Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Ryszardem KurzawÄ… z Kliniki Alergologii i Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób PÅ‚uc, OddziaÅ‚ Terenowy w Rabce-Zdroju.

Co to jest alergiczny nieżyt nosa (ANN)?

– Zacznijmy najpierw od definicji samego nieżytu nosa. Jest to choroba zapalna bÅ‚ony Å›luzowej nosa wywoÅ‚ana przez różne czynniki: alergiczne i niealergiczne. Alergiczny nieżyt nosa (ANN) to choroba powstajÄ…ca po ekspozycji na alergen, w wyniku IgE zależnego zapalenia bÅ‚ony Å›luzowej nosa. W wyniku kontaktu bÅ‚ony Å›luzowej nosa z alergenami powietrzno-pochodnymi, komórki zapalne organizmu czÅ‚owieka chorego wytwarzajÄ… skierowane przeciwko nim swoiste IgE. CzÄ™sto objawom nosowym towarzyszy zapalenie spojówek oka, ucha, gardÅ‚a czy też krtani. Zbyt późno rozpoznany i nieleczony prawidÅ‚owo, ANN prowadzić może do rozwoju innych chorób ukÅ‚adu oddechowego, np. astmy oskrzelowej.

Czy łatwo pomylić alergiczny nieżyt nosa ze zwykłym katarem?

– Bardzo Å‚atwo i zdarza siÄ™ to lekarzom pierwszego kontaktu. Niepotrzebnie leczÄ… pacjenta antybiotykami, które na nieżyt alergiczny nie sÄ… skuteczne! PomyÅ‚ki sÄ… tym bardziej usprawiedliwione, że okres pylenia przypada na czas wiÄ™kszej zapadalnoÅ›ci na infekcje wirusowe – wczesna wiosna, poczÄ…tek lata, pora kwitnienia wszystkiego! ANN, czyli katarowi siennemu może towarzyszyć także podniesiona temperatura ciaÅ‚a (stÄ…d stara nazwa tego schorzenia to ”gorÄ…czka sienna”), co utwierdza lekarza w przekonaniu, że ma do czynienia z infekcjÄ…. OczywiÅ›cie, alergikowi może zdarzyć siÄ™ infekcja wirusowa w okresie pylenia roÅ›lin, ale wówczas przebiega ona bardzo ciężko, prezentujÄ…c zwielokrotnione objawy.

Na ile istotna jest tutaj rola wczesnej diagnostyki?

– Jest ona bardzo istotna. Czas rozpoznania choroby i wszczÄ™cia wÅ‚aÅ›ciwego leczenia oznacza dla chorego dÅ‚uższy okres ochrony przed rozwojem innych chorób, np. astmy oskrzelowej, do której prowadzi nieleczony lub źle leczony alergiczny nieżyt nosa. Te dwie choroby, to taki system naczyÅ„ poÅ‚Ä…czonych. Ok. 30-40 procent cierpiÄ…cych na alergiczne zapalenie bÅ‚ony Å›luzowej nosa zachoruje na astmÄ™. Ale nie tylko. Dochodzi zapalenie zatok, przerost trzeciego migdaÅ‚ka, zaburzenia zgryzu, koncentracji, które wspóÅ‚wystÄ™pujÄ… z alergicznym nieżytem bÅ‚ony Å›luzowej nosa.

PowiedziaÅ‚ pan, że przyczynÄ… alergicznego nieżytu nosa sÄ… alergeny wziewne. Jak sÄ…dzÄ™, nie chodzi tylko o pyÅ‚ki drzew i krzewów?

– OczywiÅ›cie. PrzyczynÄ… sÄ… alergeny wewnÄ…trz- i zewnÄ…trzdomowe. Na te wewnÄ…trzdomowe, takie jak roztocza kurzu domowego, naskórek i sierść zwierzÄ…t domowych, narażeni jesteÅ›my przez caÅ‚y rok. ZewnÄ…trzdomowe, to najczęściej alergeny pyÅ‚ków roÅ›linnych. WczesnÄ… wiosnÄ… uczulajÄ… drzewa wczesnopylÄ…ce, takie jak leszczyna i olcha, potem brzoza, która jest bardzo silnym alergenem i daje nie tylko zasadnicze uczulenie, ale także reakcje krzyżowe. Mniej wiÄ™cej od poÅ‚owy maja do koÅ„ca lipca/poÅ‚owy sierpnia mamy okres pylenia traw, potem okres pylenia chwastów - do koÅ„ca wrzeÅ›nia. RównoczeÅ›nie, caÅ‚y czas atakujÄ… alergeny grzybów pleÅ›niowych, takie jak Cladosporium i Alternaria, które dodatkowo nasilajÄ… objawy alergii.
Trzeba pamiÄ™tać, że pylenie zaczyna siÄ™ stosunkowo wczeÅ›nie, bo już na przeÅ‚omie stycznia i lutego. Nasiona leszczyny należą do prekursorów pylenia. W lutym, marcu zaczyna pylić olcha i topola, potem nastÄ™puje krótki, Å›rednio dwu lub trzytygodniowy, ale istotny, z klinicznego punktu widzenia, okres pylenia brzozy.

