zygmunt_marek_piechocki BLOG

Z cyklu Moim zdaniem 55

Inauguracja Sezonu Artystycznego 2011/2012 w Filharmonii Gorzowskiej odbyła się w piątkowy wieczór, 9 września 2011 roku, przy niezbyt licznej widowni, bez wielkiej pompy, przemówień (co piszę na plus), za to z dobrą i dobrze wykonaną muzyką!

Tak jak przewidziałem, Inauguracja stała się specyficznym egzaminem, probierzem zainteresowania prawdziwych melomanów naszego miasta. Drogie bilety i typowo klasyczny program odstraszyły tych, którzy dotąd dla szpanu lub z ciekawości nawiedzali Filharmonię. Przyszli ci, którzy są naprawdę zainteresowani muzyką. Oprócz nich, kilkanaście osób zaproszonych (rozumieć – za darmo). Dziwi mnie fakt braku wejściówek w dniu koncertu (lub tuż, np. na godzinę/dwie przed koncertem). Wielu mniej zamożnych melomanów na pewno by skorzystało. Osobiście, zawsze (poza dwoma wyjątkami – na „Siedem bram Jerozolimy” Krzysztofa Pendereckiego i na półfinały, i finały Konkursu Chopinowskiego nie było wejściówek) wchodziłem do Filharmonii Narodowej na tzw. wejściówki – ceny były różne – w zależności od rangi koncertu czy recitalu. I to nie jest żadna krzywda dla tych, którzy już kupili bilety. Nikt się nie obraża, że na wolne miejsca siada młodzież, studenci czy skromnie ubrani emeryci. Jednych stać, innych nie! A te kilkaset złotych z wejściówek też się przecież liczy. Nie mówiąc już o innych wartościach. Tych nieprzeliczalnych na złotówki!

A więc Muzyka! Najsampierw Divertimento D-dur KV 251 Wolfganga Amadeusza Mozarta. Encyklopedia powiada, że divertimento – od włoskiego „rozrywka, zabawa” – to forma muzyczna powstała w XVIII wieku z połączenia cech suity i symfonii. Występowała w muzyce instrumentalnej jako forma cykliczna składająca się z czterech do dziesięciu stosunkowo krótkich części. „Nasza” miała ich osiem. Mozart napisał dziesięć takich kompozycji. D-dur KV 251 (z roku1776) w formie septetu na obój, dwa rogi, dwoje skrzypiec, altówkę i bas (solo) prawdopodobnie na imieniny swojej starszej siostry Nannerl (Maria Anna Mozart). Co ciekawe – wszystkie divertimenta są w tonacji durowej. Tej, jak mówią – weselszej. I taką jest ta muzyka. Pełna śmiechu, radości, wiosennego roziskrzenia. Tak też i w Gorzowskiej Filharmonii zabrzmiała. Lewa strona pana Dyrygenta bardzo wyrazista, klarowna, czytelna.

Po Mistrzu, jego uczeń – Johann Nepomuk Hummel. W ciekawym, ale dość rzadko grywanym Koncercie podwójnym na skrzypce i fortepian w tonacji G-dur op. 17(1805). I tutaj miałem mały problem. Mianowicie z dźwiękiem fortepianu. Zwłaszcza w pierwszej części utworu (Allegro moderato). Wydawał mi się dość odległym od normy, nazwałem go „głośnikowym”, nieprawdziwym. Mało czytelnym, niewyrazistym. Zwłaszcza w środkowej części klawiatury. Później, jakby coraz to lepszym.
Romek Buszkiewicz, mój kolega meloman obdarzony dobrych słuchem, znawca praw akustyki twierdzi, że pianistka (Elena Nogaeva) starała się zagrać dźwiękiem zbliżonym do fortepianów z epoki Hummela, stosując minimalną pedalizację, atakując klawisze pionowo, końcami palców. Trochę racji to On ma. Ale chyba nie do końca. Dlaczego później (w II i III części Koncertu) instrument brzmiał normalnie? Nie skrzypcowo-harfowo, jak mówi Romek?

