piątek 29 marca 2024     Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej
szukaj    szukaj szukaj
Gontowiec Podróżny BLOG

« powrót
Garkotłuki
eGorzowska - 12411_NQnYQhUI6dSV9CZQjro6.jpg19 marca to w tym roku czwarta niedziela wielkopostna. W słowniku liturgicznym nosi nazwę Laetare, a kapłan może dziś włożyć różowy ornat, natomiast w słowniku potocznym jeszcze do niedawna używano nazwy Garkotłuki, inaczej półpoście, śródpoście, przełamanie postu, przebijanie postu. Zwyczajowo przypadało ono w dwadzieścia dni po Popielcu. Ponieważ nierzadko był to dzień powszedni, niepozostawiający zbyt wiele czasu na psoty i zabawy (w tym roku była to środa 15 marca), przeniesiono obchody na czwartą niedzielę wielkiego postu.

Dużo się w tym dniu działo, oj dużo. Głównie tłuczono garnki (dawniej w większości ceramiczne), przykładając się do tego w sposób szczególny. Młodzieńcy szykowali się już kilka dni wcześniej, napełniając te garnki popiołem. Roztrzaskiwali je potem na schodach lub progach domostw, a jeszcze lepiej pod nogami wybranej panny. Wczesnym rankiem malowali na biało szyby albo i całkiem zamalowywali okna, smarowali płoty słoniną lub wapnem z dodatkiem jajek. W ciągu dnia też robili psikusy: wystawiali bramy, wieszali na drzewach drzwi, wciągali na dachy domostw różne sprzęty gospodarskie (nawet wozy), zamieniali gospodarzom psy, wpuszczali wróble do domu… długo można wymieniać. W każdym razie moja wyobraźnia podpowiada, że to właśnie po garkotłukach pozostał nam zwyczaj wielkiego sprzątania przed Wielkanocą.

W przysłowiach króluje dziś Józef. Dawniej mawiano: „Przyjdzie św. Józek z pomocą, porówna dzień z nocą”. Czasami zdarza się, że równonoc wiosenna przypada dokładnie w Józefa (najbliższa taka 19.03.2048), ale dzisiaj ten święty ma zdecydowanie inne zajęcie. Przede wszystkim „zabiera zimę w wózek” i przegania silniejsze mrozy („Św. Józef kiwnie brodą, idźże zimno na dół z wodą”). Poza tym przypomina rolnikom o pracach polowych:
- „Św. Józef laską w ziemię kole, wyjeżdżajcie chłopy orać w pole”,
- „Na św. Józwa patrz byśku, gdzie bruzda!”,
- „Na św. Józef chłop wołami pochęka, a żuraw sobie pokrzęka”,
- „Na św. Józef koplina, na św. Wojciech trawina” (tak mówią na Podkarpaciu).

Rozgląda się też za bocianami:
- „Kiedy na św. Józef bociek przybędzie, to już śniegu nie będzie”,
- „Jak na św. Józef bocian przylatuje, to na skrzydłach resztki śniegu przynosi”.
- dodatkowo: „Na św. Józefa wołowa pociecha”, bowiem zgodnie z Adalbergowymi objaśnieniami ludowych porzekadeł „w dniu tym, w miejsce potraw postnych dozwolone jest spożywanie mięsa, a więc wołowiny itp.”

Przysłów z Józefem w roli głównej jest jeszcze kilkanaście (np.: „Św. Józef Oblubieniec, która panna, przypnij wieniec”), ale z racji wyśmienitych prognoz pogodowych na najbliższe dni, nas powinny zainteresować te:
- „Oblubieniec pogodny, roczek będzie dorodny”,
- „Na św. Józef pogoda, będzie w polu uroda”.
Porzekadła powinny być przygotowane na każdą aurę, więc w zanadrzu są i takie:
- „Święty Józef wiezie trawy wózek, ale czasem smuci, bo śniegiem przyrzuci”,
- „Na św. Józek czasem śniegu, czasem trawy wózek”.

Ponieważ małżonek Marii z Nazaretu był stolarzem, dziś także obchodzony jest patronalny Dzień Stolarza i z tej okazji wyszperałam kolejne dwie paremie:
- „Gdyby nie klej, nie piłowiny, nie jadłby stolarz słoniny”,
- „Co kto umie, tym się popisuje – stolarz hebluje, kowal kuje, a kiep kpi”.

Jak wiadomo, św. Józef parał się nie tylko stolarką (podłogi, drzwi, okna, meble), ale i ciesielką (konstrukcje drewniane, np. więźba dachowa, zręby budynków), cieślom jednak wyznaczono do świętowania 4. października, słusznie łącząc obchody z Dniem Dekarza.

