Z udziałem ministra kultury i dziedzictwa narodowego
Bogdana Zdrojewskiego otwarto w Gorzowie pierwsze nowe Archiwum Państwowe. W sobotę wszyscy będą mogli je zwiedzić w czasie dania otwartego.
3 października przeszedł do historii Gorzowa jako dzień otwarcia nowego budynku Archiwum Państwowego. Obiekt, który powstawał od 2007 r., mieści się przy ul. Mościckiego 7 i liczy 1841 m kw. powierzchni. W jego skład wchodzą dwa magazyny archiwalne, nowoczesna pracownia naukowa, sala wystawowa i konferencyjna, pracownie konserwacji dokumentów i digitalizacyjna oraz biura. Inwestycja kosztowała 12 mln zł, które w całości przekazało Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Archiwum będzie obsługiwało północną część województwa lubuskiego (powiaty: gorzowski, międzyrzecki, strzelecko-drezdenecki a także w powiecie słubickim gminy: Górzyca, Ośno Lubuskie, Rzepin, Słubice i w sulęcińskim gminy: Lubniewice, Krzeszyce, Słoński Sulęcin) oraz dwie gminy województwa wielkopolskiego (Międzychód i Miedzichowo). Do archiwum trafi dokumentacja 108 zakładów.
Zgromadzone akta stanowią informację na temat funkcjonowania i życia mieszkańców północnej części naszego województwa, a także są źródłem badań nad jej przeszłością. Najstarszy dokument pochodzi z 1316 roku. Zbiory Archiwum Państwowego liczą 942 zespoły archiwalne, czyli 2770 km bieżących akt oraz 218.161 jednostek inwentarzowych (w tym ponad 7 tys. map i planów).
Z okazji otwarcia archiwum goście obejrzeli wystawę „Prezydent Ignacy Mościcki i jego epoka w zbiorach archiwów polskich”.
W najbliższą sobotę 5 października od 10.00 do 18.00 budynek archiwum będzie dostępny dla wszystkich. Dyrektor Dariusz Rymar zaprasza.
A oto pełen tekst Dariusza Rymara „Archiwum Państwowe w Gorzowie Wielkopolskim (1950–2013)”
3 października 2013 roku spełniły się marzenia gorzowskiego środowiska archiwalnego. Archiwum Państwowe działające w Gorzowie od roku 1950 stale borykało się z problemami lokalowymi, które właśnie w tym dniu uległy radykalnej poprawie. Od 3 października gorzowskie Archiwum ma nowoczesny obiekt, który zabezpieczy interesy państwa i będzie służył lokalnej społeczności.
Archiwum Państwowe w Gorzowie utworzone zostało 1 VIII 1950 roku jako filia Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Poznaniu. W czasie swojej działalności stałym problemem był brak odpowiedniej siedziby. W latach 1950–1991 archiwum było zmuszone trzykrotnie zmieniać swoją siedzibę (1958, 1975, 1991). Przyznawane lokale były niedostosowane do potrzeb archiwum, a ponadto zbyt małe. Najgorszą w skutkach była przeprowadzka z roku 1975 zorganizowana w pośpiechu na polecenie władz wojewódzkich, które potrzebowały dodatkowej powierzchni dla tworzonych instytucji szczebla wojewódzkiego. Archiwum zostało wówczas usunięte z Gorzowa i zlokalizowane w budynku szkoły z podgorzowskiej wsi Lubczyno, skąd do miasta powróciło dopiero w roku 1986 (na ul. Husarską). W roku 1991 archiwum przeprowadziło się do dwóch budynków na ul. Grottgera 24/25. W roku 1998 (po zakończeniu remontu budynku mniejszego) przeniesiono do niego zasób z ekspozytury w Sulęcinie, która została zlikwidowana.
Zasób i działalność archiwum
Zasób gorzowskiego Archiwum Państwowego liczy obecnie 942 zespoły archiwalne –2770 km bieżące akt – 218.161 jednostek inwentarzowych (w tym ponad 7 tys. map i planów). Najstarsze akta pochodzą z XIV w. (najstarszy dokument jest z roku 1316). Terytorialnie zgromadzona dokumentacja pochodzi z terenu północnej części obecnego woj. lubuskiego. Najcenniejsze zespoły to: Akta miasta Gorzowa z lat 1316–1945, Zarząd Miejski w Gorzowie 1945–1950, Starostwo Powiatowe Gorzowskie (1945–1950) oraz akta władz województwa gorzowskiego z lat 1975–1998, w tym Urzędu Wojewódzkiego w Gorzowie (1975–1998). Stanowią one jedno z podstawowych źródeł do badań nad przeszłością północnej części obecnego woj. lubuskiego (historyczna ziemia lubuska, zachodnia Wielkopolska i Nowa Marchia).
Terenem działania archiwum jest północna część woj. lubuskiego oraz dwie gminy woj. wielkopolskiego (Międzychód i Miedzichowo). W roku 2012 archiwum odwiedziło 249 czytelników, którym udostępniono 4350 jednostek aktowych. W tym samym roku archiwum przeprowadziło poszukiwania na potrzeby 511 osób z kraju i zagranicy. W większości były to kwerendy o charakterze socjalnym i genealogicznym. Archiwum sprawuje nadzór merytoryczny nad archiwami zakładowymi 108 jednostek organizacyjnych (rządowych i samorządowych), z których dokumentacja po pewnym czasie trafia do zasobu gorzowskiego archiwum. Archiwum uczestniczy bądź organizuje samodzielnie wystawy i konferencje. Z ważniejszych wystaw w ostatnich latach zorganizowano:
– 2007 – „750 lat miasta Gorzowa Wielkopolskiego w dokumencie archiwalnym” – wystawa oraz katalog o tym samym tytule (s. 94) przygotowano z okazji jubileuszu Gorzowa;
– 2010 – Landsberg an der Warthe – Gorzów Wielkopolski. Jedno miasto – wspólna historia.