Dla mniej wtajemniczonych, może kilka zdań wyjaśnienia. Otóż koniec XVIII, początek XIX wieku to czas intensywnego rozwoju techniki budowy i konstrukcji fortepianów. Wyróżniały się trzy szkoły: wiedeńska, niemiecko-angielska i francuska. Wymyślenie tzw. podwójnego wymyku przez Erarda rewolucjonizowało zupełnie technikę gry na tym instrumencie, która dotąd bazowała na sposobach artykulacji dźwięku wydobywanych z klawesynów. Przedtem grano tylko palcami, teraz wchodziły „w grę” całe ręce, ramiona, mięśnie pleców. Fortepiany wiedeńskie, którym hołdował Hummel (przedstawiciel stylu brillant) odznaczały się niezbyt mocnym dźwiękiem, ale posiadały – jak pisał Johann Nepomuk – „okrągły, fletowy ton, przebijający się szczególnie w dużej sali przez akompaniament orkiestry i nie utrudniający biegłości”. Jak wiadomo, Hummel był swoim czasie uznanym za najznakomitszego pianistę Europy. Uważał, że najważniejszą w wykonawstwie jest technika i aplikatura, umiejętność wykonywania ornamentów i kantylena. Był wrogiem używania pedałów, zwłaszcza prawego – jedynie dozwalał (uczniom) ich stosowanie w tempach powolnych. Zalecał dla dobrych efektów używanie obydwu. Sam, do perfekcji opanował technikę wirtuozowską opartą na grze palcowej. Był znakomitym improwizatorem – to dla tej umiejętności ćwiczył swoją technikę, szybkość – zwykł był mawiać: „do fantazjowania mechanizm pianisty musi być tak wykształcony, aby to, co duch tworzy, mogło być natychmiast, bez trudności wykonane”.
Na koncertach wykonywał w większości własne kompozycje. Stąd, tak sądzę, sporo w nich popisowych pasaży, szybkich przebiegów, ale równocześnie momentów bardzo klarownych, pięknych barwowo, śpiewnych. Taką też partię napisał dla fortepianu w Koncercie op. 17. I taką ją w naszej Filharmonii poznaliśmy. Ładny dialog skrzypiec (Tomasz Tomaszewski) z fortepianem, czyste niezagłuszające tło Orkiestry.

Dodam jeszcze, że Johan Nepomuk Hummel występował również w Polsce, w Warszawie, gdzie – jak pisał Kurier Warszawski (nr 106 z 1828 roku) – „słuchaczy zgromadziło się 700 osób”.

Po przerwie, ponownie Wolfgang Amadeusz Mozart. Tym razem w większej formie – Symfonia A-dur KV 201 z 1774 roku. Utwór czteroczęściowy – tutaj brawa dla publiczności za nienagradzanie artystów oklaskami po każdej z części, o co proszono w Programie na ten wieczór! I brawa dla Orkiestry, dyrygenta pana Piotra Borkowskiego za wykonanie tej Symfonii. Zwłaszcza jej czwartej części. Podobało się dialogowanie smyczków z instrumentami dętymi, mocne brzmienie orkiestry momentami brawurowe, niechybotliwie i z pasją wykonanie symfonii.
Dyrygent wywoływany trzykrotnie. Więc bisowano! I słusznie.

Z. Marek Piechocki
foto Hanna Kaup

Dodaj komentarz:

Komentarze:

Przebudowa Spichrzowej

Ostatnie przygotowania do rozpoczęcia przebudowy ulicy Spichrzowej. Konsorcjum firm TORMEL i WUPRINŻ, przebuduje ostatni, półkilometrowy odcinek ulicy Spichrzowej. Pierwsze prace ruszą ... <czytaj dalej>

UMCS z Jazz Clubem Pod Filarami

80 lat UMCS w Lublinie z Jazz Clubem „Pod Filarami”. W dniach 14 -17 maja 2024 roku w Akademickim Centrum Kultury ... <czytaj dalej>

Remont schodów

Nowe schody na Piaskach, obok lecznicza zieleń. Rusza remont schodów przy ul. Bohaterów Westerplatte, zejście do ul. Sczanieckiej. Skarpa przy schodach ... <czytaj dalej>

Obchody 900-lecia jubileuszu

W sobotę 11 maja br. w Ośnie Lubuskim odbędą się uroczyste obchody z okazji dziewięćsetlecia ustanowienia biskupstwa lubuskiego. Przygotowania do tej ... <czytaj dalej>

«	sierpień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
			1	2	3	4
5	6	7	8	9	10	11
12	13	14	15	16	17	18
19	20	21	22	23	24	25
26	27	28	29	30	31

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

To proponuję jeszcze do każdego roweru, silnik odrzutowy, zestaw Wi-Fi, talerz satelitarny i co tam jeszcze w koszta można wrzucic :-) <czytaj dalej>

Ale pitolenie. Ani słowa o kolejce do "znachora" o bólu w krzyżu, o polityce i innych przyjemnościach wątpliwych u będących starymi l <czytaj dalej>

Starość

Widziałem ją wczoraj

Stała u drzwi werandy

Lewa ręką trzymała laskę
prawą chciała nacisnąć <czytaj dalej>

internat wybudowano dzięki pieniądzom przekazanym z rządu pisu warto podkreslić

podobnie jak szkołę muzyczną i plastyczną przy kwar <czytaj dalej>

korolewicz sie znowu udziela na forum.
jak nie zmiana miasta na bez wualkepe
to z tym lotniskiem wyimaginowanym.

komęt natomiast <czytaj dalej>