Czwarta niedziela wielkopostna jest w tym roku trzecią niedzielą marca, a to oznacza, że obchodzimy też Międzynarodowy Dzień Inwalidów. W rocznicę pojawienia się pierwszej pisemnej informacji o Kaszubach (19.03.1238 – bulla Grzegorza IX), obchodzimy Dzień Jedności Kaszubów, a na pamiątkę założenia 19 marca 1950 r. Polskiego Związku Wędkarskiego – Dzień Wędkarza. Jako żona praktykującego moczykija, po prostu nie mogę nie umieścić dziś wędkarskiej fotki.


Tekst i foto Maria Gonta


19 marca 2023 07:06, admin ego
« powrót
Dodaj komentarz:

Twoje imię:
 
II etap prac
28 marca rozpocznie się II etap prac na skrzyżowaniu ulic: Słowiańskiej, Żwirowej, Roosevelta i Kosynierów Gdyńskich. W czwartek (28 marca), na ... <czytaj dalej>
Wielki Tydzień
W Wielki Czwartek (28 marca) o godz. 10.00 w katedrze gorzowskiej bp Tadeusz Lityński będzie przewodniczył mszy św., podczas której ... <czytaj dalej>
Negocjacje rolników z rządem
Delegacja protestu rolników z S3 węzeł Myślibórz obejmującego trzy powiaty: gryfiński, myśliborski i pyrzycki brała udział wczoraj w negocjacjach pomiędzy ... <czytaj dalej>
Kalwaria Rokitniańska
W piątek 22 marca diecezjalne sanktuarium maryjne w Rokitnie zaprasza do udziału w nabożeństwie Kalwarii Rokitniańskiej urządzanym tradycyjnie w tygodniu ... <czytaj dalej>
Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę
"Elza" Autoryzowany Zakład Instalacji Alarmowych

ul. Drzymały 33 a/1, Gorzów Wlkp.
tel. 602 669 972
branża: Telewizja przemysłowa <czytaj dalej>
Lubuska Organizacja Pracodawców

ul. Kazimierza Jagiellończyka 17 /1, Gorzów Wlkp.
tel. 95 722 75 30
branża: Stowarzyszenia, kluby, związki <czytaj dalej>
Wojewódzki Urząd Pracy w Zielonej Górze Oddział Zamiejscowy

ul. Kombatantów 34, Gorzów Wlkp.
tel. 95 722 38 68
branża: Urzędy Pracy <czytaj dalej>

Kalendarium eventów
« marzec 2024 »
P W Ś C P S N
    
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
dodaj: imprezy@egorzowska.pl
Mała wielka sprawa
eGorzowska - adminfoto_admin.jpg
admin ego:
Piękna inicjatywa w brzydkim mieście
Znany gorzowski lekarz Ireneusz Czerniec zaprosił w niedzielę kandydatów do Rady Miasta, dziennikarzy oraz mieszkańców na spacer ulicami śródmieścia. „Porozmawiajmy i zobaczmy, cóż dobrego możemy zrobić dla naszego miasta, w celu ... <czytaj dalej>
Bez korzeni nie zakwitniesz
Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej zapraszają uczniów klas 4-7 <czytaj dalej>
Kto zdobędzie mural dla szkoły
Murale Pamięci „Dumni z Powstańców” to ogólnopolski konkurs dla szkół <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy
Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl
eGorzowska - a.jpg
admin ego:
Szkoła wymaga zmian
Jak dobrze, że nie jesteśmy maturzystami. Pisze do mnie nauczycielka akademicka, ... <czytaj dalej>
admin ego:
Duńska wiosna z historią i nami w tle
Duńska wiosna wygląda na onieśmieloną, albo nie do końca jeszcze ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Filiżanka kawy lub dwie
Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko ... <czytaj dalej>
admin ego radzi:
Wystarczą dane
Oszuści nie muszą wcale kraść portfela. Wystarczy, że zdobędą Twoje ... <czytaj dalej>
Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog
Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert
Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum
Anonim_4788:
Ci radni są do d..y wszyscy <czytaj dalej>
Anonim_4788:
Słusznie odjęto punkty. Cyjanek to nie morfina. Pisać o czymś czego się nie wi to zwymyślanie i brak wiedzy więc punkty jak najbardziej uzasadn <czytaj dalej>
Anonim_2329:
Zgadzam sie z oceną radnych.. Jestem emerytem, ale takiego bałąganu nie było, takiego tumiwisizmu. Ci radni powinni się wstydzic, że nie pilnowa <czytaj dalej>
FFFF:
Czy Ci bezRadni nie widzieli, nie chcieli widzieć jakości prac w centrum, parku Róż, dmuchania biurokracji w Urzedzie i spółkach, przedłużanyc <czytaj dalej>
Anonim_4777:
Wszyscy ci kandydaci......porownywac nazwiska, KRS i z własnych źródeł. To jest skok na kasę, dlatego głosujmy na .....niewidocznych. <czytaj dalej>
 
eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej