21XI2020.

Rozmowa z kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Gorzowie Mirosławą Winnicką.

W czasie wiosennego lock down-u w wydziale komunikacji można było odroczyć rejestrację auta i nie mieścić się w obowiązkowych w normalnej sytuacji 30 dniach. Czy w Urzędzie Stanu Cywilnego istniała taka możliwość nierejestrowania jakichś danych?
- Nie. My cały czas pracowaliśmy i pracujemy. Nie mieliśmy przerwy. Ustawa określa, że bieżące zdarzenia w Gorzowie, czyli np. urodzenia, musimy zarejestrować, bo dziecko musi mieć akt urodzenia i pesel, by matka mogła zrobić z nim wszystkie badania i być rejestrowana w przychodniach. Musimy też rejestrować zgony, bo wiadomo, pogrzeby nie mogą czekać.

A jaki jest stan zdrowia pracowników USC?
- Na obecną chwilę jesteśmy zdrowe. Nawet udało mi się zrobić badania wszystkim pracownicom i wynik wyszedł ujemny.

To oznacza, że jesteście dobrze zabezpieczone.
- Ograniczamy przepÅ‚yw klientów. Z holu zrobiliÅ›my poczekalniÄ™ z czterema stanowiskami. Jest pleksa i każda osoba podchodzi do niej, kÅ‚adzie dokumenty, nastÄ™pnie wraca na swoje miejsce i czeka aż zostanÄ… przygotowane. Pracownicy sÄ… w reżimie sanitarnym, a wiÄ™c obowiÄ…zuje mierzenie temperatury, rÄ™kawiczki, maseczki, dezynfekcja. Staramy siÄ™ zabezpieczać, bo trzeba pamiÄ™tać, że każdy z pracowników ma w domu rodzinÄ™, dzieci.

Rok prawie zbliża siÄ™ do koÅ„ca. Spróbujmy porównać go do poprzedniego.
- Na pewno pracy byÅ‚o wiÄ™cej, bo sÄ…siednie gminy siÄ™ pozamykaÅ‚y. One nie majÄ… szpitala, w zwiÄ…zku z tym nie ma tam rejestracji noworodków czy też zgonów. Wszystko odbywa siÄ™ na terenie miasta Gorzowa i jest zwiÄ…zane z instytucjami, które siÄ™ tu mieszczÄ…, a wiÄ™c z ZakÅ‚adem UbezpieczeÅ„ SpoÅ‚ecznych, z notariuszami. W zwiÄ…zku z powyższym przepÅ‚yw interesantów jest dużo wiÄ™kszy. PozwoliÅ‚am sobie porównać choćby okres od 1 do 20 listopada roku 2019, gdy zarejestrowaliÅ›my 83 zgony. W takim samym okresie tego roku – 241 zgonów.

To trzy razy więcej!
- Tak. Bez wzglÄ™du na to, jaka jest przyczyna tych zgonów, jest ich po prostu znacznie wiÄ™cej.

Można okreÅ›lić, ile z tych osób na pewno zmarÅ‚o na covid19, a ile na inne choroby?
- Nie jesteÅ›my w stanie. Jak pamiÄ™tamy, rzecznik gorzowskiego szpitala okreÅ›liÅ‚a, że typowym objawem covidu jest ostra niewydolność oddechowa. I bardzo czÄ™sto mamy wpisanÄ… takÄ… przyczynÄ™. Jednak jeden lekarz kwalifikuje jÄ… jako gÅ‚ównÄ…, inny nie. W zwiÄ…zku z tym, niektórzy wpisujÄ… w kolejnych etapach – bo karta zgonu skÅ‚ada siÄ™ z kilku części – choroby wspóÅ‚istniejÄ…ce. My nie prowadzimy aż takiej analizy.

Często słyszymy zarzuty, że ludzie umierają na grypę, choroby onkologiczne czy inne, a nie na covid...
- Tych, którzy stracili bliskich i do nas przychodzÄ…, bardzo przygnÄ™bia fakt, że sÅ‚użba zdrowia jest niewydolna. Widzimy przecież, że karetki czekajÄ… z pacjentem, a szpital odsyÅ‚a je od jednego do drugiego. I faktem jest, że jeden umiera na covid, a inny przez covid, bo nie uzyskaÅ‚ pomocy. Liczby sÄ… jakie sÄ…, a ja jako kierownik UrzÄ™du Stanu Cywilnego zgodnie z ustawÄ… jestem upoważniona do przetwarzania danych statystycznych, wiÄ™c to, co podaÅ‚am o listopadzie, w porównaniu do roku poprzedniego, to jest konkret. Mamy zgonów trzy razy wiÄ™cej.

