
3 sierpnia 2015 r. prezydenci Gorzowa i Zielonej Góry podpisali z marszałek porozumienie o realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego L2020.
Na realizację inwestycji w obu lubuskich stolicach przeznaczono ponad 107 mln euro. Zielona Góra otrzyma 58 mln euro, Gorzów - 49 mln euro. - Dziś bardzo ważny dzień, szczególnie dla naszych stolic, ale także dla samorządu województwa. Wprowadzamy w życie nowe narzędzie w polityce spójności ukierunkowane na duże miasta. Dzięki tym środkom zyskają całe obszary funkcjonalne, czyli także gminy wokół stolic. Takie partnerstwa zostały już podpisane zarówno na północy jak i na południu – mówiła marszałek
Elżbieta Anna Polak.
Oba Związki ZIT w ramach podpisanych porozumień będą pełnić funkcję instytucji pośredniczącej ZIT i m.in. będą wypracowywać propozycje kryteriów wyboru projektów i harmonogram ogłaszania konkursów w ramach formuły ZIT, oceniać projekty w zakresie kryteriów zgodności lub stopnia zgodności ze Strategią ZIT, zatwierdzać listy ocenionych projektów do dofinansowania. Podstawą realizacji ZIT-ów będą strategie, które określają zintegrowane działania służące rozwiązywaniu problemów gospodarczych, środowiskowych, klimatycznych, demograficznych i społecznych, które mają wpływ na obszary miejskie i otaczające je gminy. Swoją złożyła już Zielona Góra, Gorzów kończy pracę nad swoją. - Projekty będą rozwiązywały problemy istotne dla całego obszaru powiązań funkcjonalnych. Chcemy, aby to narzędzie dawało lepsze rezultaty – tłumaczyła marszałek.
ZIT-y to nowe wyzwanie dla lubuskich stolic. – To dla nas bardzo ważne porozumienie, ponieważ bierzemy na siebie dużą odpowiedzialność. Przed nami dużo pracy. Jednak cieszy mnie to, że następuje coraz większa decentralizacja, a tym samym zwiększa się poziom zaufania do samorządów – wyjaśnił prezydent Gorzowa
Jacek Wójcicki.
Wiceminister
Waldemar Sługocki zaznaczył, że obok środków z Regionalnego Programu Operacyjnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko i Gorzów, i Zielone Góra otrzymają po ok. 50 mln euro. W ramach POIiŚ wspierane będą inwestycje w trzech obszarach:
- niskoemisyjny transport miejski (Zielona Góra – zakup autobusów elektrycznych, Gorzów – modernizacja taboru kolejowego)
- modernizacja sieci ciepłowniczych
- termomodernizacja budynków
Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to nowy sposób współpracy samorządów, w którym miasta wojewódzkie i otaczające je gminy (wchodzące w skład ich obszarów funkcjonalnych) oraz władze województwa wspólnie ustalają cele do osiągnięcia i wskazują wspólne przedsięwzięcia. ZIT to wyjście poza sztywne granice administracyjne JST i większe możliwości oddziaływania projektów unijnych. Fundusze na wdrażanie projektów w ramach formuły ZIT będą pochodzić z tzw. rezerwy programowej (kwota wydzielona na etapie programowania z przeznaczonych dla Polski funduszy) oraz z podstawowej alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego - Lubuskie 2020 (RPO - L2020).
Związki ZIT MOF Województwa Lubuskiego
Zgodnie z założeniami „Umowy Partnerstwa - Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020, zatwierdzoną przez Komisję Europejską w dniu 23 maja 2014 roku”, ZIT mają być skierowane do miejskich obszarów funkcjonalnych. Wynika to z silniejszego w obecnym programowaniu ukierunkowania na rozwój obszarów miejskich na szczeblu strategicznym. Zgodnie z art. 30 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 ZIT są instrumentem rozwoju terytorialnego, które w ramach regionalnego programu operacyjnego realizowane są na terenie miast będących siedzibą władz samorządu województwa lub wojewody i obszarów powiązanych oraz na terenie innych miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie.
Na tej podstawie wyznaczony został zakres terytorialny Miejskiego Obszaru Funkcjonalnego Zielonej Góry i Gorzowa, który jest zgodny z zapisami Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, gdzie wyodrębniony został układ osadniczy zachowujący ciągłość przestrzenną złożony z odrębnych administracyjnie jednostek (gmin miejskich, wiejskich i miejsko-wiejskich) i składający się ze zwartego obszaru miejskiego oraz powiązanej z nim funkcjonalnie strefy zurbanizowanej oraz z opracowaniem MRR z lutego 2013 r. pn. „Kryteria delimitacji miejskich obszarów funkcjonalnych ośrodków wojewódzkich”. Na tej podstawie wyznaczono Miejski Obszar Funkcjonalny Gorzowa Wlkp., który tworzą: Miasto Gorzów Wielkopolski - rdzeń obszaru funkcjonalnego, Gmina Kłodawa, Gmina Santok, Gmina Deszczno, Gmina Bogdaniec, natomiast Miejski Obszar Funkcjonalny Zielonej Góry, który tworzą: Miasto Zielona Góra - rdzeń obszaru funkcjonalnego, Gmina Czerwieńsk, Gmina Świdnica, Gmina Sulechów, Gmina Zabór wyznaczono na podstawie „Analizy zasięgu obszaru funkcjonalnego Miasta Zielona Góra w celu jego delimitacji”.
