24 stycznia byÅ‚ kiedyÅ› dniem poÅ›wiÄ™conym Å›w. Tymoteuszowi z Efezu i dlatego pod tÄ… datÄ… cytowane sÄ… przysÅ‚owia zwiÄ…zane z tÄ… postaciÄ…. Okazuje siÄ™ jednak, że nie jest to takie oczywiste, bowiem podczas ostatniej reformy kalendarza liturgicznego, na dziÅ› przeniesiono z 29 stycznia wspomnienie Å›w. Franciszka Salezego, a Å›w. Tymoteusza, żeby nie przeszkadzaÅ‚ w obchodach, przesuniÄ™to na 26 stycznia. Jak widać nawet wÅ›ród Å›wiÄ™tych sÄ… równi i równiejsi, ważni i ważniejsi. Åšw. Tymoteusz byÅ‚ tylko pierwszym biskupem Efezu i uczniem PawÅ‚a ApostoÅ‚a, a Franciszek Salezy to już doktor KoÅ›cioÅ‚a i zaÅ‚ożyciel zakonu wizytek (wspólnota zakonna salezjanów zostaÅ‚ utworzona dopiero w poÅ‚owie XIX w. przez ks. Jana Bosko).
Skoro już to sobie wyjaÅ›niliÅ›my, zacytujÄ™ przysÅ‚owia poÅ›wiÄ™cone obu Å›wiÄ™tym. SÄ… tak uÅ‚ożone, że niewielkie przesuniÄ™cie daty im nie zaszkodzi. Okazuje siÄ™, że Å›w. Franciszek, mimo wyższego statusu (a może wÅ‚aÅ›nie dlatego?), nie dysponuje wielkim wyborem porzekadeÅ‚. WÅ‚aÅ›ciwie znalazÅ‚am tylko jedno, caÅ‚kiem już zapomniane, ale zapisane jeszcze pod datÄ… 29 stycznia: „Na Å›wiÄ™ty Franciszek ożeni siÄ™ nasz braciszek”. DoÅ‚Ä…czono do niego wyjaÅ›nienie: „PodrwiwajÄ… w ten sposób niektórzy ludzie z tych, którzy sÄ… radzi myÅ›leć o ożenieniu”.
Drugiemu Å›wiÄ™temu poÅ›wiÄ™cono również tylko jednÄ… paremiÄ™, ta jednak niesie już ze sobÄ… pewne wskazówki pogodowe. SformuÅ‚owanie „Na Å›wiÄ™tego Tymoteusza trzeba ci czapki, nie kapelusza” wyraźnie wskazuje, że styczeÅ„ to zimowy miesiÄ…c i być może to z niego wynika mÄ…drość ludowa przekazywana nam ostrzegawczymi sÅ‚owami babć: „CzapkÄ™ zaÅ‚óż! NajwiÄ™cej ciepÅ‚a z czÅ‚owieka przez gÅ‚owÄ™ ucieka”. Eksperyment przeprowadzony w 2008 r. przez kanadyjskich naukowców wykazaÅ‚ jednak, że przez nieosÅ‚oniÄ™tÄ… gÅ‚owÄ™ „wyparuje” raptem jakieÅ› 11% wiÄ™cej, niż przez osÅ‚oniÄ™tÄ….
Ale, ale, na tzw. zdrowy rozum, gÅ‚owa nie posiada przecież izolacyjnej tkanki tÅ‚uszczowej, wiÄ™c chyba warto chronić jÄ… przed wiatrem i chÅ‚odem gustownÄ… czapusiÄ…. I tak naprawdÄ™ to ta utrata ciepÅ‚a zależy też wieku, caÅ‚oÅ›ciowego stroju wyjÅ›ciowego i stanu zdrowia (mówiÄ…c o wieku myÅ›lÄ™ o dzieciach, których gÅ‚ówki w stosunku do reszty ciaÅ‚a sÄ… relatywnie wiÄ™ksze). Poza tym uważam, że „Tymoteuszowe przysÅ‚owie prawdÄ™ ci powie”. Czapki lubiÄ™ i noszÄ™. Kapelusze też, w cieplejszych porach roku.
W kalendarzu Å›wiÄ…t nietypowych mamy dziÅ› dwa takie, które nie wymagajÄ… objaÅ›nieÅ„. To MiÄ™dzynarodowy DzieÅ„ Edukacji oraz Åšwiatowy DzieÅ„ Kultury AfrykaÅ„skiej i PochodzÄ…cej z Afryki. Jedno i drugie zostaÅ‚o ustanowione przez ONZ w 2019 r. Trzecim dzisiejszym Å›wiÄ™tem jest DzieÅ„ Wiedzy o Zespole Möbiusa (MBS, wrodzony paraliż oczu i twarzy), bardzo rzadkiej chorobie genetycznej opisanej po raz pierwszy w 1888 r. przez niemieckiego neurologa Paula Juliusa Möbiusa. Data obchodów upamiÄ™tnia dzieÅ„ jego urodzin (24.01.1853).
