Eksperci i pacjenci apelują o zmiany w szczepieniach dla seniorów. Rok 2025 rokiem profilaktyki.

– Każda złotówka zainwestowana w szczepienia seniorów zwróci się wielokrotnie – przekonują eksperci i pacjenci, apelując o zniesienie barier finansowych i logistycznych w dostępie do szczepień, jak również o skuteczne kampanie edukacyjne. 2025 rok jest rokiem edukacji zdrowotnej i profilaktyki. To również jeden z głównych tematów Prezydencji Polski w UE, dlatego w 2025 roku powinno się wiele zmienić, jeśli chodzi o szczepienia dla seniorów.

– Kiedy nie ma zdrowia, to życie staje się trudne. Dla osoby starszej zakażenie może być groźne, dlatego seniorzy powinni się szczepić, a wszystkie szczepionki zalecane powinny być dla nich bezpłatne. Wiem, że jest plan włączania kolejnych szczepionek do katalogu bezpłatnych szczepień. Będzie to też korzystne finansowo dla budżetu państwa, bo znacznie więcej kosztuje leczenie chorób niż szczepienie – mówi prof. Alicja Chybicka, posłanka, wiceprzewodnicząca podkomisji stałej ds. zdrowia osób starszych.

Szczepienia seniorów są koniecznością nie tylko z powodów medycznych, ale też demograficznych: polskie społeczeństwo starzeje się, osób starszych przybywa, dlatego stawianie na profilaktykę jest koniecznością, inaczej system ochrony zdrowia nie poradzi sobie z tak dużą liczbą chorych, których trzeba leczyć. – Potrzebne są też duże zmiany organizacyjne, żeby ułatwić seniorom szczepienie; powinny być określone miejsca, do którego przychodzą, gdzie czeka na nich bezpłatna szczepionka – zaznacza prof. Alicja Chybicka.

Ochrona przed powikłaniami chorób, ale też zawałem, udarem, otępieniem
Szczepienia chronią nie tylko przed konkretną chorobą, ale także przed powikłaniami, z których wiele może być groźnych dla osób starszych. – Szczepienia to inwestycja w zdrowie. Jeśli wydamy na nie 1 mln zł, to zyskamy 15 mln zł, gdyż nie będziemy musieli leczyć chorób, którym uda nam się zapobiec. To zmniejszy obciążenie systemu ochrony zdrowia. Nie będziemy mieli cierpienia ludzi, zgonów, utraconych lat życia produktywnego społecznie, zawodowo – podkreśla dr n. med. Paweł Grzesiowski, Główny Inspektor Sanitarny.

Do niedawna w kontekście szczepień mówiono głównie o szczepieniach dla dzieci i młodzieży; pandemia COVID-19 zmieniła sytuację; pokazała, jak ważne są szczepienia dla osób dorosłych, zwłaszcza starszych. Spowodowała też pojawienie się pierwszych bezpłatnych szczepionek, gdyż było jasne, że opłaca się zainwestować w profilaktykę, by uniknąć chorób, ich powikłań i zgonów. – W 2024 roku bezpłatnych szczepionek dla seniorów było już więcej: przeciw COVID-19, przeciw grypie (trzy preparaty), przeciw pneumokokom (jeden preparat). Mamy też w 50-ciu procentach refundowaną szczepionkę przeciw półpaścowi. Odpłatność 50-procentowa to duża ulga, jednak i tak cena jest zbyt wysoka dla wielu seniorów. Ta ulga powinna być znacznie większa, jeśli chcemy, żeby szczepienia miały charakter powszechny – zaznacza dr n. med. Paweł Grzesiowski.

Pojawienie się bezpłatnych szczepień przeciw krztuścowi dla kobiet w ciąży stworzyło nową ścieżkę: obwieszczenie Ministra Zdrowia wystarczy, by móc wprowadzić szczepionkę zalecaną jako finansowaną przez budżet państwa. – Liczę, że stanie się to furtką do wprowadzenia innych szczepień np. dla seniorów przeciw półpaścowi, przeciw RSV. Te szczepionki powinny być dla osób starszych bezpłatne, powinni je otrzymywać w ramach opieki profilaktycznej w POZ (podstawowej opiece zdrowotnej), choć oczywiście powinna być też możliwość szczepienia się w punktach aptecznych – wyjaśnia szef GIS.