Sądzi pani, że ich liczba jeszcze wzrośnie?
- Ja nie mam do tego punktu odniesienia. SÅ‚ucham tak jak pani doniesieÅ„ medialnych, czytam na różnych portalach, że jest wielu sceptyków, ale zwykle do momentu, kiedy ich to nie dotyczy. Potem ten poglÄ…d siÄ™ zmienia i czy bÄ™dziemy doszukiwać siÄ™ teorii spiskowych czy nie, trzeba stwierdzić, że brak pomocy medycznej, czyli ta niewydolność sÅ‚użby zdrowia powoduje, że zgonów jest dużo wiÄ™cej.

Jak w takim razie wyglÄ…da sytuacja z urodzeniami?
- Nie przybyÅ‚o nam za dużo urodzeÅ„. PorównujÄ…c do lat poprzednich, utrzymujÄ… siÄ™ na podobnym poziomie. Jedynie zauważyliÅ›my, że jeÅ›li do tej pory byÅ‚ duży odsetek dzieci pozamałżeÅ„skich – w niektórych latach przekraczaÅ‚ 50 proc. – tak na obecnÄ… chwilÄ™ mamy ich ponad 40 proc. To pokazuje, że rodzice dzieci zawierajÄ… zwiÄ…zki małżeÅ„skie i robiÄ… to ze wzglÄ™du na obecnÄ… sytuacjÄ™. ProszÄ™ zwrócić uwagÄ™, ta pandemia nas zatrzymaÅ‚a, wywoÅ‚aÅ‚a pewnÄ… refleksjÄ™. StÄ…d wiele osób, które do nas dzwoniÄ…, decyduje siÄ™ na zawarcie zwiÄ…zku małżeÅ„skiego wÅ‚aÅ›nie z tego tytuÅ‚u. ChcÄ… siÄ™ zabezpieczyć, gdyby ewentualnie coÅ› siÄ™ miaÅ‚o wydarzyć.

A co z rejestracjÄ… urodzeÅ„ dzieci Polaków, którzy wyjechali za granicÄ™?
- W tym roku mamy bardzo dużo telefonów w tej sprawie, bo placówki dyplomatyczne też siÄ™ pozamykaÅ‚y. I procedura uzgodnienia wizyty na terenie danego kraju trwa kilka miesiÄ™cy. W zwiÄ…zku z powyższym maÅ‚o osób decyduje siÄ™ na korzystanie z pomocy konsula, ponieważ zwiÄ…zane sÄ… z tym też dużo wyższe opÅ‚aty skarbowe. Dużo ludzi dzwoni w sprawie tej rejestracji, ale zwykle przypomina sobie po czasie, że nie bÄ™dÄ… mogli przyjechać na wakacje czy na Å›wiÄ™ta, bo dziecku skoÅ„czyÅ‚ siÄ™ dokument (w konsulacie jest najpierw okresowy, roczny). WiÄ™c to powoduje lawinÄ™ telefonów, jak zrobić, by dziecko mogÅ‚o uzyskać nowy paszport. My do koÅ„ca roku mamy to wstrzymane, ponieważ u nas jest szpital. SÄ… noworodki i zgony i nie jesteÅ›my w stanie zabezpieczyć kobiet, które u nas rodzÄ…. PrzypomnÄ™, że w przypadku dzieci pozamałżeÅ„skich, najważniejsza przy rejestracji jest matka. Ojciec dopiero może uznać swoje ojcostwo, gdy matka wyrazi zgodÄ™ na uznanie. Wtedy on może już zaÅ‚atwiać formalnoÅ›ci jako ojciec. Dlatego kobiety, które rodzÄ… w Gorzowie, majÄ… trzy tygodnie na rejestracjÄ™ noworodka. Ich obecność jest tu obowiÄ…zkowa i my musimy o nie zadbać. StÄ…d ten przepÅ‚yw interesantów szczególnie z zagranicy jest u nas ograniczony.

