Wbrew zapowiedziom rzÄ…dzÄ…cych, chorzy na raka nadal sÄ… bez dostÄ™pu do ratujÄ…cych życie terapii. Ponad 30 tysiÄ™cy przedwczesnych Å›mierci Polaków rocznie daÅ‚oby siÄ™ uniknąć.
Na majowej liÅ›cie onkologicznych leków refundowanych nie pojawiÅ‚y siÄ™ nowe terapie. Poziom dostÄ™pnoÅ›ci do terapii onkologicznych pozostaje na bardzo niskim poziomie od ponad dwóch lat. Oncoindex wskazuje, że dziÅ› 44 z 93 leków rekomendowanych przez europejskie towarzystwa naukowe nie jest w ogóle dostÄ™pnych dla polskich pacjentów. Organizacje pacjenckie proszÄ… o podpisy pod apelem o zmiany.
Szanse chorych na raka bez zmian – na niskim poziomie
Majowa lista leków refundowanych, czyli takich, które sÄ… finansowane przez paÅ„stwo, to dla chorych na raka wielki zawód. Pomimo obiecujÄ…cych zapowiedzi rzÄ…dzÄ…cych oraz otwierajÄ…cych siÄ™ możliwoÅ›ci finansowych, na liÅ›cie onkologicznych leków refundowanych nie pojawiÅ‚y siÄ™ nowe terapie. Oncoindex – wskaźnik mierzÄ…cy poziom dostÄ™pnoÅ›ci do terapii onkologicznych – pozostaje na bardzo niskim poziomie od ponad dwóch lat. W stosunku do ostatniego pomiaru, ze stycznia 2018 r., pozostaÅ‚ na tym samym poziomie i ma wartość -70 (gdzie -100 oznacza zupeÅ‚ny brak dostÄ™pu do terapii, a poziom 0 - peÅ‚nÄ…, zgodnÄ… z aktualnÄ… wiedzÄ… medycznÄ… możliwość leczenia chorych). Na dziÅ› w analizowanych 17 chorobach nowotworowych 44 (47,3%) z 93 rekomendowanych leków nie jest w ogóle dostÄ™pnych dla polskich pacjentów. NFZ nie zapÅ‚aci za leczenie tymi lekami pomimo tego, że ich zastosowanie jest wskazane na bazie aktualnej wiedzy medycznej. Kolejne 34 substancje (36,6%) sÄ… refundowane, ale z poważnymi ograniczeniami, wynikajÄ…cymi z restrykcyjnych kryteriów dostÄ™pu do leków, opracowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Tylko 16,1 % analizowanych farmaceutyków (czyli 15 z 93 rekomendowanych) może być wykorzystana przez lekarzy onkologów do ratowania życia pacjentów zgodnie z miÄ™dzynarodowymi wytycznymi.
- Polska onkologia od lat znajduje siÄ™ na dnie. Nie potrafimy skutecznie leczyć chorób nowotworowych chociaż doÅ›wiadczenia innych paÅ„stw pokazujÄ…, że jest to możliwe. Co roku ponad 30 tysiÄ™cy Polaków umiera na raka pomimo tego, że wspóÅ‚czesna wiedza medyczna pozwala na ich uratowanie. Umieralność z powodu raka w Polsce jest wyższa niż w Rosji, a skuteczność leczenia raka jelita grubego jest niższa niż w Turcji – mówi
Agata PoliÅ„ska, wiceprezes Fundacji Onkologicznej Alivia, która opracowaÅ‚a i wdrożyÅ‚a w Polsce Oncoindex.
Leczenie raka – obietnice versus rzeczywistość
Realne dziaÅ‚ania na rzecz chorych – w tym dostÄ™p do terapii – stojÄ… w jaskrawej sprzecznoÅ›ci z deklaracjami Ministerstwa Zdrowia oraz rzÄ…du, mówiÄ…cych o pacjentocentrycznoÅ›ci oraz priorytetowym traktowaniu onkologii. Niestety, po raz kolejny paÅ„stwo polskie nie stanęło na wysokoÅ›ci zadania w obszarze, w którym jest najbardziej potrzebne – ochrony ludzi sÅ‚abych, chorych, czÄ™sto starszych.