Najbardziej widocznym symptomem choroby jest caÅ‚kowity brak ekspresji twarzy. Chorzy nie mogÄ… wyrażać emocji. Nie uÅ›miechajÄ… siÄ™, nie marszczÄ… brwi, nie mrużą oczu, nie mogÄ… nimi poruszać na boki, majÄ… ograniczone ruchy jÄ™zyka (niemowlÄ™ta nie posiadajÄ… umiejÄ™tnoÅ›ci ssania). Czasami równolegle wystÄ™pujÄ… dodatkowe wady rozwojowe. ZespóÅ‚ Möbiusa nie ma wpÅ‚ywu na dÅ‚ugość życia, tylko na jego jakość. Nadal nie wiadomo, skÄ…d siÄ™ bierze. Kiedy oglÄ…daÅ‚am kiedyÅ› stare filmy w Busterem Keatonem (najbardziej znany, obok Charliego Chaplina, komik kina niemego), zastanawiaÅ‚a mnie jego kamienna twarz. Nigdy i nic nie zmieniÅ‚o jego mimiki. A może po prostu Buster Keaton cierpiaÅ‚ na zespóÅ‚ Möbiusa?
Z ciekawostek – 24 stycznia 1935 roku po raz pierwszy w historii, za sprawÄ… amerykaÅ„skiego Gottfried Krueger Brewing Company, trafiÅ‚o do sprzedaży dwa tysiÄ…ce aluminiowych puszek z piwem. Na pamiÄ…tkÄ™ tego wydarzenia obchodzimy też DzieÅ„ Piwa Puszkowanego.
A fotografia dzisiejsza nawiÄ…zuje do innej rocznicy. 24.01.1574 r. pierwszy polski król elekcyjny, Henryk Walezy „z licznym pocztem panów francuskich, do 600 osób wynoszÄ…cym, nadciÄ…gnÄ…Å‚ ku granicom nieznanego sobie królestwa”, a tuż po ich przekroczeniu goÅ›ciÅ‚ przez chwilÄ™ w miÄ™dzyrzeckim zamku królewskim (na zdjÄ™ciu). „Kiedy król wjeżdżaÅ‚ do MiÄ™dzyrzecza na wspaniaÅ‚ych saniach, ofiarowanych mu przez Firleja, marszaÅ‚ka w.k., spotkaÅ‚ wspanialszy jeszcze orszak panów polskich, którzy na powitanie aż tu ze stolicy nadciÄ…gnÄ™li" (miasto leży dziÅ› w woj. lubuskim).
Walezjusz nie pokrólowaÅ‚ dÅ‚ugo, bo już w czerwcu tego samego roku uciekÅ‚ do Francji. Jego nastÄ™pcÄ… zostaÅ‚a Anna Jagiellonka. Zamek, zbudowany ok. 1350 r. na polecenie Kazimierza Wielkiego, stoi za to do dziÅ›. Warto go zobaczyć, bo to ponoć jedyny zachowany w Polsce przykÅ‚ad ufortyfikowania bramy zamkowej dwiema potężnymi bastejami. Do odwiedzin zaprasza też muzeum, urzÄ…dzone w dawnym domu starostów miÄ™dzyrzeckich, a w nim najwiÄ™ksza, liczÄ…ca ponad dwieÅ›cie eksponatów kolekcja portretów trumiennych oraz blach herbowych i epitafijnych. I to tylko dwie spoÅ›ród licznych miÄ™dzyrzeckich atrakcji.
Tekst i foto Maria Gonta
Oni tu zostajÄ…
„ZostajÄ™!” to hasÅ‚o nowej kampanii promujÄ…cej Gorzów, która ma zwrócić uwagÄ™ na zalety naszego miasta, dziÄ™ki którym jest ono doskonaÅ‚ym ...
<czytaj dalej>Pielgrzymki
Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia.
Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ...
<czytaj dalej>Prezydent w ministerstwie
Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
- Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ...
<czytaj dalej>Tarasy jeszcze niedostępne
Woda w Warcie opada, odsÅ‚aniajÄ… siÄ™ zalane tarasy. Niestety, ze wzglÄ™dów bezpieczeÅ„stwa, nie mogÄ… być jeszcze udostÄ™pnione.
Zdecydowała o tym ekspertyza ...
<czytaj dalej>