Pierogi z kaszÄ… gryczanÄ… i twarogiem, pierogi z kapustÄ… i grzybami leÅ›nymi, ser kozi zamkowy, kieÅ‚basa żarska oraz naturalnie mÄ™tne soki z Solnik to kolejnych pięć przysmaków z Lubuskiego wpisanych na listÄ™ Produktów Tradycyjnych prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Obecnie na liÅ›cie znajdujÄ… siÄ™ 23 produkty z województwa lubuskiego.

Za tradycyjne metody uważa siÄ™ te wykorzystywane od co najmniej 25 lat. Zatem niezależnie od nazwy produktu oraz jego ewentualnego zwiÄ…zku z regionem podstawÄ… wpisu jest wykazanie 25 letniej tradycji wytwarzania produktu. Zgodnie z ustawÄ… z dnia 17 grudnia 2005 roku o rejestracji i ochronie nazw i oznaczeÅ„ produktów rolnych i Å›rodków spożywczych oraz o produktach tradycyjnych ( Dz. U .Nr 10, poz. 68 z późn. zm.), wystÄ…pić o wpis produktu na ListÄ™ Produktów Tradycyjnych mogÄ… osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadajÄ…ce osobowoÅ›ci prawnej wytwarzajÄ…ce dany produkt rolny, Å›rodek spożywczy lub napój spirytusowy. Nie ma obowiÄ…zku zrzeszania siÄ™ producentów poszczególnych wyrobów. Produkt może zgÅ‚osić nawet pojedynczy producent.

Pierogi to jeden z fundamentów polskiej kuchni. O tym jak bardzo pierogi wrosÅ‚y w polskÄ… tradycjÄ™ może Å›wiadczyć choćby to, że nie wyobrażamy sobie wigilijnej wieczerzy bez pierogów na Å›wiÄ…tecznym stole. PrzyrzÄ…dzanie pierogów i podawanie ich jako dania obiadowego to, przede wszystkim, tradycja rodzinna przekazywana ustnie z pokolenia na pokolenie. Sama forma pierogów jest przejawem ogólnopolskiej tradycji, ale to tajniki sporzÄ…dzania farszu i jego doprawiania, przechowywania w tradycji lokalnej, lub rodzinnych recepturach stanowiÄ… o wyjÄ…tkowoÅ›ci, regionalnym bogactwem i różnorodnoÅ›ci tej staropolskiej potrawy. Wywiady etnograficzne z respondentami Rzepina i Lubiechni Wielkiej wyraźnie wskazujÄ… na kontynuacje rodzinnych tradycji i przepisów przywiezionych po migracji na Ziemie Zachodnie po zakoÅ„czeniu II wojny Å›wiatowej.



Same przepisy na pierogi i receptury przyrzÄ…dzania farszu majÄ… jednak starszy, przedwojenny, rodzinny rodowód. W Siedlisku natomiast jest kontynuowana serowarska tradycja tej wsi. Siedlisko jest maÅ‚Ä… miejscowoÅ›ciÄ… w województwie lubuskim leżącÄ… wzdÅ‚uż rzeki Odry. WieÅ› liczy sobie ponad 700 lat i znajduje siÄ™ w niej wiele zabytków, z których najważniejszym jest częściowo zachowany zamek . Ten zabytkowy obiekt , fosa i ogrody dla starszych mieszkaÅ„ców nieodÅ‚Ä…cznie kojarzÄ… siÄ™ ze stadem kóz, które siÄ™ tam wypasaÅ‚y. Dawniej na obrzeżach fosy zamkowej staÅ‚ dom, którego wÅ‚aÅ›ciciele zajmowali siÄ™ hodowlÄ… kóz i wyrobem serów kozich, potocznie zwanymi serami zamkowymi. Obecnie sery kozie wytwarzane sÄ… w Siedlisku wedÅ‚ug tych tradycyjnych receptur. W dalszym ciÄ…gu sÄ… nazywane serami zamkowymi Karolackimi, jako dziedzictwo ww. miejscowoÅ›ci oraz regionu.

