Kiedy z górÄ… dwa lata temu informowaliÅ›my, że rusza remont w Zagrodzie MÅ‚yÅ„skiej w BogdaÅ„cu, nie wierzyliÅ›my, że taki ogrom prac uda siÄ™ przeprowadzić do koÅ„ca 2021 r. DziÅ›, zostaÅ‚o póÅ‚ roku, ale jest jeszcze mnóstwo do zrobienia.

- Rozpoczynamy bardzo dużą inwestycjÄ™, przebudowÄ™ gÅ‚ównego budynku, który ma już prawie 200 lat, ale i przylegÅ‚ych zabudowaÅ„ gospodarczych – mówiÅ‚a wiosnÄ… 2019 r. dyr. Muzeum im. J. Dekerta Ewa Pawlak, podkreÅ›lajÄ…c, że budynek mÅ‚yna wymaga kompleksowej naprawy. BÄ™dÄ… zmieniane stropy, dach, posadzki, wzmacniane Å›ciany, również stolarka okienna, wszystko pod nadzorem konserwatora zabytków.

Tekst o inwestycji oraz zdjęcia obiektu przed rozpoczęciem remontu przeczytasz i obejrzysz tu:
http://www.egorzowska.pl/pokaz,region,9204,

Od tamtej pory minęły dwa lata. Jeszcze w okresie pandemii, w 2020 r. pojawił się nowy dach, ale co dzieje się w środku? Sprawdziliśmy to 11 maja.

Nic się nie posypało
Trudno laikowi ocenić, jak w tej chwili wyglÄ…da Zagroda MÅ‚yÅ„ska. Zobaczcie sami na zdjÄ™ciach niżej i w galerii. O opiniÄ™ na temat postÄ™pu prac, poprosiliÅ›my konserwatora dzieÅ‚ sztuki i muzealnika w Muzeum Lubuskim im. J. Dekerta MichaÅ‚a JarosiÅ„skiego, który nadzoruje inwestycjÄ™.

- Wzmocnienie, dopasowanie i dodanie nowych elementów do konstrukcji ryglowej, a w przypadku najbardziej zniszczonych, ich wymiana, to byÅ‚y najtrudniejsze, najcięższe prace ciesielskie, które wymagaÅ‚y starannoÅ›ci, wiedzy i fachowoÅ›ci. One dajÄ… gwarancjÄ™, że jak coÅ› rozÅ‚ożymy, to potem zÅ‚ożymy tak, by wyglÄ…daÅ‚o jak kiedyÅ› – wyjaÅ›niaÅ‚ MichaÅ‚ JarosiÅ„ski. – ZależaÅ‚o nam, by wszystko odbyÅ‚o siÄ™ zgodne z historiÄ… obiektu, choć w trakcie pracy widzieliÅ›my duże zmiany. Sukcesem jest, że siÄ™ nic nie posypaÅ‚o, nic nie popÄ™kaÅ‚o i że obiekt udaÅ‚o siÄ™ na powrót postawić. To wielka zasÅ‚uga wykonawcy.

Dawne metody pracy
Choć dość czÄ™sto widzimy renowacje starych obiektów, niestety, nie zawsze UrzÄ…d Ochrony Zabytków zgadza siÄ™ na wymianÄ™ elementów. Najczęściej nakazuje je wzmacniać, ale pod wpÅ‚ywem czasu wytrzymaÅ‚ość drewna ulega takiemu osÅ‚abieniu, że nie ma innego wyjÅ›cia. Tak też dziaÅ‚o siÄ™ w przypadku Zagrody MÅ‚yÅ„skiej, która wymagaÅ‚a wielu tego typu zabiegów. By uszanować historiÄ™ i dawnÄ… tradycjÄ™ budowania, trzeba też byÅ‚o niejednokrotnie zapomnieć o nowych możliwoÅ›ciach technologicznych.


Michał Jarosiński na tle ściany pokrytej matą z trzciny

- Åšwiat idzie do przodu, a my wciąż używamy materiaÅ‚ów, Å›rodków, metod pracy z XIX, XVIII i wczeÅ›niejszych wieków – podkreÅ›la MichaÅ‚ JarosiÅ„ski. – Tutaj mamy wypeÅ‚nienia gliniane, pierwotnie szachulce, czyli specjalne pionowe, wertykalne żerdzie, które byÅ‚y oblepione sieczkÄ…, sÅ‚omÄ…, pakuÅ‚ami i wypeÅ‚nione glinÄ…. Na tej glinie utworzona zostaÅ‚a warstwa zaprawy tynkarskiej, która później tworzyÅ‚a dekoracjÄ™ szachulcowÄ… i zamykaÅ‚a caÅ‚y budynek. My przywróciliÅ›my historycznie element wymiany, ale już w formie gotowych cegieÅ‚ suszonych z gliny. Wracamy do historii, co prawda nie do koÅ„ca do samych szachulców, ale to dlatego, że na przestrzeni czasu obiekt siÄ™ zmieniaÅ‚, szachulce zastÄ™powano cegÅ‚Ä… ceramicznÄ… i w zwiÄ…zku z tym my stosujemy cegÅ‚Ä™ suszonÄ….