Odporność 60-latka jak małego dziecka
Układ odpornościowy wraz z wiekiem starzeje się, dlatego choroby, które były łagodne dla 20-30-latka, mogą okazać się bardzo poważne dla osoby w wieku powyżej 50-60. roku życia. – Dziecko przychodzi na świat z niedojrzałym układem immunologicznym; kształtuje się on w boju z różnego rodzaju patogenami, które jednak w wielu przypadkach mogą okazać się groźne, dlatego tak ważne są szczepienia. Problem polega na tym, że z biegiem lat mechanizmy ochrony naszego organizmu przed ciężkim przebiegiem zakażeń wyczerpują się, przestają działać. Dochodzi do immunosenescencji, czyli starzenia się układu odpornościowego. Wraz z wiekiem jesteśmy coraz bardziej narażeni na zakażenia i ich ciężki przebieg, także wymagający leczenia w warunkach szpitalnych – zaznacza dr n. med. Ewa Talarek, pediatra, członkini zarządu Polskiego Towarzystwa Wakcynologii.

Narastające problemy z odpornością u osób starszych potwierdza konsultant krajowy w dziedzinie geriatrii, prof. Tomasz Targowski. – Układ odpornościowy seniorów starzeje się, zarówno tzw. odporność humoralna, która odpowiada za produkcję przeciwciał przeciw patogenom, jak odporność komórkowa. U osób starszych dochodzi też do zjawiska inflammagingu, czyli utrzymywania się reakcji zapalnej i stale podwyższonego stężenia cytokin prozapalnych. Komórki układu immunologicznego z trudem „uczą się” nowych patogenów chorobotwórczych, dlatego słabiej reagują w odpowiedzi na patogen. Stąd tak ważne są szczepienia u osób starszych – zaznacza prof. Targowski.

Ze szczepieniem nie powinno się czekać: jeśli jest ono zalecane od 50. roku życia, to warto zrobić to od razu, gdy sprawność układu odpornościowego jest większa. – Układ immunologiczny lepiej wtedy zareaguje, wytworzy skuteczniejsze mechanizmy odpornościowe – mówi dr Talarek.

Problemem jest też wielochorobowość, która rośnie wraz z wiekiem, a np. cukrzyca czy choroby serca zwiększają ryzyko ciężkiego przebiegu choroby zakaźnej. – Infekcja z kolei może spowodować, że choroba przewlekła zaostrzy się, np. pogorszy się kontrola cukrzycy, chorób układu krążenia. Często po infekcji rośnie ryzyko zawału serca, udaru mózgu – podkreśla dr Talarek. – Wirus jest nie tylko w jednym miejscu, ale „buszuje” po całym organizmie, uszkadza układ krążenia. Widzimy, że np. po zakażeniach półpaścowych jest większe ryzyko udaru mózgu, rozwinięcia ostrych zespołów wieńcowych, a na przykład po COVID-19 lub grypie jesteśmy zagrożeni większym ryzykiem rozwinięcia się zaburzeń poznawczych – dodaje prof. Targowski.

Prof. Krzysztof Tomasiewicz, kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych SPSK1 w Lublinie i prezes Polskiego Towarzystwa Epidemiologów i Lekarzy Chorób Zakaźnych ma na swoim oddziale często pacjentów starszych, ale też z wielochorobowością, którzy ciężko przechodzą infekcje, zarówno spowodowane COVID-19, RSV czy bakteriami wywołującymi atypowe zapalenia płuc. Są też pacjenci z ciężkim przebiegiem półpaśca. – Widzimy ciężkie przebiegi półpaśca, który zwykle nie wiąże się z ryzykiem zgonu, ale może powodować neuralgię popółpaścową i konieczność leczenia bólu przez wiele miesięcy, a nawet lat. Jak silny jest to ból pokazuje fakt, że w Stanach Zjednoczonych ból popółpaścowy jest piątą przyczyną samobójstw wśród seniorów. To ogromny problem – zaznacza prof. Tomasiewicz.