KieÅ‚basa żarska jest produktem tradycyjnym pozbawionym konserwantów, chemicznych dodatków oraz barwników o dużych walorach smakowych, który wyróżnia siÄ™ poÅ›ród innych wyrobów wÄ™dliniarskich.Tradycja wyrobu wÄ™dlin na ziemiach Zachodnich majÄ…ca swój rozkwit w latach 30-40 XX wieku, stopniowo zaczęła zanikać po II Wojnie Åšwiatowej, przeżywajÄ…c stagnacjÄ™ w czasach komunizmu. Receptura kieÅ‚basy żarskiej, przeniesiona z Kresów Wschodnich na tereny Ziemi Lubuskie wraz z przesiedleÅ„cami z okolic Tarnopola, siÄ™ga 1946 roku, a wiÄ™c poczÄ…tku stopniowego zaniku produkcji wÄ™dlin na tych terenach, przede wszystkim z powodów finansowych, dla których miÄ™sne potrawy stanowiÅ‚y drogi i luksusowy wyrób. Przepis ten znajÄ… i powielajÄ… mieszkaÅ„cy okolic Å»agania gÅ‚ównie Gminy Brzeźnica.

Dawniej kieÅ‚basa żarska najczęściej wykonywana byÅ‚a przy okazji Å›wiÄ…t oraz specjalnych okazji takich jak spotkania rodzinne, ze wzglÄ™du na wysokÄ… cenÄ™ samego wyrobu, wynikajÄ…cÄ… z tego, że kieÅ‚basa zawieraÅ‚a w swoim skÅ‚adzie różnego rodzaju miÄ™sa najwyższej jakoÅ›ci.Miejscowi rzeźnicy i masarze przekazywali tajniki swojej wiedzy podtrzymujÄ…c rodzinne tradycje i umacniajÄ…c lokalnÄ… tożsamość. Popularny w latach 80 - tych żarski rynek oferowaÅ‚ produkty pochodzÄ…ce z lokalnych gospodarstw. Z tym też miejscem jest powiÄ…zana nazwa KieÅ‚basy Å»arskiej. CechÄ… wyróżniajÄ…cÄ… KieÅ‚basÄ™ Å»arskÄ… jest skrupulatne przygotowanie skÅ‚adnika jakim jest wyselekcjonowane, chude miÄ™so wieprzowe z dodatkiem miÄ™sa woÅ‚owego, odpowiednio dobrane przyprawy, rÄ™czny wyrób polegajÄ…cy na krojeniu części miÄ™sa przeznaczonego na wyrób, kilkudniowe wÄ™dzenie i przechowywanie.

Naturalnie mÄ™tne soki z Solnik przygotowywane sÄ… wedÅ‚ug tradycyjnej receptury, która byÅ‚a przekazywana z pokolenia na pokolenie. Już przesiedleÅ„cy z Kresów Wschodnich, którzy przybyli na te tereny używali owoców z ocalaÅ‚ych drzew, które nie zostaÅ‚y zniszczone przez wojnÄ™ a w późniejszym okresie z drzew znajdujÄ…cych siÄ™ w sadzie w Solnikach. Ponieważ po II Wojnie Åšwiatowej byÅ‚ kryzys żywnoÅ›ciowy, gospodynie przerabiaÅ‚y owoce na wszelkiego rodzaju przetwory i robiÅ‚y zapasy na zimÄ™. MiÄ™dzy innymi takim produktem byÅ‚y naturalne soki. Zebrane owoce byÅ‚y selekcjonowane w zależnoÅ›ci od przeznaczenia. Do produkcji soków używano najlepszych owoców, bez uszkodzeÅ„. Wybrane owoce byÅ‚y myte a nastÄ™pnie rozdrabniane przy pomocy maszynki do mielenia owoców. Tak uzyskana miazga byÅ‚a wkÅ‚adana do pÅ‚óciennego materiaÅ‚u. MateriaÅ‚ byÅ‚ mocno Å›ciskany co pozwalaÅ‚o na odciÅ›niÄ™cie przefiltrowanego soku z miazgi owocowej. Obecnie owoce sÄ… najczęściej pozyskiwane z Sadu znajdujÄ…cego siÄ™ w Solnikach, który powstaÅ‚ w latach 60. DziÄ™ki powstaniu tego sadu wiele gospodarstw domowych miaÅ‚o Å‚atwy dostÄ™p do pozyskania owoców, które byÅ‚y używane do produkcji różnego rodzaju przetworów a w szczególnoÅ›ci naturalnie mÄ™tnych soków.

LUM
foto lubuskie.pl