Rozmowa z dr. n. med.
Piotrem Dąbrowieckim, alergologiem z CSK MON WIM w Warszawie, Przewodniczącym Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP.
6 maja 2014 r. obchodzimy kolejny Światowy Dzień Astmy. Skąd wzięła się ta inicjatywa?
– Åšwiatowy DzieÅ„ Astmy obchodzony jest od 1998 r. w pierwszy wtorek maja, z inicjatywy GINA (Global Strategy for Astma Management and Prevention) – która dziaÅ‚a na rzecz rozpoznawania, leczenia i prewencji tej choroby. Jego celem jest uÅ›wiadomienie spoÅ‚eczeÅ„stwu, że astma dotyka 10 proc. ludnoÅ›ci Å›wiata. W ramach obchodów organizowane bÄ™dÄ… liczne spotkania i warsztaty, m.in. w Wojskowym Instytucie Medycznym w Warszawie bÄ™dziemy uczyć pacjentów jak żyć z tÄ… chorobÄ…. SzczegóÅ‚y obchodów znajdujÄ… siÄ™ na stronie naszej Federacji: www.astma-alergia-pochp.pl
JakÄ… chorobÄ… jest astma?
– To przewlekÅ‚a choroba zapalna ukÅ‚adu oddechowego. Chory ma obrzÄ™kniÄ™te, skurczone oskrzela z nadmiernÄ… iloÅ›ciÄ… wydzieliny. Powoduje to zaburzenia oddychania, co objawia siÄ™ kaszlem, Å›wiszczÄ…cym oddechem i dusznoÅ›ciÄ…. W wiÄ™kszoÅ›ci przypadków przyczynÄ… astmy jest alergia, tak jest u 75 proc. chorych. Liczba osób z alergiÄ… podwaja siÄ™ co 10 lat, chorujÄ… ludzie w różnym wieku. U 80 proc. dzieci, które potem majÄ… astmÄ™ jako doroÅ›li, objawy choroby pojawiajÄ… siÄ™ do 5. roku życia.
Na czym polega leczenie?
– PodstawÄ… leczenia astmy sÄ… bardzo bezpieczne leki – sterydy wziewne. Podaje siÄ™ je na bÅ‚onÄ™ Å›luzowÄ… ukÅ‚adu oddechowego. Nie majÄ… dziaÅ‚ania ogólnoustrojowego, a jedynie bardzo silne i bardzo pożądane dziaÅ‚anie miejscowe. Dawki maÅ‚e i Å›rednie nie wywoÅ‚ujÄ… żadnych objawów ubocznych. Dawki duże, rzadko stosowane, mogÄ… wywoÅ‚ać chrypkÄ™ czy grzybicÄ™ gardÅ‚a lub przemijajÄ…ce objawy ogólne, które mijajÄ… po zmniejszeniu dawki. (Aby temu zapobiec, wystarczy po zaaplikowaniu leku przepÅ‚ukiwać gardÅ‚o wodÄ…). Problem polega na tym, że pacjenci czÄ™sto bojÄ… siÄ™ sterydów, stosujÄ… je tylko w stanach zaostrzeÅ„, a potem odstawiajÄ…. Efektem jest kolejne zaostrzenie choroby. I wtedy zarówno pacjent, jak i lekarz powinni siÄ™ obudzić! Lekarz powinien wytÅ‚umaczyć pacjentowi na czym polega choroba, jak siÄ™ jÄ… leczy i jakich efektów oczekuje. Inaczej bÄ™dzie tak jak teraz.
Czyli jak?
– Cztery miliony osób w Polsce ma astmÄ™, niecaÅ‚e dwa miliony wie o tym, a tylko poÅ‚owa leczy siÄ™ prawidÅ‚owo. A przecież każdy, kto ma rozpoznanÄ… tÄ™ chorobÄ… powinien siÄ™ leczyć prawidÅ‚owo. Czyli tak, by nie byÅ‚o objawów choroby i żeby spirometria (bezbolesne, nieinwazyjne badanie czynnoÅ›ciowe ukÅ‚adu oddechowego) byÅ‚a prawidÅ‚owa. Chory na astmÄ™ może żyć normalnie – jeździć na rowerze, grać w piÅ‚kÄ™, pÅ‚ywać itd. Jeżeli nie może tego robić, to znaczy, że trzeba coÅ› zmienić w leczeniu – zwiÄ™kszyć dawkÄ™ leku, dodać inny lek itp. Leczenie astmy to czysta przyjemność. Bo pacjent, u którego rozpoznamy chorobÄ™ i damy mu leki, jest uwolniony od objawów, jeÅ›li tylko prawidÅ‚owo te leki przyjmuje.