Zwei Namen – eine Geschichte – wystawa oraz towarzyszący jej katalog o tym samym tytule (263 s.) przygotowano we współpracy z Brandenburgisches Landeshauptarchiv w Poczdamie.
Cyklicznie wydawane są również publikacje o charakterze historycznym i źródłowym. W roku 2013 ukaże się 20 tom „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego” wydawanego z Towarzystwem Przyjaciół Archiwum i Pamiątek Przeszłości – pismo ukazuje się nieprzerwanie od roku 1994. We współpracy z różnymi podmiotami w ciągu ostatnich 20 lat wydano ponad 50 różnych publikacji o charakterze historycznym, co czyni gorzowskie archiwum istotnym ośrodkiem badań nad przeszłością Ziemi Lubuskiej.
Nowy obiekt
Pierwsze prace nad budową nowego obiektu podjęto w roku 2007 z inicjatywy Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych dra Sławomira Radonia.
W roku 2008 otrzymano nieodpłatnie działkę od władz miasta Gorzowa oraz opracowano projekt koncepcyjny (autor: mgr inż. arch. Jacek Sierakowski). W roku 2010 opracowano projekt wykonawczy (autor: mgr inż. arch. Leszek Horodyski). W zamyśle autorów budynek swoim wyglądem ma przypominać regał, ze stojącymi na półkach teczkami aktowymi, co mają podkreślać okna i specjalne niebieskie i czerwone (podświetlane) szyby.
W roku 2011 przeprowadzono przetarg na wykonawcę, który wygrała firma Skanska SA. 8 września 2011 wmurowano akt erekcyjny, co było faktycznym początkiem budowy. Budowę zakończono w czerwcu 2013 roku. Funkcje nowego budynku:
-
2 magazyny archiwalne (łącznie 830 m kw.), które pomieszczą łącznie 8587 mb. akt (magazyn górny 5227 mb. akt, dolny 3360) + moduł kartograficzny + skarbiec + magazyn na zbiory audiowizualne; magazyny umożliwiają ustawienie optymalnej temperatury (16-18 °C) i wilgotności (50-65%);
-
nowoczesna pracownia naukowa (85 m kw.), z której jednocześnie może skorzystać: 8 czytelników dokumentacji aktowej, 3 czytelników mikrofilmów; 3 czytelników w pomieszczeniu do pracy zbiorowej + 1 stanowisko do samodzielnego kopiowania akt (w sumie w dogodnych warunkach z pracowni może korzystać 15-16 osób jednocześnie); pracownia jest wyposażona w terminale komputerowe umożliwiające przeglądanie inwentarzy oraz zdigitalizowanej części zasobu (w starym budynku pracownia mogła z trudem pomieścić 5 osób jednocześnie);
-
sala wystawowa (98 m kw.), która umożliwia prezentację zasobu, a także wystaw opracowanych w innych jednostkach (wcześniej archiwum nie miało takiego pomieszczenia);
-
sala konferencyjna (72 m kw.) – przeznaczona na dla 45 osób, w której mogą być organizowane wykłady, promocje wydawnictw i inne spotkania.
-
pracownia konserwacji dokumentów (42 m kw.) – umożliwi odkurzanie akt oraz wykonywanie najprostszych zabiegów konserwatorskich akt, jak np. oprawa, podklejanie;
-
pracownia digitalizacyjna – utworzona w roku 2010 – umożliwia wykonanie 30 tys. skanów zabezpieczających rocznie(o wysokiej rozdzielczości) oraz wykonanie skanów na potrzeby czytelników.
-
nowoczesne biura dające komfort pracy oraz gwarantujące szybkie załatwianie naszych interesantów w godnych warunkach.
Łącznie budynek liczy 1841 m kw. powierzchni (kubatura 6026 m sześc.). Umożliwi on realizację ustawy z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach i zabezpieczy potrzeby przeróżnych instytucji i urzędów życia publicznego w zakresie przejmowania dokumentacji stanowiącej państwowy zasób archiwalny.
Nowy obiekt umożliwia realizację zadań statutowych z zakresu edukacji i popularyzacji, co wcześniej nie było możliwe (wystawy i konferencje organizowane przez Archiwum odbywały się w zaprzyjaźnionych instytucjach). W dniu otwarcia Archiwum zostanie zaprezentowana wystawa „Prezydent Ignacy Mościcki i jego epoko w zbiorach archiwów polskich”, która została przygotowana we współpracy głównie z archiwami państwowymi. W październiku 2013 odbędzie się prezentacja książki pod red. Zbigniewa Czarnucha pt. „Samozwańcze konsulaty”, dotycząca współpracy polsko-niemieckiej po roku 1989 w regionie gorzowskim; w listopadzie promocja 20 numeru „Nadwarciańskiego Rocznika Historyczno-Archiwalnego”, a na grudzień przewidziana jest promocja 4 tomu źródeł do dziejów NSZZ „Solidarność” w Regionie Gorzów (obejmującego lata 1986–1989).
Oprac. redakcja
Foto Hanna Kaup
Oni tu zostają
„Zostaję!” to hasło nowej kampanii promującej Gorzów, która ma zwrócić uwagę na zalety naszego miasta, dzięki którym jest ono doskonałym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ...
<czytaj dalej>Tarasy jeszcze niedostępne
Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione.
Zdecydowała o tym ekspertyza ...
<czytaj dalej>