A co ze Å›lubami? Na poczÄ…tku roku nikt nie spodziewaÅ‚ siÄ™ takiego przebiegu epidemii. Wiele uroczystoÅ›ci pewnie zostaÅ‚o odÅ‚ożonych….
- UrzÄ…d Stanu Cywilnego w Gorzowie zawsze z dużym wyprzedzeniem ma rezerwowane terminy. Dzisiaj ludzie dzwoniÄ…, pytajÄ…c o sierpieÅ„ 2021. Zazwyczaj na soboty planujemy okoÅ‚o 10 Å›lubów. W tym roku ze wzglÄ™du na wprowadzone ograniczenia, aż 48 par z marca, kwietnia i maja, a nawet poÅ‚owy czerwca nie zdecydowaÅ‚o siÄ™ wziąć Å›lubu w ograniczonym skÅ‚adzie w zwiÄ…zku z reżimem sanitarnym, czyli cztery osoby w maseczkach. One przeÅ‚ożyÅ‚y uroczystoÅ›ci z wiosny na jesieÅ„ i zimÄ™. Ale teraz nadal mamy ograniczenia i np. w piÄ…tek miaÅ‚o być siedem Å›lubów, a odbyÅ‚y siÄ™ tylko dwa. Pięć par znowu zrezygnowaÅ‚o. A gÅ‚ównym powodem tej rezygnacji nie jest lÄ™k przed zachorowaniem, ale to że restauracje sÄ… pozamykane i nie ma gdzie zrobić przyjÄ™cia. Na przyszÅ‚y piÄ…tek mieliÅ›my zaplanowanych dziewięć par i już teraz zrezygnowaÅ‚o siedem. ZostaÅ‚y dwa Å›luby, ale nie wiem nawet czy te siÄ™ odbÄ™dÄ…. RzeczywiÅ›cie, przez epidemiÄ™ jest mniej zdarzeÅ„, ale nadal sÄ… takie, na które – z uwagi na zabezpieczenie partnerki czy partnera – ludzie decydujÄ… siÄ™ nawet na – jak to okreÅ›lajÄ… – rejestracjÄ™ swojego zwiÄ…zku. PrzychodzÄ… w cztery osoby, by dopeÅ‚nić formalnoÅ›ci i zabezpieczyć przyszÅ‚ość. SÄ… też zdarzenia przykre, bo ludzie czasami nie myÅ›lÄ… o tym do momentu, kiedy nie znajdÄ… siÄ™ w sytuacji zagrożenia życia. Udzielamy wiÄ™c Å›lubów w szpitalu, w domu i wtedy przyspieszamy okres oczekiwania. Zgodnie z ustawÄ… Kodeks rodzinno-opiekuÅ„czy, od momentu zÅ‚ożenia zapewniania do Å›lubu przez nupturientów, musi upÅ‚ynąć minimum 30 dni, ale w sytuacji wyjÄ…tkowej zdarza siÄ™, że ludzie przyjdÄ… dzisiaj, wyrażą chęć, podpiszÄ… dokumenty, a jutro jest ceremonia.

I pani musi do nich przybyć.
- Tak, bo ustawa mówi, że jeÅ›li osoba sama nie może siÄ™ stawić, to ja jadÄ™ do szpitala, uzgadniajÄ…c caÅ‚y reżim sanitarny z ordynatorem. I wszelkie Å›rodki bezpieczeÅ„stwa.

Z pewnością zdarzają się inne sytuacje stresujące czy nerwowe.
- CzÄ™sto jest tak przy sprawach spadkowych. Znam przypadki, że jeszcze zmarÅ‚y nie zostaÅ‚ pochowany, a rodzina już dzwoni, jakie dokumenty sÄ… konieczne do sprawy spadkowej, co powinni zrobić, jakie wnieść opÅ‚aty. Wtedy pytamy: „Po kim spadek?” i pada odpowiedź, że np. po mamie. „A kiedy zmarÅ‚a?” „Nie, jeszcze żyje, ale może odejść w ciÄ…gu godziny”. WiÄ™c wtedy sÄ… najwiÄ™ksze nerwy. I te sprawy spadkowe powodujÄ…, że ludzie zapominajÄ…, kto i co w życiu jest ważne. Dla mnie zastanawiajÄ…ce jest, że w tej sytuacji niepewnoÅ›ci pieniÄ…dz nadal odgrywa tak istotnÄ… rolÄ™.

Jak pani sÄ…dzi, z czego siÄ™ to bierze?
- Z braku rzetelnej informacji. W rzeczywistoÅ›ci, w jakiej żyjemy, to dezinformacja powoduje, że ludzie sÄ… bardzo nerwowi, roszczeniowi, nieadekwatnie do sytuacji wybuchajÄ… gniewem, bo to może ich przerażać. Bardziej tu potrzebna jest pomoc psychologiczna, uÅ›wiadamiajÄ…ca. Przecież nie wiadomo, jak to dÅ‚ugo potrwa i w jakim kierunku pójdziemy.

Mimo wszystko praca w Urzędzie Stanu Cywilnego daje zadowolenie?
- Tak. Od nas dziennie wychodzi ponad 100 korespondencji, pomijajÄ…c tÄ™ elektronicznÄ… czy telefonicznÄ…. Wiele osób jest pod wielkim wrażeniem tego, co robimy, bo dzisiaj skÅ‚adajÄ… wniosek, my go odbieramy i dzwonimy, że jutro wyjdzie zwrotna korespondencja. Mamy sporo podziÄ™kowaÅ„, że zawsze to robimy szybciutko i to jest dla nas miÅ‚e.

Dziękuję.

Hanna Kaup