czwartek nie zje pączków kopy, temu myszy zniszczą pole i będzie miał pustki w stodole.” W życiu nie udałoby mi się sprostać takiemu wyzwaniu i to nawet pod groźbą mysiej plagi! Przypominam, że kopa równoważna jest czterem mendlom albo pięciu tuzinom. Sześćdziesiąt pączków w jeden dzień?! To może dlatego król Popiel uległ myszom, że pączkom rady nie dał?

Kolejne porzekadła przypominają: „Od tłustego czwartku do Zmartwychwstania – ścisły post się kłania” oraz „Tłusty czwartek pączkami fetuje, a od Popielca (02.03.2022) ścisły post szykuje”. Do ubogiego okresu jedzeniowego należało się dobrze przygotować (zwłaszcza, kiedy za oknem lutowe mrozy), więc aż do Ostatków jadano tłusto i sycąco. Zapewne zmaltretowany organizm z wdzięcznością przyjmował późniejszy post.

Tłusty czwartek i zbliżający się wielkimi krokami koniec karnawału to jedno, a przysłowia celowane w dzisiejszą datę to drugie. Zacytuję w całości, co na ten temat miał do powiedzenia niejaki Tworzymir w „Spostrzeżeniach na różne dni, miesiące i pory roku z ust ludu wielkopolskiego zebranych” (1861 r.): „Spostrzeżenia co do różnych zmian czasu ujął lud w szatę przysłów. Zamiast powiedzieć np. około dnia 24 lutego zima albo się poprawia, albo ginie zupełnie, to wieśniak wyraża się malowniczo: Święty Maciéj zimę straci, albo ją zbogaci. Używanie imion świętych zamiast dni, w które przypadają, było dawniéj w Polsce powszechném. Przysłowia, które takim sposobem powstały, zastępują poniekąd ludowi kalendarz; wskazówki w tychże zawarte bywają ściśle przestrzegane.”

Przypominam też, że oprócz nieumiarkowania w jedzeniu, lansuje się na dziś Dzień Niespodziewanego Całusa.

Tekst i foto Maria Gonta