Gontowiec Podróżny BLOG

24 czerwca. Za nami noc świętojańska – pełna magii i marzeń o zdobyciu niemożliwego, czyli rozwijającego się tylko w tę jedną jedyną noc czarodziejskiego kwiatu paproci. Śniłam o nim w dzieciństwie, dziś jednak zastanawiam się, czy warta skórka wyprawki. Kwiat wprawdzie daje znalazcy szczęście, powodzenie, zdrowie i bogactwo, ale nie pozwala się nim dzielić. Z nikim. Taka fortuna nie niesie z sobą żadnej radości.

Można za to spróbować odnaleźć namiastkę legendarnego kwiatu, wystarczy tylko popytać botaników o rośliny nazwane kiedyś „kwitnącymi paprociami”. Choć nie rozmnażają się one z nasion, tylko z umiejscowionych na spodniej stronie liści zarodników, to jednak niektóre z nich tworzą tzw. kłosy zarodnionośne, które potrafią wyprowadzić w pole niejednego laika. Kto wie, czy to właśnie któryś z nich nie stał pierwowzorem legendy? Muszę przyznać, że ci paprociowi dowcipnisie nazwy noszą przewspaniałe.

Na przykład malutki nasięźrzał pospolity, którego kłos ma góra dwa i pół centymetra wysokości, ale za to jaką moc sprawczą! Dziewczyna, która odnalazła go w noc świętojańską, powodzenie u płci przeciwnej miała murowane. Wystarczyło tylko, by rozebrała się do naga, rozpuściła włosy i stanąwszy o północy tyłem do rośliny, wypowiedziała zaklęcie „Nasięźrzele, rwę cię śmiele, pięcią palcy, szóstą dłonią, niech się chłopcy za mną gonią". Zrywać go raczej nie powinna, a i my nie róbmy tego (gdyby udało się nam go wytropić), bowiem zamiast bogactwa, czeka nas za to mandat karny. Nasięźrzał objęty jest dziś ścisłą ochroną, podobnie jak drugi niewysoki pretendent o nazwie podejźrzon księżycowy.
Znacznie wyższe są (objęte częściową ochroną) podrzeń żebrowiec oraz pióropusznik strusi, tylko, że ten ostatni „kwitnąć” zaczyna dopiero w sierpniu, więc w charakterze świętojańskiego kwiatu paproci wystąpić raczej nie może. I wreszcie kolej na, będącego również pod całkowitą ochroną, długosza królewskiego. Ta paproć dorasta do dwóch metrów wysokości, a jej „kwiat” wydaje się świecić w ciemnościach. Ludowe podania głoszą, że upodobały go sobie robaczki świętojańskie (świetliki), które przy najlżejszym nawet dotknięciu ulatują z kłosa zarodnionośnego w powietrze. To dlatego kwiat paproci jest taki nieosiągalny.

Jedno z największych skupisk długosza królewskiego można oglądać w rezerwacie „Karsiborskie Paprocie”, znajdującym się kilka kilometrów na południe od Świnoujścia. Jadąc do miasta od strony głównej przeprawy promowej, wypatrujcie drogowskazu kierującego w lewo. Warto zboczyć z drogi, by zobaczyć to niezwykłe miejsce. My byliśmy nim zachwyceni.

„Już Jan ochrzcił wszystkie wody, umyjcie się dla ochłody”. Dawniej wierzono, że nie należy się kąpać w jeziorach i rzekach, dopóki św. Jan Chrzciciel nie wypędził z nich utopców i rusałek. W noc świętojańską miała się również odnawiać woda w studniach, w związku z czym starano się ją z tych studni wybrać, aby zapewnić jej świeżość i uwolnić od „robaków”.

Dzisiejszy dzień przynosi ze sobą przysłów co niemiara. Spróbowałam je pogrupować:

• deszczowe – „Gdy się święty Jan rozczuli, to go dopiero Najświętsza Panna utuli” (czyli słotnie może być aż do drugiego lipca). Tegoż samego dotyczy kolejne przysłowie „Gdy się święty Jan rozczuli, w Nawiedziny się utuli”, ale może być i gorzej, bowiem „Jak się Janek rozbeczy, a Maryś lipcowa go nie utuli, to będzie beczał do świętej Urszuli”. Z tego wynika, że - ile innych św. Urszul po drodze nie ma - to przysłowiowy stan deszczowy potrwać może aż do 21 października.
• nadal deszczowe i niezbyt optymistyczne – „Jak się święty Jan rozpada, toteż pada nie lada” oraz „Kiedy z Janem przyjdą deszcze, to sześć niedziel kropi jeszcze”.
• ostrzegawcze (też w deszczowym klimacie) – „Na świętego Jana bywa Wisła wezbrana”
• deszczowo-żniwne, przepowiadające pogodę - „Chrzest Jana w deszczowej wodzie trzyma zbiory w przeszkodzie”, „Gdy Jan z deszczem przybywa, to słota bywa także i we żniwa”, „Gdy się Jan Chrzciciel w dżdżystej kąpie wodzie, deszcze żniwom bywają wtenczas na przeszkodzie” oraz „Gdy Jan Chrzciciel skropi, mokre będą kopy”.
• deszczowo-zagadkowe - „Do świętego Jana woła o deszcz kania, a po świętym Janie chodzą w deszczu kanie”. Pewnie nie chodzi tu o grzyb (czubajkę kanię i jej rośnięcie „jak grzyby po deszczu”), tylko o drapieżne ptaki, krążące po niebie tuż przed opadami. W podania ludowych ich charakterystyczne nawoływania interpretowano jako wołanie o deszcz. Do dziś o czymś najbardziej wyczekiwanym mówi się, że się go „łaknie jak kania dżdżu”. Ale też w niektórych regionach „kanią” nazywa się rzekotkę, a jej rechot ma zwiastować opady.
• deszczowo-babskie - „Do świętego Jana o deszcz prosić trzeba, później baba zapaską napędzi go z nieba”, „Gdy święty Jan łąkę kosi, lada baba deszcz uprosi”.
• sympatycznie bezdeszczowe – tylko dwa, ale jednak są „Na święty Jan, jagód dzban” oraz „Zbieraj rumianek, bo święty Janek”.

„Nie zawsze wigilia św. Jana”, to prawda. Nie zawsze też Dzień Wędkarza (również obchodzony wczoraj). Połączyliśmy więc obie okazje i świętojańską noc spędziliśmy na wędkowaniu, podziwiając rozgwieżdżone niebo i obłoki srebrzyste, a tuż przed północą wybraliśmy się nawet na spacer (co widać na załączonej fotografii).


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	czerwiec 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
					1	2
3	4	5	6	7	8	9
10	11	12	13	14	15	16
17	18	19	20	21	22	23
24	25	26	27	28	29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

O ile tablice edukacyjne i "lecznicza zieleń" podrożą koszty inwestycji?
"... W naszym interesie jest by ten miś był jak najd <czytaj dalej>

Znowu " sami swoi". A wogóle czym oni się zajmują??? <czytaj dalej>

Tak miasto twój wójt sp...ł, że faktycznie rowerem lepiej jeździć, ale powstaje kolejne pole do....nadużyć/?/ Na początek, obowiązkowe kaski <czytaj dalej>

To proponuję jeszcze do każdego roweru, silnik odrzutowy, zestaw Wi-Fi, talerz satelitarny i co tam jeszcze w koszta można wrzucic :-) <czytaj dalej>

Ale pitolenie. Ani słowa o kolejce do "znachora" o bólu w krzyżu, o polityce i innych przyjemnościach wątpliwych u będących starymi l <czytaj dalej>