Kronborg to potężne zamczysko wybudowane z polecenia Eryka Pomorskiego na najdalej na wschód wysuniÄ™tym cyplu Zelandii. WÄ…ski przesmyk oddzielajÄ…cy DaniÄ™ od Szwecji ma w tym miejscu niewiele ponad 3,5 km szerokoÅ›ci. WspóÅ‚czesna podróż promem trwa zaledwie 20 min. TÄ™ pierwszÄ… twierdzÄ™ nazywano Krogen, a król Eryk przyszedÅ‚ na Å›wiat w… DarÅ‚owie, jako BogusÅ‚aw, syn WarcisÅ‚awa VII SÅ‚upskiego i Marii Meklemburskiej. Usynowiony jako siedmiolatek przez ciotecznÄ… babkÄ™ – królowÄ… duÅ„skÄ… MaÅ‚gorzatÄ™ I – przez ponad póÅ‚ wieku zasiadaÅ‚ na tronach Danii, Szwecji i Norwegii, otrzymujÄ…c znacznie Å‚atwiejsze do wymówienia przez Skandynawów imiÄ™.
Różnie toczyÅ‚y siÄ™ królewskie losy i dÅ‚ugo by o nich opowiadać, warto jednak wspomnieć, że znane od 1231 r. miasteczko Helsingør to wÅ‚aÅ›nie jemu zawdziÄ™cza swój rozkwit (i wystawiÅ‚o mu za to pomnik na rynku). Jeszcze w trakcie budowy twierdzy Krogen (lata 1420-1429) Eryk Pomorski wprowadziÅ‚ cÅ‚o zwane sundzkim. Aż do 1857 r. obowiÄ…zywaÅ‚o ono wszystkie przepÅ‚ywajÄ…ce tÄ™dy statki, przynosiÅ‚o wiÄ™c dochody miastu i krajowi przez ponad 400 lat. To dziÄ™ki nim skromny zameczek zostaÅ‚ rozbudowany w latach 1574-1585, stajÄ…c siÄ™ wtedy Kronborgiem (Zamkiem Koronnym), jednÄ… z najwspanialszych twierdz renesansowej Europy.
Z jego historii warte odnotowania sÄ… jeszcze daty:
1629 – wielki pożar,
1639 – zakoÅ„czenie odbudowy,
1658 – najazd szwedzki; po dwóch latach pobytu Szwedów pozostaÅ‚y goÅ‚e mury; wywieziono nawet fontannÄ™ Neptuna z zamkowego dziedziÅ„ca; Kronborg nigdy już nie odzyskaÅ‚ królewskiej Å›wietnoÅ›ci,
od 1739 – wiÄ™zienie,
od 1785 do 1922 – twierdza obronna i koszary wojskowe.
Majestatyczna warownia robi wrażenie. Mimo że z siedemnastowiecznego pożaru ocalaÅ‚o zaledwie kilka komnat w wieżach i kaplica, mimo że zostaÅ‚a doszczÄ™tnie zÅ‚upiona przez Szwedów, mimo że przez póÅ‚tora wieku mieÅ›ciÅ‚y siÄ™ w niej koszary… Rekonstrukcji zamkowych wnÄ™trz podjÄ™to siÄ™ w latach 20. XX wieku, a w nastÄ™pnej dekadzie otwarto w Kronborgu muzeum. Komnata Króla i Komnata Królowej zachowaÅ‚y oryginalne malowane sufity, natomiast Sala Balowa zajmuje caluchne piÄ™tro! Ze swoimi 62 metrami byÅ‚a najdÅ‚uższÄ… takÄ… salÄ… w Europie. WzorujÄ…c siÄ™ na starych sztychach, zrekonstruowano kominek, a na podstawie paru zachowanych marmurowych pÅ‚yt, odtworzono w niej posadzkÄ™. W porównaniu z innymi królewskimi zamkami Danii helsingorska twierdza zwraca uwagÄ™ swojÄ… surowoÅ›ciÄ…. NajwiÄ™cej królewskiego splendoru ostaÅ‚o siÄ™ w renesansowej kaplicy.
