Wykładem na temat wpływu anglicyzmów na język polski prof. Jan Miodek otworzył piątą edycję Lubuskiego Festiwalu Słowa – Warto czytać nad Wartą.

To był inauguracyjny wykład, który ściągnął do sali głównej Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Gorzowie komplet widzów. I co warto odnotować, nie tylko dorosłych, ale też reprezentantów najmłodszego pokolenia, że o młodzieży nie wspomnę.

Żartobliwie – w kontekście tematu spotkania – zapowiedziany przez dyr. WiMBP Sławomira Szenwalda gość jako bohater "eventu" i "coach speechu" wspomniał na wstępie o swoich dawnych, dość luźnych kontaktach z Gorzowem, gdy np. po raz pierwszy jechał tędy w 1961 r. koleją z Lubniewic przez Krzyż do Wrocławia.
– To była bardzo skomplikowana podróż. Warta płynęła, z drugiej strony wyłaniała się wieża katedry – mówił.

Ponieważ został zaproszony przez książnicę noszącą imię Zbigniewa Herberta, nie omieszkał wyjaśnić, że obecna forma „Zbigniew” jest nieuzasadniona, a pojawiła się i została wyparta, bowiem mieszano samogłoski „i” oraz „y”. Pierwotny Zbygniew, czyli ten, który zbył gniew, został zastąpiony Zbigniewem, choć wciąż używamy form: Zbych, Zbyszek, Zbynio, Zbyszko.

Cywilizacyjne normalnienie Polski
Zasadnicza część wykładu prof. Jana Miodka odnosiła się jednak do nośnych społecznie anglicyzmów. A zaczęło się, jak powiedział gość, cytując ks. Tischnera, gdy wydarzyła się nam wolność w 1989 r.
– Wtedy zmalała frekwencja listów poświęconych problemom gramatycznym i stylistycznym, pisanych na papierze, wkładanych do kopert z naklejonymi na nich znaczkami – przypomniał. – I nagle pojawił się strach, co będzie w tej rzeczywistości elektronicznej, ekonomicznej i gospodarczej, które obsługuje język angielski. Czy polszczyzna ostanie się w tej zjednoczonej Unii Europejskiej?

Jan Miodek przyznał, że uspokajał przenikniętych strachem. – Jeśli w nasz obieg wchodzi: komputer, esemes, skan, joystick, to mogę się tylko z tego cieszyć, bo one świadczą o tym, że dołączyliśmy do najbardziej cywilizowanych krajów świata i nie będę z tego powodu wyrywał włosów. To znak cywilizacyjnego normalnienia Polski – podkreślał, dodając, że anglicyzmy weszły podobnie do użycia w branżach gospodarczej i ekonomicznej.

Jako znak czasu uznał słowo "pesel", które pojawiło się w użyciu, jako np. zamiennik słowa „starość”, bo zamiast powiedzieć: „Jestem już stary”, znacznie ładniej brzmi: „Mój pesel daje o sobie znać”.

Przesada
Oczywiście, językoznawca nie przyjmuje wszystkiego bezkrytycznie. Drażni go, gdy ktoś chce się popisać obcymi słowami i zaimponować nimi, choć z niego taki „Anglik z Kołomyi”, jak z sarkazmem mawiał ojciec profesora.

On sam przesadne nagromadzenie anglicyzmów widzi w terminologii sportowej (sam jest miłośnikiem sportu) i zaleca umiar.
– Można powiedzieć „corner”, „offside” czy „goalkeeper”, ale może za piątym razem, a nie bez przerwy – podkreślał, dodając, że najgorsze są dosłowne kalki językowe.

Szczęście komunikacyjne
W czasie niemal godzinnego wykładu, gość Lubuskiego Święta Słowa odniósł się również do pojęcia „szczęście komunikacyjne”, które niestety ostatnimi czasy jest często niszczone.
– Kiedyś jechałem do domu – zaczął anegdotę. – Do Tarnowskich Gór. Przysiadła się jakaś młoda dziewczyna, która słuchając mnie, wciąż powtarzała „wow”. Miałem dość już na wysokości Oleśnicy, a wysiąść chciałem w okolicach Kluczborka i dotrzeć do domu pieszo, bo zniszczyła to szczęście komunikacyjne – podsumował.