Alergiczny nieżyt nosa nie jest ciężką chorobą, ale wydaje się, że bardzo uciążliwą. Jak skupić się na pracy, gdy mamy nieustannie zatkany nos i ciągły katar?

– To prawda. ProszÄ™ sobie wyobrazić studentów z alergiÄ… na pyÅ‚ki, którzy przystÄ™pujÄ… do sesji w drugiej poÅ‚owie czerwca! Ich koncentracja i wydolność umysÅ‚owa jest mniejsza, niż u rówieÅ›ników, nie majÄ…cych alergii. Udowodniono, że ludzie cierpiÄ…cy na uczulenia sezonowe sÄ… mniej wydajni w pracy, niż ich zdrowi koledzy.

Uczulają nas też zwierzęta, prawda?

– Najsilniej reagujemy na sierść kota. To najbardziej inwazyjny, najbardziej lotny alergen. JesteÅ›my na niego narażeni nawet w miejscach, gdzie kotów nie ma, np. w szkole. Mniej groźne sÄ… alergeny sierÅ›ci psa. Bardzo silnie uczula też sierść konia. Zdarza siÄ™, że ludzie nie wiedzÄ…cy o swojej alergii nagle, podczas powiedzmy przejażdżki dorożkÄ…, tak silnie reagujÄ… na zapach konia i jego sierść, że trafiajÄ… na ostry dyżur z objawami silnej alergii.

Czym leczyć alergiczny nieżyt nosa? Wiadomo, że skuteczne są sterydy, ale czy są bezpieczne?

– „Sterydy” rzeczywiÅ›cie źle siÄ™ kojarzÄ…. MyÅ›limy o ich wpÅ‚ywie, np. na wzrost, nadciÅ›nienie, cukrzycÄ™ i inne choroby ustrojowe. My alergolodzy stosujemy wziewne glikokortykosteroidy (wGKS) w przypadku astmy i donosowe (dnGKS) w przypadku nieżytu bÅ‚ony Å›luzowej nosa. To sÄ… nowoczesne steroidy, skuteczne klinicznie i o bardzo wysokim stopniu bezpieczeÅ„stwa.
Leczenie zależy od alergenu przyczynowego. Jeśli w obrazie klinicznym dominują objawy histaminozależne - takie jak kichanie, świąd, wodnista wydzielina - dobre efekty terapeutyczne można uzyskać, stosując leki przeciwhistaminowe.
W przewlekÅ‚ym ANN, gdy gÅ‚ównym objawem jest blokada nosa i obrzÄ™k bÅ‚ony Å›luzowej nosa, najskuteczniejsze sÄ… GKS donosowe lub krótkotrwale podawane leki, zmniejszajÄ…ce przekrwienie bÅ‚ony Å›luzowej nosa.
U chorych z objawami okresowymi Å‚agodnymi leczenie farmakologiczne rozpoczyna siÄ™ od zastosowania leków przeciwhistaminowych II generacji, podawanych doustnie lub miejscowo (donosowo). U chorych z przewlekÅ‚ymi objawami umiarkowanymi lub ciężkimi leczenie zaczynamy od GKS donosowych. W ciężkich objawach podawane sÄ… razem z lekami przeciwhistaminowymi.

Powszechnie dostępne są leki OTC, sprzedawane w aptekach i drogeriach bez recepty. Czy można ich używać w przypadku ANN?

– Można, ale z umiarem i rozsÄ…dkiem. Te leki dziaÅ‚ajÄ… gÅ‚ównie na zasadzie obkurczania bÅ‚ony Å›luzowej. DajÄ… wiÄ™c szybkÄ… ulgÄ™. Choremu to wystarcza, bo przecież tego wymagamy od leku – skutecznoÅ›ci. Ale takie leki można brać najwyżej 3 do 5 dni, inaczej możemy doprowadzić do naczynioruchowego czy polekowego nieżytu nosa, który powoduje bÅ‚Ä™dne koÅ‚o - gdy tylko odstawiamy leki, objawy wracajÄ…. Warto też pomyÅ›leć o odczulaniu, bo jak wykazaÅ‚y badania naukowe tylko wczeÅ›nie wprowadzona do leczenia alergenowo-swoista immunoterapia opóźnia przejÅ›cie alergicznego nieżytu nosa w astmÄ™ oskrzelowÄ….

Czym sÄ… wytyczne ARIA?