Potrzebne bezpłatne szczepienia
Eksperci apelują o to, by szczepienia dla osób starszych były bezpłatne, wtedy jest szansa, że zaszczepi się więcej osób. – Ja na pewno u osób starszych rekomendowałbym zaszczepienie się przeciw COVID-19, grypie, pneumokokom, wirusowi RS, półpaścowi. Ciekawe badanie amerykańskie porównywało skutki grypy, COVID-19 i RSV. Okazuje się, że wśród osób hospitalizowanych zakażenie RSV wiązało się z większym prawdopodobieństwem konieczności stosowania tlenoterapii, nieinwazyjnej wentylacji mechanicznej, i pobytu w oddziale intensywnej terapii, niż w przypadku grypy – mówi prof. Targowski.

O bezpłatne szczepienia apeluje też prof. Iwona Paradowska-Stankiewicz, krajowy konsultant w dziedzinie epidemiologii. – Szczepionki dla osób starszych powinny być bezpłatne, dla wielu osób np. koszt szczepionki przeciw półpaścowi jest niemożliwy do zaakceptowania – zaznacza prof. Paradowska-Stankiewicz.

Szczepienia są też niezbędne z powodu trudnej sytuacji epidemiologicznej. Do końca listopada 2024 w Polsce było potwierdzonych prawie 300 tys. zachorowań na COVID-19 (6 proc. wymagało hospitalizacji); prawie 160 tys. zachorowań na grypę (w ok. 6 proc. choroba kończyła się pobytem w szpitalu), ok. 40 tys. zakażeń RSV (w tym 30 proc. hospitalizacji, z czego połowa to osoby starsze). Coraz większym problemem jest zachorowanie na krztusiec. Warto pamiętać, że każda osoba, która w przeszłości chorowała na ospę wietrzną, jest zagrożona ryzykiem zachorowania na półpasiec.
Osoby starsze często są świadome zagrożenia, dlatego ta grupa najchętniej się szczepi. Wciąż jednak obok bariery finansowej poważnym problemem jest logistyka. – Droga do zaszczepienia się nie jest prosta, często trzeba krążyć między poradnią a apteką. Trzeba być mocno zdeterminowanym, by się zaszczepić – zaznacza Magdalena Kołodziej, prezes Fundacji My Pacjenci. Dużym ułatwieniem jest możliwość szczepień w aptece. – Apteczne punkty szczepień powstały podczas pandemii i na szczęście nie zostały zlikwidowane. Obecnie jest ok. 1500 szczepiących aptek ogólnodostępnych, a ok. 2 tys. przygotowanych do szczepień – podkreśla dr Mikołaj Konstanty, wiceprezes Naczelnej Izby Aptekarskiej.

Wyzwania na 2025 rok
Eksperci oczekują, że 2025 rok stanie się faktycznie rokiem profilaktyki i także dla seniorów nastąpi zniesienie wielu barier, czego efektem będzie to, że więcej osób zostanie zaszczepionych. – Bardzo ważne jest zlikwidowanie bariery finansowej poprzez rozszerzanie listy bezpłatnych szczepień. Cena nie powinna być barierą szczepienia – podkreśla prof. Targowski. Również dr Talarek chciałaby, żeby szczepienia dla seniorów były bezpłatne: – Warto zainwestować w zdrową przyszłość – zaznacza.
W 2025 roku czekają nas zmiany legislacyjne i wprowadzenie farmaceutycznej recepty refundowanej. – Farmaceuta będzie mógł wystawić receptę refundowaną na szczepionkę, zrealizować receptę, zakwalifikować pacjenta do szczepienia na podstawie ankiety i wykonać szczepienie, a potem wypełnić elektroniczną kartę szczepień, przekazując dane systemowi. Znacznie skróci to ścieżkę pacjentów, jeśli chodzi o szczepienia – podkreśla dr Mikołaj Konstanty. Farmaceuci chcieliby również zyskać możliwość szczepienia pacjentów poza apteką, np. w Domach Pomocy Społecznej czy zakładach pracy. – Chcielibyśmy też, aby każda usługa zaszczepienia w aptece szczepionką zalecaną była refundowana, to znaczy, żeby ubezpieczony pacjent za to nie płacił – wyjaśnia dr Konstanty.

