Gontowiec Podróżny BLOG

WymyÅ›liÅ‚am sobie, nie wiedzieć czemu, że ósmy marca powinien być piÄ™kny. Tymczasem… wyszÅ‚o jak zwykle. Dwa wieki temu mawiano niezbyt pochlebnie, ale dzisiaj to siÄ™ sprawdza, że „Pierwej sto godzin wyciecze, nim siÄ™ niewiasta oblecze”. Nieco późniejsza wersja tego przysÅ‚owia gÅ‚osiÅ‚a natomiast: „Kobieta, co siÄ™ stroi do poÅ‚udnia, od poÅ‚udnia maÅ‚o warta”. DziÅ› nie nosimy gorsetów i tiurniur, wiÄ™c takie kÄ…Å›liwe porzekadÅ‚a możemy odÅ‚ożyć na póÅ‚kÄ™, niemniej warto je odnotować z kronikarskiego obowiÄ…zku.

ÅšwiÄ™to Kobiet to najlepszy czas, by przyjrzeć siÄ™, jak na przestrzeni wieków ewoluowaÅ‚y przysÅ‚owia o kobietach. Ich wertowanie okazaÅ‚o siÄ™ bardzo interesujÄ…cym studium zmieniajÄ…cego siÄ™ statusu kobiet. Osiemnastowieczne porzekadÅ‚a mówiÅ‚y wyraźnie: „Niewiasta ma być w panieÅ„skim stanie wstydliwa, w małżeÅ„skim poczciwa, a we wdowim stateczna”. Powinna być milczÄ…cÄ… domatorkÄ… („NiewieÅ›cie milczeć (siedzieć doma) przystoi”) zajmujÄ…cÄ… siÄ™ rÄ™kodzieÅ‚em („NiewieÅ›cia rzecz kÄ…dziel”) i caÅ‚kowicie poddanÄ… woli męża („NiewieÅ›cie rzÄ…dzić nie przystoi”). MusiaÅ‚y być jednak wyjÄ…tki od tego schematu, ponieważ znalazÅ‚am i takÄ… rymowankÄ™: „MówiÄ…: nie taka sromota, gdy mąż sam przez siÄ™ bÅ‚Ä…dzi, jako gdy niewiasta mężem swoim rzÄ…dzi”.

Już wtedy jednak uważano, że kobiety to istoty nie do końca odgadnione:

• „U niewiasty miÄ™dzy „tak” a „nie” nawet wÅ‚osa nie przewleczesz”,
• „Niewiasta, ogieÅ„ i morze – to chodzi w jednej sforze”,
• „Nie ma ziela na babskie wesela, nie ma rutki na babskie smutki”,
• „Nie wierzcie żadnej niewieÅ›cie, choćby miaÅ‚a lat i dwieÅ›cie”,
• „Ani na wsi, ani w mieÅ›cie nie trzeba wierzyć niewieÅ›cie”.

Z porzekadÅ‚ami o plotkarstwie i gadulstwie kÅ‚ócić siÄ™ nie zamierzam, chociaż to wcale nie od pÅ‚ci zależy i osobiÅ›cie znam co najmniej kilku zÅ‚otoustych panów. Palcem wskazywać nie bÄ™dÄ™, a przysÅ‚owia cytujÄ™, bo brzmiÄ… zabawnie:

• „Niewiasta każda wielomówna”,
• „Cud nad cudami: niegadatliwa miÄ™dzy niewiastami”,
• „Dwie niewieÅ›cie, jarmark w mieÅ›cie”.

Zastanawiające jest tylko to, że kobietom przypisuje się rozświergotanie, rozszczebiotanie, roztrajkotanie, a facet jeżeli już, to od razu mocny w gębie, rozdyskutowany, mowny.

PrzysÅ‚owiowÄ… damskÄ… intuicjÄ™ natomiast dziÅ› okreÅ›la siÄ™ stwierdzeniem „Kobieta ma o jedno oko wiÄ™cej niż mężczyzna”. Dawniej mawiano „Możesz mówić zawsze Å›miele, że niewiasta chytre ziele”. A w ogóle czegokolwiek by o pÅ‚ci piÄ™knej nie powiedzieć, to przecież „Z kobietami wielka bieda, lecz bez kobiet żyć siÄ™ nie da”, bowiem chociaż „Z babÄ… jest źle, to bez baby jeszcze gorzej”.

Warto wiedzieć, że gromadzeniem i opracowywaniem wszelkich przysÅ‚ów zajmuje siÄ™ paremiografia, a za pierwszy zbiór polskich porzekadeÅ‚ uważane sÄ… wydane w 1618 r. „PrzypowieÅ›ci polskie” (Proverbiorum polonicorum) Salomona RytwiÅ„skiego znanego także jako Rysinius Sarmata, Pantherus, Leucorussus. Rysinus zebraÅ‚ ich 1800. Jego nastÄ™pcÄ… byÅ‚ wspóÅ‚czesny mu Knapius, czyli Grzegorz Knapski (1564-1638), jezuita, który zgromadziÅ‚ już kilkanaÅ›cie tysiÄ™cy przysÅ‚ów i w porzÄ…dku alfabetycznym w sÅ‚owniku zatytuÅ‚owanym „Adagia Polonica, PrzysÅ‚owia polskie wybrane, zdania moralne i powiedzenia dowcipne, przyzwoite, po Å‚acinie i grecku odtworzone, którym, zwÅ‚aszcza ciemniejszym, przydano Å›wiatÅ‚a i wyjaÅ›nienia z różnych pisarzy i w ogóle zaprawiono je różnorodnemi wiadomoÅ›ciami naukowemi”. Wymienione w tytule sÅ‚ówko „przyzwoite” jest w tym przypadku ważne, ponieważ Knapski zarzucaÅ‚ swojemu poprzednikowi spisywanie przysÅ‚ów, jakie dziÅ› nazwalibyÅ›my nieobyczajnymi. Nie przeszkadzaÅ‚o mu to jednak korzystać z tego wydawnictwa garÅ›ciami.

Co do dzisiejszego zdjęcia, to kompletnie nie pamiętam, gdzie sfotografowałam tę barwną damę. Wiem tylko, że siedziała na kontuarze w jakiejś sympatycznej knajpce.


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

200 lat dla pani Zofii

NieczÄ™sto zdarza siÄ™, aby tradycyjnie Å›piewane „sto lat”, z racji chwili, modyfikowano w sekwencji życzeÅ„ na lat „dwieÅ›cie”. Tak wÅ‚aÅ›nie ... <czytaj dalej>

Oni tu zostajÄ…

„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ... <czytaj dalej>

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ... <czytaj dalej>

«	kwiecieÅ„ 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Jedni mówią , że życie zaczyna się po "pięćdziesiątce", a inni że dopiero po drugiej.
Wszystkiego dobrego Pani Zofio ... <czytaj dalej>

JÄ™zyk taki a nie inny dla podkreÅ›lenia bezsilnoÅ›ci. Mam dokÅ‚adnie takie samo zdanie. Zakleilismy siÄ™ w skorupie narodowej martylologii i nie wyle <czytaj dalej>

Jeżeli zapotrzebowanie na takie odruchy "narodowoÅ›ciowe" roÅ›nie, znaczy że w spoÅ‚eczeÅ„stwie coÅ› siÄ™ psuje. Staje siÄ™ sfrustrowane, <czytaj dalej>

Gumofilce na traktory i do Warszawy. Å»oliborz wam pomoże. <czytaj dalej>

ktos kto ten artykuł nadyrdymał nie rozumie tekstu pisanego

tam nie ma nic rasistowskiego
tylko dobitnie podkreslona prawda <czytaj dalej>