- Przypominam, że zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta pacjenci majÄ… prawo do leczenia odpowiadajÄ…cego aktualnej wiedzy medycznej. W przypadku chorób nowotworowych oznacza to zbieżność schematu leczenia refundowanego przez pÅ‚atnika publicznego z wytycznymi miÄ™dzynarodowych towarzystw naukowych. Niestety od wielu lat, jak dowodzÄ… raporty i zestawienia publikowane przez organizacje pozarzÄ…dowe, prawo to jest w Polsce powszechnie Å‚amane – zauważa
Elżbieta Kozik kierujÄ…ca Ruchem SpoÅ‚ecznym Polskie Amazonki – organizacji skupiajÄ…cej pacjentów onkologicznych. - Projekt majowej listy refundacyjnej jest drugim z kolei, który nie przynosi oznaki poprawy tej sytuacji, która wymaga natychmiastowej zmiany – dodaje.
Prof.
Cezary Szczylik podkreÅ›la: - Realna skuteczność leczenia nowotworów w Polsce jest - w porównaniu ze Å›redniÄ… europejskÄ… - coraz gorsza. DowodzÄ… tego miÄ™dzynarodowe badania Eurocare 4 i 5 oraz Concorde 2 i 3. Nic nie wskazuje na możliwość poprawy. Oncoindex prezentuje ogromne braki w dostÄ™pie do terapii lekowych najwiÄ™kszych onkologicznych zabójców: raka jelita grubego, raka piersi, żoÅ‚Ä…dka czy trzustki. I to czÄ™sto we wskazaniach, w których nie ma w leczeniu refundowanym alternatywy. Tymczasem wiceminister zdrowia ogÅ‚osiÅ‚, że nie zostanÄ… dotrzymane zapisy niedawno przyjÄ™tej Polityki Lekowej PaÅ„stwa 2018-2022 i budżet refundacyjny jednak nie bÄ™dzie miaÅ‚ ustawowo zapewnionego finansowania na poziomie 16,5 – 17% caÅ‚kowitego budżetu NFZ.
PieniÄ…dze ważniejsze niż życie Polaków?
W dyskusji o braku dostÄ™pnoÅ›ci terapii dla pacjentów walczÄ…cych z rakiem powtarza siÄ™ argument, że na przeszkodzie stoi brak pieniÄ™dzy. Jednak jednoczeÅ›nie na budżet paÅ„stwa skÅ‚adajÄ… siÄ™ przychody z podatku akcyzowego od wyrobów alkoholowych i tytoniu, czyli substancji o gruntownie udowodnionym dziaÅ‚aniu kancerogennym, które sÄ… przyczynÄ… 94% zachorowaÅ„ na raka pÅ‚uca, ale też i wielu innych. PaÅ„stwo pobiera ponad 30 mld PLN rocznie od swoich obywateli, nie baczÄ…c na konsekwencje zdrowotne - to piÄ™ciokrotnie wiÄ™cej niż NFZ wydaje na leczenie raka i dziesiÄ™ciokrotnie wiÄ™cej niż wydatki na programy lekowe i katalog chemioterapii. Powstaje pytanie - jak pacjenci majÄ… zrozumieć argument, że nie ma pieniÄ™dzy na ratujÄ…ce im życie i prawnie gwarantowane leczenie, podczas gdy od momentu wejÅ›cia Polski do UE w budżecie znalazÅ‚o siÄ™ niemal 3 mld PLN na dotacje do upraw tytoniu? Pacjenci i ich rodziny wciąż czekajÄ… na odpowiedź.
Ostatnie tygodnie przyniosÅ‚y szumne zapowiedzi zwiÄ…zane ze zwiÄ™kszeniem finansowania NFZ. W jego budżecie przybÄ™dzie blisko 1 mld PLN, bÄ™dÄ…cy konsekwencjÄ… jednego z elementów tzw. Nowej piÄ…tki KaczyÅ„skiego – „13.” dla emerytów i rencistów. Ministerstwo Zdrowia zapowiada kolejne wzrosty budżetu na zdrowie, który ma przekroczyć 100 mld PLN jeszcze w tym roku.