OpowiadajÄ…c o Kronborgu, nie można nie wspomnieć o Szekspirze, który w murach twierdzy osadziÅ‚ akcjÄ™ swego sÅ‚ynnego dramatu. MaÅ‚o tego – postać gÅ‚ównego bohatera, czyli Hamleta, ma – jak siÄ™ okazuje – swój duÅ„ski pierwowzór. Jest nim Ogier DuÅ„czyk, czyli Holger Danske opisany przez Saxo Grammatikusa w „Gesta Danorum” (Czyny DuÅ„czyków). WedÅ‚ug źródeÅ‚ literackich legendarny Holger żyÅ‚ ok. IX wieku. PojawiÅ‚ siÄ™ po raz pierwszy we francuskim eposie rycerskim „Pieśń o Rolandzie”. Można siÄ™ ponoć w szekspirowskiej sztuce doszukać wielu analogii do pierwszych ksiÄ…g „Gesta Danorum” i opisanych tam przypadków. Sam Holger Danske Å›pi natomiast kamiennym snem w kronborskich piwnicach. ZaklÄ™ty w biaÅ‚y marmur obudzi siÄ™ dopiero wtedy, gdy Danii zagrozi niebezpieczeÅ„stwo.
„Wiem, żeÅ› nie próżniak; jakiż wiÄ™c być może
cel przebywania twego w Elsynorze?” (Helsingør = Elsynor, Elsinore).
Na to zadane przez Szekspira pytanie nietrudno odpowiedzieć. Wprawdzie mistrz dodaje nieco dalej „nauczysz siÄ™ tu pić tÄ™go”, jednak lepszym celem wydaje siÄ™ być organizowany w Kronborgu od 1816 r. Festiwal Szekspirowski (zawsze w sierpniu). No i przecież sam zamek znajduje siÄ™ od 2000 r. na liÅ›cie Åšwiatowego Dziedzictwa UNESCO.
Kronborg opisywaÅ‚am już równe 10 lat temu, okazaÅ‚o siÄ™ jednak, że nie można dziÅ› przenieść tego tekstu jeden do jednego, bo nawet tak leciwe budowle podlegajÄ… wyraźnym zmianom. KiedyÅ› (czyt. 10 lat temu i wczeÅ›niej) bilet wstÄ™pu obowiÄ…zywaÅ‚ dopiero przy wejÅ›ciu do zamkowych wnÄ™trz i na dziedziniec można byÅ‚o wchodzić bezpÅ‚atnie. Auta niepeÅ‚nosprawnych parkowaÅ‚y wtedy pod najostatniejszym z osÅ‚aniajÄ…cych twierdzÄ™ murów obwodowych, przejeżdżajÄ…c wczeÅ›niej przez dwa mostki. Obecnie handicapparkering (dla osób posiadajÄ…cych kartÄ™ parkingowÄ…) ulokowano obok DziedziÅ„ca Kultury (Kulturværfned), tuż przed nowoczesnym Muzeum Morskim (M/S Maritime Museum).
PrzejÅ›cie przez ostatni wianuszek murów wymaga już posiadania biletu, wiÄ™c ani tablicy upamiÄ™tniajÄ…cej Szekspira, który w Kronborgu umieÅ›ciÅ‚ akcjÄ™ „Hamleta”, ani zamkowego dziedziÅ„ca nie obejrzycie już bezpÅ‚atnie. ZabrakÅ‚o nam zapamiÄ™tanych z wczeÅ›niejszych wizyt ekspozycji multimedialnych WydawaÅ‚o siÄ™ nam także, chociaż może to być mylne wrażenie, że wczeÅ›niej dostÄ™pnych byÅ‚o wiÄ™cej komnat. No i nie udaÅ‚o siÄ™ odwiedzić drzemiÄ…cego w podziemiach Holgera Danske. W zamian otrzymaliÅ›my oryginalnÄ… i z pewnoÅ›ciÄ… bardzo ekscytujÄ…cÄ… najmÅ‚odsze pokolenie wystawÄ™ strachów wszelakich.
Maria Gonta
foto Gontowiec Podróżny
Kliknij w wybrane zdjęcie aby powiększyć
Obchody 900-lecia jubileuszu
W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego.
Przygotowania do tej ...
<czytaj dalej>PrzebudujÄ… Ikara
Przetarg na przebudowę ostatniego etapu ulicy Ikara rozstrzygnięty.
Kolejna osiedlowa uliczka zostanie w pełni przebudowana. Nowa nawierzchnia ul. Ikara ułatwi codzienne ...
<czytaj dalej>Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>