– Nazwa, to akronim od angielskich sÅ‚ów na okreÅ›lenie alergicznego nieżytu nosa wspóÅ‚istniejÄ…cego z astmÄ…. Wytyczne zostaÅ‚y opracowane już dość dawno - pierwsze w 2001 r. ObowiÄ…zujÄ…ce dziÅ› wydano w 2010 r. ARIA sugeruje odstÄ…pienie od podziaÅ‚u ANN na sezonowy i caÅ‚oroczny. W dokumencie dokonano podziaÅ‚u nieżytu nosa na okresowy - gdy objawy wystÄ™pujÄ… przez mniej niż 4 dni w tygodniu lub krócej niż przez 4 tygodnie - i przewlekÅ‚y, kiedy objawy sÄ… częściej niż 4 dni w tygodniu i utrzymujÄ… siÄ™ dÅ‚użej niż 4 tygodnie w ciÄ…gu roku . Jednak, żeby wdrożyć prawidÅ‚owe leczenie, trzeba jeszcze ustalić stopieÅ„ ciężkoÅ›ci przebiegu choroby – Å‚agodny, umiarkowany czy ciężki.

Ostatnio Polskie Towarzystwo Alergologiczne ogÅ‚osiÅ‚o polski konsensus diagnostyki i leczenia alergicznego nieżytu nosa (POsLLeN). Czy różni siÄ™ on od wytycznych ARIA?

– W zasadniczej części nie różni siÄ™ od konsensusu ARIA, ale jest dokumentem znacznie obszerniejszym i bardziej kompleksowym. W Polsce wielu lekarzy nadal stosuje tradycyjny podziaÅ‚ ANN na sezonowy i caÅ‚oroczny, postrzegany jako bardziej przydatny i intuicyjnie zwiÄ…zany z wyraźnÄ… u nas sezonowoÅ›ciÄ… pylenia roÅ›lin.
W dokumencie tym przypominamy lekarzom, że oficjalnie obowiÄ…zuje podziaÅ‚ ANN na okresowy i przewlekÅ‚y, a nie na sezonowy i caÅ‚oroczny. Przygotowywana jest też skrócona wersja naszego konsensusu dla lekarzy pierwszego kontaktu, pediatrów, alergologów, żeby mieli pewnego rodzaju „Å›ciÄ…gawkÄ™”. Jak już mówiliÅ›my na poczÄ…tku rozmowy, alergiczny nieżyt nosa Å‚atwo pomylić z katarem, co opóźnia podjÄ™cie wÅ‚aÅ›ciwego leczenia. Uwrażliwiamy na możliwość takiej pomyÅ‚ki. Prezentacja opracowanego przez grupÄ™ polskich ekspertów konsensusu pod patronatem PTA nastÄ…piÅ‚a niedawno - podczas V Konferencji Szkoleniowej Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w WiÅ›le 20 kwietnia br.

Jak często występuje alergiczny nieżyt nosa?

– To jedna z najczÄ™stszych chorób, wystÄ™puje u ponad 600 mln ludzi na caÅ‚ym Å›wiecie, z czego 130 mln. w Europie. Jest to także najczÄ™stsza choroba w Polsce – na ANN cierpi ponad 25 procent naszej populacji. Choroba dotyczy bÅ‚ony Å›luzowej nosa i zatok. Najbardziej dokuczliwym objawem jest zablokowanie nosa, uczucie swÄ™dzenia, kichania, wyciek z nosa. Alergiczny nieżyt nosa jest chorobÄ… dzieci i osób mÅ‚odych, zwykle poniżej 20. roku życia, ale zapadajÄ… na niego także osoby starsze.
Alergiczny nieżyt nosa wiąże się z dwu- trzykrotnie zwiększonym ryzykiem rozwoju astmy.

Ostatnie pytanie: czy z ANN można się wyleczyć?

– Nie. Chociaż bywajÄ… okresy remisji, choroba wraca. WspominaÅ‚em również o tym, że nie leczony alergiczny nieżyt nosa jest chorobÄ… prowadzÄ…cÄ… do rozwoju innej, cięższej choroby ukÅ‚adu oddechowego, jakÄ… jest np. astma oskrzelowa. Dlatego leczenie ANN powinno być leczeniem przewlekÅ‚ym i kompleksowym, dostosowanym do stopnia ciężkoÅ›ci przebiegu klinicznego choroby.

Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia

Dodaj komentarz:

Oni tu zostajÄ…

„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecieÅ„ 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

108tys
I durna dajÄ…ca efekt odwrotny kampania <czytaj dalej>

W podstawówce w 6 klasie jezdziÅ‚em niezle na deskorolce, pewno do dzisiaj potrafiÄ™. <czytaj dalej>

Sorry, ale na co komuÅ› w wieku 50 lat seskorolka. Jak byÅ‚ kort tenisowy w Parku Kopernika wybudowany w czynie spoÅ‚ecznym to pózniej korzystali z t <czytaj dalej>

Dobrze! Bo wiele dobrych koncertów w tym sezonie.
Również w Sali Kameralnej. Także autorskie, naszych filharmoników. Wczoraj np. wystÄ™p dwà <czytaj dalej>

Jest tak bo zdurnieliÅ›my..... <czytaj dalej>