wtorek 19 marca 2024     Józef, Bogdan, Marek
eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej
szukaj    szukaj szukaj
Gontowiec Podróżny BLOG

« powrót
Nie daj się wystrychnąć na dudka
eGorzowska - 11609_tMJiW3hXMlJvqx6K8k0M.jpg21 maja świętujemy trwale przypisany do dzisiejszej daty Międzynarodowy Dzień Whisky oraz Dzień Odnawiania Znajomości, ale ponieważ mamy także trzecią sobotę maja, to obchodzimy również Dzień Teścia.

Takiej wyjątkowej okazji nie wolno przegapić. Jeżeli nawet macie luźne kontakty z ojcem życiowego partnera/partnerki, warto je dziś zacieśnić przy szklaneczce aromatycznego trunku, schłodzonego kostką lodu.

Dwa dni temu przysłowie obiecywało: „po Urbanie lato nastanie” i faktycznie temperatury mieliśmy iście letnie, tymczasem na horyzoncie kolejne ich obniżenie. Podobno takie pentady (pięciodniowe okresy) ochłodzenia są typowe dla maja i często odnotowuje się je między 21 a 25 dniem miesiąca. Na szczęście, są zazwyczaj mniej drastyczne od tych zimnoogrodnikowych. Generalnie nasz klimat się ociepla, a w związku z tym coraz częściej można o tej porze roku spotkać w plenerze ciepłolubne dudki. Teren Polski stanowi północną granicę ich zasięgu.



Dudki są ptakami krajobrazu rolniczego. Nie lubią popegeerowskich nieużytków, za to chętnie żerują na świeżo skoszonych łąkach i pastwiskach. Nie są też specjalnie płochliwe. Przez swoje rdzawe ubarwienie, skrzydła w biało-czarne paski, charakterystyczny czubek na głowie i długi cienki dziób, służący do wyszukiwania zdobyczy w ziemi, absolutnie nie dadzą się pomylić z innymi ptakami.

Istnieje mnóstwo frazeologizmów związanych z dudkami. Najczęściej używane to „wystrychnąć kogoś na dudka” (czyli oszukać, wykiwać, ośmieszyć, zawstydzić). O nieskromnym chwalipięcie powiemy „każdy dudek ma swój czubek”. To samo znaczenie mają przysłowia: „Znać dudka z czubka”, „Kto na dudka stworzony, dudkiem będzie” oraz „Znać dudka między dzięcioły/ Dudka między kokoszami snadnie poznać/ Zawżdy łacno znać między kury dudka”.

„Nie na dudkaś trafił” oznaczało „nie uda ci się, znam się na twych fortelach, poradzę sobie z tobą”, „Nie tu dudki łowić” – „źle trafiłeś, nie oszukasz mnie”, a „Tak ci dudki łowią”, że „tak radzą sobie z głupcami”.

Jeżeli ktoś „Obiecał/pokazał mu dudka na kościele” znaczyło to, że go zwodzi, mami, oszukuje. Natomiast powiedzenie „Wygrał dudka na kościele” oznaczało, że było dokładnie odwrotnie i ktoś, o kim tak mówiono, nie wygrał kompletnie nic, stracił wszystko.

Kolejne przysłowia z kluczem mówią: „Wszyscy tam radzi dudkują, gdzie dudy ładują” (gdzie zapłata, tam muzyka, jaka zapłata, taka robota), „Nie grab dudku siana, ulgniesz po kolana” (pilnuj swego ; nie podejmuj się niczego, czego nie znasz, nie rozumiesz) oraz „Nie dudkuj złemu plemieniu, nic na tym choć ma w rzemieniu” (nie pochlebiaj, nie nadskakuj złemu, choćby nawet bogatemu).

Porzekadło „Żebyś wlazł na kogutka, nie przekonasz dudka” zrozumiałe jest właściwie tylko dla mieszkańców Lublina, ponieważ chodzi w nim o koguta wieńczącego czubek tamtejszej Wieży Trynitarskiej, a mówi o tym, że na upartego nie ma żadnego lekarstwa. Ciekawą obserwację zawarto też w kolejnym (już bez wskazywania konkretnego terytorium kraju): „Jeśli dudek, pokrzykując, w dal na las ucieka, to w drodze będącego, deszcz zmoczy człowieka”.

Mikołaj Rej mówił o dudkach, że są to „ptaki śmierdzące, własne gniazdo kalające” i trzeba przyznać, że o ile sam dudek nie śmierdzi, to w jego gnieździe bywa różnie. Nie dzieje się tak bez ważkiego powodu, bowiem kiedy ktoś obcy pakuje się do gniazda, dudkowe pisklęta strzelają w niego cuchnącą wydzieliną.

Dostęp do nich nie jest specjalnie utrudniony, ponieważ gniazda te z reguły znajdują się w nisko położonych dziuplach, w otworach budynków, norach skarp i urwisk, szczelinach skał, stertach kamieni. Starsi mieszkańcy wsi chętnie wspominają, jak to namawiali swoich młodszych kolegów, by do tych gniazd zaglądali… efekt był piorunujący. To dopiero wystrychnięcie na dudka!