Dodał również, że męczącą kalką stało się m.in. słowo „dedykowane”, np. do kontaktów ze mną dedykowano – zamiast wskazano – panią Kowalską; kupiłem śruby dedykowane, zamiast przeznaczone. Jednakże dzięki językowi angielskiemu prof. Miodek odkrywa niespodzianki, zadziwiony, że ktoś mógł na coś takiego wpaść, jak choćby wspomniane zdanie: „Pesel daje o sobie znać”. Przypomniał też, jak kiedyś rektor na inauguracji roku akademickiego zwrócił się do najmłodszych studentów i powiedział: „Życzę wam, żebyście nie byli jak te dyskietki” – jako dowód na tempo zmian związanych z rozwojem techniki. Ktoś mówi: „Muszę się zresetować”, czyli zregenerować, odpocząć. Gościowi gorzowskiej książnicy zdarzyło się też usłyszeć, jak w czasie I komunii ksiądz zwrócił się do dzieci: „Co dzieciątka, wasze serduszka zresetowane? Gotowe na przyjęcie Pana Jezusa?”.
– Jak widać, nawet do kościoła wchodzą anglicyzmy – wskazywał prof. Miodek. – Słuchałem kiedyś  jakiejś relacji ze zjazdu młodzieży i tam padło takie zdanie: „Musicie być full time z Chrystusem”… Nie jest całkiem źle, ale język angielski stylistycznie zmonopolizował młodsze pokolenie. Kiedyś mówiło się „przepraszam” lub z francuskiego krótko „pardon”, a dzisiaj „sorry”, „sorka”, „sorki”. Młodzi są cali „happy”, dziękują za „help”, a owacje na stojąco są już „standing ovation”. Tak więc anglicyzmy weszły w codzienny szeroki obieg komunikacyjny – podsumował.

Pytania
Na zakończenie Jan Miodek dał swoim słuchaczom możliwość zadawania pytań. Było więc o słowach: „masakra”, „spoko”, „cool”, „mega”, o słowach roku i feminatywach, z którymi profesor się wychował i całkiem go nie drażnią.
– Pochodzę z czasów: profesorek, nauczycielek, kierowniczek, dyrektorek, redaktorek, dziennikarek, choć kiedyś argumentowano, że dla kobiety postać męska jest nobilitacją – dodał.

Obecni pytali też o odmianę nazwisk (koniecznie odmieniamy), o nadużywanie słów: „pochylić się”, np. nad ustawą, „popełnić” np. książkę a także o propozycję odcięcia od nazwy Gorzów przymiotnika Wielkopolski. Prof. stwierdził, że ten człon w żadnym stopniu nie szkodzi i nie umniejsza Gorzowowi, że jednak jakieś związki z Wielkopolską po wojnie tu były, a on i wszyscy, którzy pochodzą z Tarnowskich Gór, nigdy nie mówili, że jadą do Tarnowskich Gór, tylko na Góry.
– Oczywiście, zachowując odpowiednie proporcje – zakończył.

Kolejny dzień Lubuskiego Festiwalu - Warto Czytać nad Wartą już w sobotę od 12.00 w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej. Koniecznie przybywajcie. To prawdziwa uczta na jesienny czas.

Tekst i foto Hanna Kaup


Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć

Dodaj komentarz:

Oni tu zostają

„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

200 lat dla pani Zofii

Nieczęsto zdarza się, aby tradycyjnie śpiewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeń na lat „dwieście”. Tak właśnie ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

«	maj 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
		1	2	3	4	5
6	7	8	9	10	11	12
13	14	15	16	17	18	19
20	21	22	23	24	25	26
27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Grochówki żadnej tam nie widziałem tylko długa kolejkę po watę cukrową.
Nowy wojewoda nowe porządki.
<czytaj dalej>

Nie ma w Polsce wojska. Piknik 3majowy tylko to dowiódł żadnego czołgu ja płaci grunwaldzkim, bo wszystkie oddaliśmy Ukrainie. 2 taki i 2 Pilice <czytaj dalej>

a w gryfinie była super zabawa <czytaj dalej>

Obchody na "bogato". Już nawet nielegalne, za "tamtej" Polski były z atrakcjami.
Jakieś orkiestry, występy, tance, a tu <czytaj dalej>

Pierwsze zdjęcie od gory:radny Kaczanowski, zobacz, tam jest pomnik Pioniera, nic nie zrobiłeś, aby nie był zaniedbaany. Następna sprawa, ile imp <czytaj dalej>