PoÅ‚owa chorych ma astmÄ™ Å‚agodnÄ…, a 30 proc. umiarkowanÄ…. Ci chorzy mogÄ… być leczeni ambulatoryjnie, pod warunkiem dobrej wspóÅ‚pracy z lekarzem, czyli tzw. compliance. Szczególnej uwagi wymagajÄ… chorzy z astmÄ… ciężkÄ… alergicznÄ….
Czy jest to choroba wyleczalna?
– Uzdrowienia z astmy siÄ™ nie zdarzajÄ…. (A jeÅ›li już, to raczej podejrzewamy nieprawidÅ‚owe rozpoznanie). Natomiast zaleczenia tak. Można mieć astmÄ™ i nie mieć objawów. Pacjenci w XXI wieku, majÄ…c tak doskonaÅ‚e leki, muszÄ… tylko zaakceptować rozpoznanie choroby, leki i formÄ™ ich podania. MuszÄ… nauczyć siÄ™ je aplikować. Reszta nie stanowi problemu. Jeżeli pacjent nie nauczy siÄ™ inhalowania leku, popeÅ‚nia w poÅ‚owie przypadków bÅ‚Ä™dy krytyczne, czyli takie, które uniemożliwiajÄ… wnikniÄ™cie leku do dolnych dróg oddechowych. Niektóre inhalatory sÄ… tak skonstruowane, że pacjent popeÅ‚nia nawet do 80 proc. bÅ‚Ä™dów! W ten sposób, nawet gdy mamy prawidÅ‚owe rozpoznanie i dobre leki, nie mamy efektów leczenia. Lekarz przepisuje wtedy wiÄ™kszÄ… dawkÄ™ leku, pacjent zmienia lekarza i zaczyna siÄ™ kolejne bÅ‚Ä™dne koÅ‚o.
Inhalowanie leku wziewnego jest więc sztuką?
– Tego trzeba siÄ™ nauczyć, jak jazdy samochodem czy rowerem. Najlepiej uczyć siÄ™ w gabinecie lekarza czy pod okiem wyszkolonej pielÄ™gniarki. Każda astma kiedyÅ› siÄ™ zaostrzy, to tylko kwestia dni, miesiÄ™cy lub lat. Jeżeli chory ma wiedzÄ™ o swojej chorobie i leki, jest bezpieczny. W Finlandii, po wdrożeniu specjalnego programu leczenia astmy nikt już na niÄ… nie umiera, a w Polsce umiera co roku ok. 500 osób. Tak nie powinno być.
Polska Federacja StowarzyszeÅ„ Chorych na AstmÄ™, AlergiÄ™ i POChP robi co może, ale chorzy i tak czÄ™sto szukajÄ… rozwiÄ…zania u „doktora Google”.
– To prawda, tylko że „doktor Google” nie zawsze mówi prawdÄ™. Dlatego raz jeszcze zachÄ™cam do zaglÄ…dania na naszÄ… stronÄ™ internetowÄ…. Nasza Federacja skupia dziewięć dużych stowarzyszeÅ„ pacjenckich z caÅ‚ego kraju. Wpisujemy siÄ™ w dziaÅ‚ania stowarzyszeÅ„ europejskich i Å›wiatowych. W Polsce dotyczy to 6 mln pacjentów, a w Europie – 50 mln. Im wiÄ™cej wiemy, tym lepiej żyjemy i tym lepiej leczymy chorobÄ™.
Chorzy z astmą mogą być dobrze wyedukowani, bo mają do dyspozycji odpowiednie narzędzia: mojaastma i test ACT (Astma Control Test). Co to takiego?
– Test ACT zostaÅ‚ nam podany w 2006 r. przez GINA jako test do oceny stabilnoÅ›ci choroby. SkÅ‚ada siÄ™ z piÄ™ciu prostych pytaÅ„, na które pacjent odpowiada sam sobie lub lekarzowi czy pielÄ™gniarce (np. jak czÄ™sto wystÄ™powaÅ‚a duszność, czy pojawiaÅ‚a siÄ™ w nocy, czy utrudniaÅ‚a pracÄ™ lub codzienne czynnoÅ›ci). Za każdÄ… odpowiedź można uzyskać od 1 do 5 punktów. Wynik powyżej 20 Å›wiadczy, że chory jest leczony prawidÅ‚owo. Test ten można znaleźć na wspomnianej stronie internetowej naszej Federacji oraz na www.mojaastma.pl, aplikacji dostÄ™pnej w internecie. Można jÄ… pobrać bezpÅ‚atnie na komórkÄ™ czy tablet, i dziÄ™ki niej nauczyć siÄ™, jak żyć ze swoimi obciążeniami. WiÄ™kszość pacjentów zyskuje dziÄ™ki temu wiedzÄ™, stabilność choroby i poprawÄ™ jakoÅ›ci życia.
Materiał prasowy przygotowany z okazji Światowego Dnia Astmy, maj 2014 r.
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>200 lat dla pani Zofii
NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>