Strategia ZIT MOF Zielonej Góry i Gorzowa
Samorządy są zobligowane do zawiązania zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa i przygotowania wspólnej Strategii ZIT, która zawierać będzie najważniejsze cele i przedsięwzięcia przewidziane do realizacji. Zgodnie z art. 36 ust. 3 rozporządzenia nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. Instytucja Zarządzająca może wyznaczyć jedną lub kilka Instytucji Pośredniczących, w tym władze lokalne, podmioty zajmujące się rozwojem regionalnym lub organizacje pozarządowe do zarządzania i wdrażania ZIT zgodnie z przepisami dotyczącymi poszczególnych funduszy.
Strategia ZIT określa zintegrowane działania służące rozwiązywaniu problemów gospodarczych, środowiskowych, klimatycznych, demograficznych i społecznych, które mają wpływ na obszary miejskie. Ponadto niezbędne jest zawarcie Porozumienia między Związkiem ZIT, a Zarządem Województwa.
Porozumienia ze Związkami ZIT MOF ZG oraz ZIT MOF GW
W celu realizacji działań ujętych w Strategiach ZIT, Związki ZIT muszą podpisać Porozumienia o wdrażaniu ZIT w Zarządem Województwa Lubuskiego. Zawarcie Porozumień jest jednoznaczne z powierzeniem IP ZIT realizacji zadań w ramach instrumentu Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Regionalnego Programu Operacyjnego – Lubuskie 2020 w zakresie realizacji następujących poddziałań Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO – L2020:
Dla Zielonej Góry:
3.2.3 Efektywność energetyczna, Oś 3 Gospodarka niskoemisyjna;
3.3.3 Ograniczenie niskiej emisji w miastach, Oś 3 Gospodarka niskoemisyjna;
4.4.3 Zasoby kultury i dziedzictwa kulturowego, Oś 4 Środowisko i kultura;
4.5.2 Kapitał przyrodniczy regionu, Oś 4 Środowisko i kultura: dz. 4.5 Kapitał przyrodniczy regionu;
5.1.3 Transport drogowy, Oś 5 Transport;
7.4.2 Aktywne włączenie w ramach podmiotów integracji społecznej, Oś 7 Równowaga społeczna;
8.1.3 Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie elementarnym, Oś 8 Nowoczesna edukacja;
8.2.3 Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie ogólnym oraz dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych i zdrowotnych,
Oś 8 Nowoczesna edukacja;
9.1.2 Infrastruktura zdrowotna i usług społecznych, Oś 9 Infrastruktura społeczna;
9.2.3 Rozwój obszarów zmarginalizowanych, Oś 9 Infrastruktura społeczna.
Dla Gorzowa:
1.3.2 Tereny inwestycyjne, OP 1. Gospodarka i Innowacje;
1.4.2 Promocja regionu, OP 1. Gospodarka i Innowacje;
3.2.2 Efektywność energetyczna, Oś 3 Gospodarka niskoemisyjna;
3.3.2 Ograniczenie niskiej emisji w miastach, Oś 3 Gospodarka niskoemisyjna;
4.4.2 Zasoby kultury i dziedzictwa kulturowego, Oś 4 Środowisko i kultura;
5.1.2 Transport drogowy, Oś 5 Transport;
8.1.2 Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie elementarnym, Oś 8 Nowoczesna edukacja;
8.2.2 Wyrównywanie dysproporcji w jakości kształcenia na poziomie ogólnym oraz dostosowanie oferty edukacyjnej do potrzeb uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych i zdrowotnych,
Oś 8 Nowoczesna edukacja;
8.4.2 Doskonalenie jakości kształcenia zawodowego, Oś 8 Nowoczesna edukacja;
9.2.2 Rozwój obszarów zmarginalizowanych, Oś 9 Infrastruktura społeczna;
9.3.2 Rozwój infrastruktury edukacyjnej, Oś 9 Infrastruktura społeczna.
Kierunki działań
Wśród głównych kierunków działań służących zwiększaniu konkurencyjności obszarów funkcjonalnych miast wojewódzkich, atrakcyjności ich rynków pracy, czy inwestycyjnej znajduje się rozwój zrównoważonego, sprawnego transportu łączącego miasto i jego obszar funkcjonalny oraz poprawa dostępności transportowej do głównych ośrodków miejskich w kraju, realizacja planów gospodarki niskoemisyjnej, rewitalizacja zdegradowanych dzielnic, poprawa stanu środowiska przyrodniczego, ale także wzmacnianie badań, rozwoju technologicznego, innowacji oraz sieciowania miast w zakresie rozwoju społeczno - gospodarczego.
Fundusze na wdrażanie projektów w ramach formuły ZIT
Fundusze na wdrażanie projektów w ramach formuły ZIT będą pochodzić z tzw. rezerwy programowej (kwota wydzielona na etapie programowania z przeznaczonych dla Polski funduszy) oraz z podstawowej alokacji RPO – Lubuskie 2020 (EFRR oraz EFS).
Szacunkowa alokacja inwestycji ZIT w RPO-L2020 obejmuje działania z EFRR oraz EFS wynosi: dla Gorzowa Wlkp. 49 282 322,00 euro, dla Zielonej Góry wynosi 58 345 706,00 euro.
Dodatkowo, istnieje możliwość, aby projekty wynikające ze Strategii ZIT (projekty komplementarne do projektów realizowanych w formule ZIT w RPO), otrzymały preferencje w procesie wyboru projektów w ramach programów krajowych, głównie Programu Infrastruktura i Środowisko 2014 – 2020 (po uzgodnieniu na linii Związek ZIT – IZ RPO – L2020 – MIR).
oprac red. wg LUM
foto LUM