30 lat temu, w wiÄ™kszoÅ›ci byli uczniami. Starsi z nich, czÅ‚onkowie MÅ‚odzieżowego Ruchu Oporu, od 7 do 9 lutego 1983 stanÄ™li przed ówczesnym wymiarem sprawiedliwoÅ›ci oskarżeni o nielegalnÄ… dziaÅ‚alność. WÅ›ród nich: Marek Rusakiewicz (uczeÅ„ IV klasy II LO w Gorzowie), Artur Orzechowski (uczeÅ„ III klasy ZSZ w Gorzowie), Olgierd Popiel i Ryszard Popiel (uczniowie III klasy Technikum Budowlanego w Gorzowie), Roman Bosiacki (uczeÅ„ IV klasy Technikum Budowlanego w Gorzowie), Grzegorz BieroÅ„ (uczeÅ„ IV klasy LO w Gorzowie), JarosÅ‚aw Furtan (uczeÅ„ IV klasy LO w Gorzowie) i Stefan Bohusz (uczeÅ„ III klasy ZSZ w Gorzowie). Skazano ich na kary od szeÅ›ciu miesiÄ™cy do dwóch lat pozbawienia wolnoÅ›ci w zawieszeniu na dwa lata. Jedynie w przypadku Waldemara Rusakiewicza sÄ…d warunkowo umorzyÅ‚ postÄ™powanie.

W kwietniu 1983 r. byli dziaÅ‚acze MRO wydali pierwszy numer pisma „Szaniec” i uznali to wydarzenie za poczÄ…tek Ruchu MÅ‚odzieży Niezależnej. Pierwszym jego szefem zostaÅ‚ Marek Rusakiewicz.

W tym roku ci, którzy należeli do Ruchu MÅ‚odzieży Niezależnej, Å›wiÄ™tujÄ… 30. rocznicÄ™ jego powstania. UroczystoÅ›ci rozpoczÄ™li w piÄ…tek, w UrzÄ™dzie Wojewódzkim w Gorzowie na spotkaniu z wojewodÄ… Jerzym Ostrouchem, na które przybyÅ‚o okoÅ‚o 30 osób. Znacznie wiÄ™cej pojawiÅ‚o siÄ™ w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej na promocji książki „ChcieliÅ›my być sobÄ…. Ruch MÅ‚odzieży Niezależnej we wspomnieniach uczestników (1983-1989)”, która powstaÅ‚a pod redakcjÄ… Marka Rusakiewicza i Dariusza A. Rymara przy wspóÅ‚pracy Zbigniewa Bodnara.

D. Rymar podkreÅ›la jednak, że wspóÅ‚twórcami sÄ… wszyscy, którzy zdecydowali siÄ™ przekazać wspomnienia z tamtych czasów:
– Wszyscy razem jesteÅ›my na podobnych prawach, jako wspóÅ‚twórcy publikacji. Do redaktorów należaÅ‚a praca edytorska, przygotowanie przypisów i nadanie jej spójnej caÅ‚oÅ›ci. To przejmujÄ…ce Å›wiadectwo odkrywajÄ…ce motywy przynależnoÅ›ci do tej organizacji. Autorzy wspomnieÅ„ relacjonujÄ… swoje dziaÅ‚ania, ale też zdradzajÄ… powody, dla których zdecydowali siÄ™ na nieÅ‚atwy los.

Szacuje siÄ™, że do Ruchu MÅ‚odzieży Niezależnej należaÅ‚o okoÅ‚o 230 osób. Ok. 60 zawarÅ‚o swoje wspomnienia w książce. Jednym z mÅ‚odych gniewnych byÅ‚ dziennikarz Roman BÅ‚aszczak.
– MieszkaÅ‚em wtedy w MiÄ™dzyrzeczu – wspomina. – GraÅ‚em sobie któregoÅ› dnia spokojnie w piÅ‚kÄ™, a tu przychodzi kolega i mówi, że tam w mieÅ›cie ludzie protestujÄ…. BiegÅ‚em, co siÅ‚, by ich zobaczyć. Na dachu budynku RMN rozstawiÅ‚ transparent i stamtÄ…d rzucaÅ‚ ulotki. Wtedy poznaÅ‚em Kazika SokoÅ‚owskiego i HaniÄ™ Augustyniak. To z nimi wydawaliÅ›my wÅ‚asne pismo „Korek”, bo chcieliÅ›my zakorkować komunÄ™ do butelki i wyrzucić precz. PisaÅ‚em do „Korka”, drukowaÅ‚em i kolportowaÅ‚em go. OczywiÅ›cie malowaÅ‚em na murach. DziÅ› opowiadam o tym z uÅ›miechem, ale wtedy normalnie siÄ™ baliÅ›my. KiedyÅ› przykuliÅ›my siÄ™ Å‚aÅ„cuchami do sÅ‚upów. Najpierw Å‚aÅ„cuchem do nogi, a potem do sÅ‚upa. Przed nami postawiliÅ›my stolik z niezależnÄ… prasÄ… i jÄ… rozdawaliÅ›my. Jak przyjechaÅ‚o MO, nie mogli nas od razu zwinąć, bo trzeba byÅ‚o te Å‚aÅ„cuchy rozpiąć. StaliÅ›my tak otoczeni tÅ‚umem. Wreszcie nas odpiÄ™li, aresztowali i postawili na kolegium. Ale wielkich represji nie byÅ‚o.

Roman BÅ‚aszczak – z wrodzonym sobie poczuciem humoru – mówi, że obaliÅ‚ komunÄ™:
– No bo pierwszy szef MRN-u Rusakiewicz nie daÅ‚ rady. Po nim byÅ‚ jeszcze Kuraszkiewicz i BaczyÅ„ski. A wreszcie przyszedÅ‚ BÅ‚aszczak i komuna padÅ‚a.

R. Błaszczak przeprowadził się z Międzyrzecza do Gorzowa. Tu poznał swoją żonę Elżbietę.
– Niestety, byÅ‚a córkÄ… Bronka Å»urawieckiego i nie byÅ‚o Å‚atwo, ale jakoÅ› daliÅ›my radÄ™ – koÅ„czy z uÅ›miechem.

To jedno z Å‚agodniejszych wspomnieÅ„ uczestnika RMN. Książka „ChcieliÅ›my być sobÄ…. Ruch MÅ‚odzieży Niezależnej we wspomnieniach uczestników (1983-1989)” jest peÅ‚na opowieÅ›ci drastyczniejszych, które wzruszajÄ… nawet po 30 latach.

Choć komuny nie ma, żyjemy w innym kraju, Marek Rusakiewicz twierdzi, że członkowie Ruchu Młodzieży Niezależnej wciąż czują się odpowiedzialni za ojczyznę. - Nie wszystko przecież poszło po naszej myśli. Nie wszystko wyobrażalismy sobie tak, jak teraz jest, dlatego wiele jeszcze przed nami - powiedział.

HistoriÄ™ RMN poznasz tu: http://rmngorzow.org/index.php/historia-rmn

Tekst i foto Hanna Kaup