Poziom polskiego PKB to dzisiaj 72% Å›redniej europejskiej podczas gdy wydatki na leczenie nowotworów wynoszÄ… tylko 43% tego co Å›rednio wydaje Europa. Na leki onkologiczne sÄ… gotowe wydać i wydajÄ… znacznie wiÄ™cej niż Polska kraje o takim samym lub niższym poziomie zamożnoÅ›ci. Jedynie Serbia i Rumunia wydajÄ… mniej.
- Niestety dla tych, których dotknęła choroba nowotworowa póki co niewiele siÄ™ zmienia, a skuteczność i standard leczenia pozostajÄ… niezmiennie na poziomie, który kraje rozwiniÄ™te osiÄ…gnęły wiele lat temu. Rak jelita grubego jest Å›wietnym przykÅ‚adem choroby, która z jednej strony jest jednym z czoÅ‚owych zabójców Polek i Polaków, a drugiej zaÅ› paÅ„stwo nie pozwala na odpowiednie leczenie pacjentów na niÄ… cierpiÄ…cych. W sytuacji bez wyjÅ›cia sÄ… pacjenci, u których choroba jest zaawansowana (tzw. III i IV linia leczenia) – dla nich Ministerstwo Zdrowia nie przewidziaÅ‚o leczenia. Ci pacjenci nie majÄ… innej alternatywy niż Å›mierć, i to wtedy, kiedy możliwe jest kontynuowanie skutecznego leczenia – mówi
BÅ‚ażej Rawicki, prezes Fundacji Europa Colon Polska, skupiajÄ…cej siÄ™ na nowotworach przewodu pokarmowego, dziaÅ‚ajÄ…cej również w strukturach wielu europejskich i ogólnoÅ›wiatowych organizacji pacjenckich.
Potrzebne są konkretne działania, a nie zapowiedzi
Kolejne reformy systemu opieki onkologicznej nie przyniosÅ‚y oczekiwanych skutków. WedÅ‚ug ostatnich badaÅ„ EUROCARE, w ciÄ…gu 5 lat po usÅ‚yszeniu diagnozy tylko niecaÅ‚e 43% z chorych Polaków nadal żyje . MoglibyÅ›my uniknąć zgonów ponad 30 tysiÄ™cy osób rocznie – ponad 30 tysiÄ™cy naszych naj-bliższych, którzy mogliby żyć - gdyby dostÄ™p do leczenia byÅ‚ na poziomie krajów rozwiniÄ™tych, które leczÄ… zgodnie z aktualnÄ… wiedzÄ… medycznÄ…. Skuteczność leczenia nowotworów w Polsce - w porównaniu do krajów Europy Wschodniej – jest dramatyczna. Wyprzedza nas Litwa, gdzie 5 lat od diagnozy przeżywa Å›rednio 46% chorych, SÅ‚owenia - 49% chorych, SÅ‚owacja – 47%, czy Czechy, z poziomem przeżywalnoÅ›ci 51%. Polska znajduje siÄ™ na trzecim od koÅ„ca, 32 miejscu na 35 krajów analizowanych wd. Europejskiego Indexu Zdrowia 2018 .
W zwiÄ…zku z tak jednoznacznymi wynikami miÄ™dzynarodowych badaÅ„ oraz wskaźnika Oncoindex wzywamy do solidarnoÅ›ci w walce z rakiem i podpisania petycji, którÄ… zÅ‚ożymy na rÄ™ce Ministerstwa, dostÄ™pnej na stronie https://www.alivia.org.pl.
Postulujemy wdrożenie kompleksowej, narodowej strategii walki z rakiem okreÅ›lajÄ…cej konkretne, mierzalne cele prowadzÄ…ce do redukcji Å›miertelnoÅ›ci; nie-zwÅ‚oczne zapewnienie przez paÅ„stwo Å›rodków finansowych umożliwiajÄ…cych realizacjÄ™ takiej strategii oraz uznanie walki z rakiem za ogólnopaÅ„stwowy, po-nadpartyjny, dÅ‚ugofalowy priorytet strategiczny paÅ„stwa.
- Rak to nie jest problem marginalnej grupy - na raka zachoruje co czwarty z nas, nasza rodzina i przyjaciele. Dlatego wszyscy powinniÅ›my być zainteresowani – mówi Agata PoliÅ„ska, wiceprezes Fundacji Alivia.
Fundacja Alivia
foto pixabay.com