Podstawą wszelkich działań są jednak akcje edukacyjne, skierowane zarówno do seniorów i ich bliskich, ale także do lekarzy, gdyż jeśli lekarz sam się nie szczepi, to nie będzie do tego namawiać innych. – Widzę, że generalnie pacjenci są chętni do szczepień, mam jednak wrażenie, że brakuje im mocnego przekazu potwierdzającego zasadność szczepień przeciw różnym chorobom – podkreśla prof. Tomasiewicz. Potrzebny jest więc też jasny przekaz do pacjentów i lekarzy. – Liczę na to, że zostaną ujednolicone kalendarze szczepień, które powstały w ramach ruchu oddolnego: stworzyły je m.in. Polskie Towarzystwo Wakcynologii, Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej, Państwowy Zakład Higieny. Mam nadzieję, że w przyszłości będzie to jeden wspólny kalendarz. Szczepienia dla seniorów powinny mieć konkretne daty: kiedy, w jakim wieku; np. gdy skończyłeś 60 lat dostajesz SMS: „Masz urodziny, przyjdź na szczepienie”. Każda szczepionka powinna być też wpisana do elektronicznej karty szczepień – dzięki temu będziemy wiedzieć, ile faktycznie pacjentów się zaszczepiło i jaką szczepionką – zaznacza dr Grzesiowski.

Informacja prasowa opracowana przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia w ramach kampanii edukacyjno-informacyjnej „HEALTHY AGEING – długie życie w dobrym zdrowiu”. Autoryzowane wypowiedzi ekspertów pochodzą ze spotkania prasowego pt. Czy 2025 będzie Rokiem Profilaktyki dla Seniorów? W oczekiwaniu na zmiany systemowe! Zima 2025.

foto ilustracyjne pixabay

Dodaj komentarz:

Komentarze:

80 rocznica polskiej administracji

W 2025 roku przypada 80 rocznica ustanowienia polskiej administracji w Gorzowie Wielkopolskim. Z tej okazji w tym roku Dzień Pioniera ... <czytaj dalej>

Cynizm i manipulacja

Kiedy myślisz, że władze miasta nie mogą wymyślić już nic głupszego, przychodzi Gorzów Wielkopolski i mówi: "Potrzymaj mi wodomierz". Nowy pomysł, ... <czytaj dalej>

Umowy koalicyjne bez podstaw prawnych

Samorządowe "umowy koalicyjne": polityczna konieczność czy wypaczenie demokracji? W samorządach, w których w ostatnich wyborach Koalicja Obywatelska nie wprowadziła swojego prezydenta/wójta/burmistrza, ... <czytaj dalej>

Bezrobocie w górę

W lutym w Gorzowie było zarejestrowanych 1 508 bezrobotnych; ich liczba wzrosła o 62 osoby; wyrejestrowano 358 osób, zarejestrowano 420. ... <czytaj dalej>

To nie miało prawa się wydarzyć

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

To miasto jest upadłe mentalnością jego mieszkańców do której doprowadził deszczowiec oraz portal kluwaka gorzowianin codziennymi głupawymi in <czytaj dalej>

Trwa wycinka dziś złodzieja rana drzew wzdłuż z myśliborskiejnaz do Małyszyna. Wszystkie zaznaczone na czerwonym rana jak leci 100 letnie dęby <czytaj dalej>

W magistracie rządzą de..le.a na jego czele stron osioł wybrany przez beee barany mieszkańców którzy ideee poglądy i rozeznanie mają na podst <czytaj dalej>

Schody donikad zrobią i nitkę na dworzec (przebudowa za minimum 60mln tramwaj żeby pod dworzec do którego jest 200m od przystanku specjalnie zajez <czytaj dalej>

I nie zapomnij pita rozloczyc w Gorzowie mieszkańcy deszczna żeby gorzowskie drogi budować pod kolejnybdyskont zagraniczny w osiedlu piaski <czytaj dalej>