Konstrukcja uratowana
Czy prace zostanÄ… zakoÅ„czone w terminie? – Najtrudniejsze prace siÄ™ zakoÅ„czyÅ‚y, czyli uratowanie konstrukcji ryglowej, scalenie jej i poÅ‚Ä…czenie z nowymi elementami. Mamy wypeÅ‚nienia Å›cian z cegÅ‚y suszonej, wiÄ™c jesteÅ›my już na etapie zamykania inwestycji. Wiemy, że podwykonawca okien jest już mocno zaawansowany, niedÅ‚ugo jedziemy je oglÄ…dać, oceniać, jak wyglÄ…dajÄ… i bÄ™dziemy je montować. Mamy przygotowane wnÄ™trza pod nowe tynki, mamy poÅ‚ożonÄ… instalacjÄ™ elektrycznÄ…, wiemy, że idzie przyÅ‚Ä…cze gazu, jest dach. RzeczywiÅ›cie, obiekt wciąż wyglÄ…da na nieskoÅ„czony, aczkolwiek wydaje mi siÄ™, że prace teraz przyspieszÄ… i gdyby wszystko szÅ‚o dobrze i byÅ‚a ciÄ…gÅ‚ość pracy, może uda siÄ™ zamknąć tÄ™ inwestycjÄ™ – podkreÅ›la muzealnik.

Farba krzemianowa
Co jeszcze jest do zrobienia? – JesteÅ›my po próbach kolorystycznych, wiÄ™c pojawi siÄ™ farba o wÅ‚aÅ›ciwych odcieniach na konstrukcjÄ™ ryglowÄ… i wypeÅ‚nienia. BÄ™dzie to farba krzemianowa do drewna. Pierwszy raz bÄ™dzie tu stosowana do drewna, bo byÅ‚a wczeÅ›niej używana do podÅ‚oży mineralnych, na tynki. Tu mamy technikÄ™ stosowanÄ… do takich obiektów w caÅ‚ej Europie. To farba dwuskÅ‚adnikowa, która wspóÅ‚pracuje z drewnem, przenosi naprężenia i chroni konstrukcjÄ™ drewnianÄ…, także bÄ™dzie to najnowsze dziecko konserwacji – podkreÅ›la MichaÅ‚ JarosiÅ„ski.

Wilgoć
W Zagrodzie MÅ‚yÅ„skiej zawsze problemem byÅ‚a wilgoć. – Obiekt jest blisko cieków wodnych, wiÄ™c ta wilgoć bÄ™dzie siÄ™ pojawiaÅ‚a. Wykonawca dokonaÅ‚ odwodnienia, jednakże ponieważ woda zawsze bÄ™dzie towarzyszyÅ‚a temu obiektowi – widzimy po zniszczeniach, że zawsze tu byÅ‚a – chcemy przywrócić dawne rozwiÄ…zania, czyli nie tynkować wnÄ™trz, tam gdzie można, pokazać żywy kamieÅ„ ze spoinÄ…, by woda, która jest, mogÅ‚a siÄ™ pojawić na murze, a potem szybko odparować. Nie chcemy jej blokować, ale stworzyć warunki, by współżyÅ‚a tu w symbiozie.

Fundament
Kiedy przyjrzeć siÄ™ fundamentowi, to ten element utrzymujÄ…cy caÅ‚ość obiektu, wydaje siÄ™ mocno nadgryziony zÄ™bem czasu. – Ale to, co widzimy, to sÄ… elementy zniszczenia, które powstaÅ‚y na warstwach wtórnych. SÄ… tu jakieÅ› wyprawy tynkarskie, ale pierwotnie te elementy cokoÅ‚owe i posadowienia zostaÅ‚y wykonane z pasowanego granitu lub granito-gnejsu. ByÅ‚y to kamienie spajane zaprawÄ… wapienno-piaskowÄ…, bardzo potężne bloki i ciosy, których nie widzimy. Nie ma wiÄ™c obawy, bo budynek jest dobrze posadowiony na kamiennych podstawach – wyjaÅ›nia M. JarosiÅ„ski i dodaje: – ChodziÅ‚o nam o to, by historycznie przywrócić stare wartoÅ›ci, by prace budowlane byÅ‚y robione z poszanowaniem zabytku i by obiekt zyskaÅ‚ dawny blask.

Tekst i foto Hanna Kaup


Więcej zdjęć w galerii eGo FOTO:

http://www.egorzowska.pl/pokaz,galeria,0,0,2021-05-11_Zagroda_Mlynska_Bogdaniec,
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć