- Wszyscy mówili – łącznie z Morawskim i Furmanem – że Papusza nie umiała pisać. I że ona nie pisała, że to za nią ktoś tam napisał. A ja mówię: „A gdybym tak uwierzył, że jednak ona pisała?” – wspomina Leszek Bończuk.

Ze Stowarzyszeniami św. Eugeniusza de Mazenoda oraz Ludzie dla Miasta przygotowujemy dwa wydawnictwa w ramach dotacji na kulturę z Urzędu Miasta Gorzowa. Dziś – z okazji Międzynarodowego Dnia Romów, w 50. rocznicę I Światowego Kongresu Romów, który odbył się pod Londynem w 1971 r. –prezentujemy fragment wspomnień wieloletniego inspektora wojewódzkiego ds. kultury i sztuki Leszka Bończuka. Fragment dotyczy jego odkrywania poetki cygańskiej Papuszy.

- Wyszło to mniej więcej w ten sposób: A gdybym tak uwierzył? Bo przecież nie było nic. Żadnych dokumentów, tylko jakieś drobiazgi, jej podpis. Raz pisała przez „u” otwarte raz przez „ó” z kreską – wspomina Leszek Bończuk. – Ale kiedy zjawił się u nas student Gregory Kowalski, który zrobił dokumentalny film o Papuszy, powiedział, że dotarł w Muzeum Literatury Adama Mickiewicza w Warszawie do jej tekstów. I na tym filmie były faksymile różnych jej rękopisów, listów. Więc kiedyś byłem w Warszawie. Jach też coś tam załatwiał i Łazarski. Mówię: „Idziemy do Muzeum Literatury, tam muszą być jakieś dokumenty.” Wchodzę. Był tam kierownik rękopisów. Januszewski chyba się nazywał. Pytam:
- Czy ma pan coś Papuszy?
- Tak, pan Ficowski tu przekazał.
- Można zobaczyć?
- Tak.
I przynosi nam teczkę. A tam listy, oryginały i ten słynny wiersz „Pieśń cygańska z Papuszy głowy ułożona”. To poznałem. Cygańskiego nie znam, tylko parę słów, ale patrzę, tak, to ten wiersz, którym zachwycił się Tuwim i Przyboś, i inni.
- Czy można to skserować? – pytam.
- Tak.
Jeszcze wtedy zezwalano i w Związku Literatów Polskich też kserowałem, ale już po dwóch latach nie wolno było tego robić. Przywiozłem to wszystko i napisałem do „Ziemi Gorzowskiej”. I zaniosłem to pani Morawskiej, żeby przeczytała.
„Wie pani, daję to pani na noc” – powiedziałem. Potem mi tłumaczyła, że coś mąż mówił…

Dałem spokój. Było nie było. Nie mieliśmy tu dokumentów, bo wszystkie wziął Ficowski, więc zacząłem szukać. Coś znalazłem, Janusz Koniusz dał jakiś dokument i publikowałem w „Ziemi”, że pisała pamiętnik.
Potem namówiłem Edwarda Dębickiego, by poprosił Ficowskiego, by ten dał kilka wierszy, żeby coś tu u nas było. Edek od razu przy mnie zadzwonił do niego – byli już po imieniu. „Dobrze” – mówi Ficowski – i przysłał chyba trzy pierwsze strony pamiętnika Papuszy i z dwa wiersze. Ksera dałem też do biblioteki, a po dwóch latach znalazłem jeszcze sporo nagrań Papuszy w Radiu Szczecin i w Poznaniu w Radiu Merkury. Znalazł je dla mnie jeden aktor, który grał u nas w Gorzowie, a potem w Teatrze Nowym. Spisałem to wszystko, co ona mówiła – a w nagraniu wystąpiła jeszcze cała kapela harfiarzy Wajsa – i też dałem do „Ziemi”.

A potem Ficowski powiedział, że jak mamy już trochę tego, to żebyśmy brali wszystko i w 1996 r. sprzedał rękopisy. I dzięki temu są tutaj w Gorzowie.

Wysłuchała Hanna Kaup
Foto archiwum prywatne Leszka Bończuka

Dodaj komentarz:

Umowy koalicyjne bez podstaw prawnych

Samorządowe "umowy koalicyjne": polityczna konieczność czy wypaczenie demokracji? W samorządach, w których w ostatnich wyborach Koalicja Obywatelska nie wprowadziła swojego prezydenta/wójta/burmistrza, ... <czytaj dalej>

Bezrobocie w górę

W lutym w Gorzowie było zarejestrowanych 1 508 bezrobotnych; ich liczba wzrosła o 62 osoby; wyrejestrowano 358 osób, zarejestrowano 420. ... <czytaj dalej>

Rozlicz PIT w Gorzowie

Od blisko miesiąca podatnicy mogą składać swoje roczne deklaracje PIT. Spora część naszego podatku PIT zasila budżet samorządu. W ten ... <czytaj dalej>

Maturzyści i misjonarze

W niedzielę 16 marca już po raz czterdziesty siódmy odbędzie się tradycyjna Pielgrzymka Maturzystów Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej na Jasną Górę. Hasłem ... <czytaj dalej>

To nie miało prawa się wydarzyć

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Sami sobie tego "mózga" wybraliśta.
A jaki jest trójpodział władzy tuska?
Że nasze media (tvn TVP z dyrektorem programow <czytaj dalej>

Zaprasza się na izbę przyjęć. Certyfikat.... <czytaj dalej>

Tylko seniorów żal, bo tak uwierzyli w zapewnienia Pana Radnego i Pana z Rady Seniorów, że Prezydent przyobiecał piękną nową siedzibę dla Uni <czytaj dalej>

Od lat jest tak że pierwszą rzeczą jaką robi prezydent - również nasz muminek, to zaklepanie sobie większości w radzie miasta. I pamiętam ró <czytaj dalej>

Dlaczego KO niszczy Polskę ? <czytaj dalej>