Warto jeszcze kilka słów poświęcić samej nazwie ptaka. Nazwa naukowa „Upupa epops” odnosi się do głosów wydawanych przez dorosłe samce (up-up-up-up), ale chyba we wszystkich językach świata jest ona dźwiękonaśladowcza. W naszym kraju obdarzono dudka wieloma ludowymi określeniami, również odwołującymi się do jego śpiewu (właściwie nawoływania): hutek, hupka, ubek, wudwudek, wudwud.

W folklorze znane też są opowiastki o ptasich rozmowach „Dudek przyobiecał kupić kukułce trzewiki i nie kupił. Kukułka się upomina o nie, mówiąc: „Kupisz? Kupisz?” A on na to: „Będą, Będą” albo inną „Kukułka mówi: „kupią, kupią", a dudek jej odpowiada: „kup, kup – kup, kup!”.

W języku potocznym dudek nazywany bywa żydowską kukułką/ żydowską zazulą. Co ciekawe – jakiś czas temu w Izraelu zorganizowano narodowy plebiscyt na ptaka najlepiej symbolizującego ten kraj. Wzięło w nim udział prawie 200 tysięcy osób i wygrał… dudek (po hebrajsku „duchifat”).

Tekst i foto Maria Gonta

21 maja 2022 07:46, admin ego
« powrót
Dodaj komentarz:

Twoje imię:
 
Bezrobocie niższe niż w kraju
Pod koniec lutego w Powiatowym Urzędzie Pracy było zarejestrowanych 1375 gorzowian. To o 44 więcej niż na początku stycznia. O ... <czytaj dalej>
Co dalej z protestem rolników
Komunikat w sprawie protestu rolników. W imieniu organizatora protestu na A2 informuję o kolejnych krokach: 1. W poniedziałek lub wtorek odbędzie się ... <czytaj dalej>
Mecz jednak w Arenie
Informacja w sprawie meczu koszykarek w Arenie Gorzów. Informuję, że po prowadzonych od kilku dni negocjacjach, dotyczących organizacji w Arenie Gorzów ... <czytaj dalej>
Rolnicy na S3
Co dalej z protestem rolników. 1. Na S3 protestujemy już ponad miesiąc, a od 13 dni jesteśmy tam 24 h/dobę. Rolnicy ... <czytaj dalej>
Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę
Staszyńska Jadwiga Komornik Sądowy

ul. Wyszyńskiego 18, Gorzów Wlkp.
tel. 95 735 02 56
branża: Długi, wierzytelności - obsługa, obrót <czytaj dalej>
Tradis Sp. z o.o. Serwis

ul. Bierzarina 43, Gorzów Wlkp.
tel. 95 732 36 31
branża: Spożywcze artykuły - hurt <czytaj dalej>
"Medbud" S.C.

ul. Okrzei 27, Gorzów Wlkp.
tel. 95 721 49 32
branża: Budowlane usługi - wykonanie pod klucz <czytaj dalej>

Kalendarium eventów
« marzec 2024 »
P W Ś C P S N
    
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
dodaj: imprezy@egorzowska.pl
Mała wielka sprawa
eGorzowska - adminfoto_admin.jpg
admin ego:
Piękna inicjatywa w brzydkim mieście
Znany gorzowski lekarz Ireneusz Czerniec zaprosił w niedzielę kandydatów do Rady Miasta, dziennikarzy oraz mieszkańców na spacer ulicami śródmieścia. „Porozmawiajmy i zobaczmy, cóż dobrego możemy zrobić dla naszego miasta, w celu ... <czytaj dalej>
Bez korzeni nie zakwitniesz
Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej zapraszają uczniów klas 4-7 <czytaj dalej>
Kto zdobędzie mural dla szkoły
Murale Pamięci „Dumni z Powstańców” to ogólnopolski konkurs dla szkół <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy
Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl
eGorzowska - dsc_0769.jpg
admin ego:
Na wyspie spełnionych marzeń
Czas na ostatnie bornholmskie migawki. Zabieram Was dziś do dwóch ... <czytaj dalej>
admin ego:
Ubiegał się o pracę w Gorzowie
17 marca zmarł Ernest Bryll. „Zmarł świetny poeta. W połowie lat ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Filiżanka kawy lub dwie
Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Wystarczą dane
Oszuści nie muszą wcale kraść portfela. Wystarczy, że zdobędą Twoje ... <czytaj dalej>
Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog
Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert
Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum
Anonim_3662:
Bardzo smutna wiadomość. Głębokie wyrazy współczucia. HT <czytaj dalej>
Anonim_3845:
Przecież to oni te miasto tak robili. Ten piasek zamiast trawy w strzeleckiej.lawki zawsze były pod drzewami że srajacymi Gawroński ale projekt te <czytaj dalej>
Anonim_?????:
Wisi komentarz o wyborach i żadna ......do koryta nie odpowiada-już panisko- kiedy i o ktorej spotkanie z nim, jego komitetem. Ludzie, oni nas zwycz <czytaj dalej>
Anonim_7809:
Okropnie brudno. Czy też samym mieszkańcom nie wstyd? Przecież te śmieci w kontenerach to ich sprawka. O braku gospodarza nie wspomnę. Bo go nie <czytaj dalej>
Anonim_8792:
Miasto jest zwyczajnie brudne i zaniedbane. Nie od wczoraj. Taki mental mieszkańców. <czytaj dalej>
 
eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej