Gontowiec Podróżny BLOG

29 listopada. Jeszcze nie umilkÅ‚y echa mÅ‚odzieÅ„czych zaklęć: „Hej! Kasiu, Katarzynko, gdzie szukać ciebie dziewczynko. O wróżby ciÄ™ zapytam, czekaj – wkrótce zawitam”, a już nadszedÅ‚ kolejny podobny wieczór. Jutro wspomnienie Andrzeja ApostoÅ‚a, wiÄ™c dziÅ› „W wigiliÄ™ Å›wiÄ™tego Andrzeja dziewkom z wróżby nadzieja”, „Noc Andrzeja Å›wiÄ™tego przywiedzie narzeczonego” i wreszcie „Na Å›w. Andrzeja bÅ‚yska pannom nadzieja”.

Oskar Kolberg zanotowaÅ‚, iż „w wigiljÄ™ Å›w. Andrzeja dziewczÄ™ta używajÄ… różnych guseÅ‚ dla zbadania przyszÅ‚oÅ›ci, szczególniej dla dowiedzenia siÄ™ o przyszÅ‚ym swym narzeczonym”. Jest tych wróżb caÅ‚a kolekcja, a część nadal stanowi urozmaicenie andrzejkowych zabaw i jest swoistym poÅ‚Ä…czeniem wróżb kawalersko-panieÅ„skich. Tylko nikt już nie przestrzega dawnych rytuaÅ‚ów, w myÅ›l których w dzisiejszym spotkaniu mogÅ‚y uczestniczyć wyÅ‚Ä…cznie dziewczÄ™ta stanu wolnego. Kobiety zamężne dopuszczano do pomocy w przygotowaniach oraz do interpretacji znaków, natomiast mężczyzn obowiÄ…zywaÅ‚ absolutny zakaz wstÄ™pu.



Lanie wosku, wyÅ›cigi butów, rzucanie monetÄ… do naczynia z wodÄ… (kto trafi, temu speÅ‚ni siÄ™ jedno wybrane marzenie), puszczanie Å‚ódeczek z udekorowanej Å›wieczkÄ… z Å‚upiny orzecha, losowanie kartek z przyszÅ‚ymi zawodami (dla tych, którzy jeszcze nie pracujÄ…), papierowe serca z imionami, w które należy trafić szpilkÄ…, majÄ…c przy tym zawiÄ…zane – to zabawy ciÄ…gle znane i praktykowane. DziÅ› postanowiÅ‚am przypomnieć kilka innych, zanikÅ‚ych już obrzÄ™dów andrzejkowych:

Ognie Å›w. Andrzeja. Wierzono, że rozpalone wieczorem ogniska, do których wrzucano poÅ›wiÄ™cone zioÅ‚a i bukiety, strzec bÄ™dÄ… obejÅ›cia przed zÅ‚ymi duchami. Wdychany przez dziewczÄ™ta dym gwarantować miaÅ‚ za to mocny proroczy sen o przyszÅ‚ym małżonku.

Ogrody Å›w. Andrzeja. WzdÅ‚uż dróg prowadzÄ…cych do domu, panny siaÅ‚y o zmierzchu (w tajemnicy i bez żadnych Å›wiadków) konopie, len lub owies. „ZagrabiajÄ…c” je potem mÄ™skimi spodniami, powtarzaÅ‚y zaklÄ™cie „Mój drogi Andrzeju, siejÄ™, by przyszedÅ‚ stÄ…d miÅ‚y sercu kawaler”.

Liczenie koÅ‚ków (sztachet) w pÅ‚ocie przypominaÅ‚o zrywanie pÅ‚atków kwiatka, tylko zamiast „kocha, lubi, szanuje, nie chce, nie dba, żartuje”, powtarzaÅ‚o siÄ™ na zmianÄ™ „kawaler” i „wdowiec”. Na kogo wypadÅ‚o, na tego bÄ™c. InnÄ… odmianÄ… tej wróżby byÅ‚o liczenie iloÅ›ci tychże sztachet. Nieparzysta liczba oznaczaÅ‚a staropanieÅ„stwo (przynajmniej na najbliższy rok), parzysta wróżyÅ‚a znalezienie swojej pary. Niekiedy chÅ‚opcy dla zabawy smarowali wczeÅ›niej pÅ‚oty sadzÄ….

Wróżenie przy pomocy zwierzÄ…t przyjmowaÅ‚o najróżniejsze formy. A to specjalnie wypiekane ciasteczka dla kotów, a to kulki z tÅ‚uszczu ulepione dla psów czy okruszki chleba dla kogutów. We wszystkich chodziÅ‚o o jedno – czyj kÄ™s zostaÅ‚ zjedzony pierwszy, ta dziewczyna pierwsza zmienić miaÅ‚a stan cywilny. ByÅ‚a jeszcze wersja z gÄ…siorem, któremu zawiÄ…zywano oczy i wpuszczano do izby, w której znajdowaÅ‚y siÄ™ dziewczÄ™ta. „Do której gÄ…sior swe skieruje kroki, ta najprzód pójdzie za mąż”.

Wróżenie z przÄ™dzy i z kÄ…dzieli. Uszyte z przÄ™dzy laleczki ustawiano na póÅ‚eczce pod Å›cianÄ…. Jeżeli spadÅ‚y na siebie, powodzenie w miÅ‚oÅ›ci gwarantowane, kiedy jednak siÄ™ to nie udaÅ‚o… cóż, można byÅ‚o spróbować innej wróżby. Niewielkie kÅ‚Ä™buszki kÄ…dzieli natomiast należaÅ‚o podpalić. Uniesienie siÄ™ ich w górÄ™ i poÅ‚Ä…czenie oznaczaÅ‚o dozgonnÄ… miÅ‚ość.

Wszystkie zabawy sprowadzaÅ‚y siÄ™ do jednego: „ÅšwiÄ™ty Andrzej wróży szczęście i szybkie zamęście". DziÅ› bardziej odpowiednie jest przysÅ‚owie „Czego ludziom trzeba, to sobie wywróżą”. Ja ciÄ…gle zastanawiam siÄ™, o czym mówiÅ‚ ten cieÅ„ na zdjÄ™ciu zrobionym, bagatela, 12 lat temu. WyglÄ…da trochÄ™ jak gÅ‚owa greckiego posÄ…gu. Może czas wybrać siÄ™ na greckie wakacje?

Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powoÅ‚aniowa odbÄ™dzie siÄ™ w sobotÄ™ w sobotÄ™ 27 kwietnia. WyjÅ›cie pielgrzymki na trasÄ™ z Paradyża do Rokitna nastÄ…pi ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doÅ›wiadczenia wiem, że najważniejsze sÄ… relacje bezpoÅ›rednie. Ustalenia, które zapadajÄ… wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsÅ‚aniajÄ… siÄ™ zalane tarasy. Niestety, ze wzglÄ™dów bezpieczeÅ„stwa, nie mogÄ… być jeszcze udostÄ™pnione. ZdecydowaÅ‚a o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne dziaÅ‚anie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

«	kwiecieÅ„ 2024					»
P	W	Åš	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Wolność wypowiedzi koÅ„czy siÄ™ tam, gdzie zaczyna siÄ™ promowanie nienawiÅ›ci, znieważanie i rasizm <czytaj dalej>

LiteraturÄ™ np. Homera czyta siÄ™ tylko po to, aby podróżować np. do Grecji lub mitologÄ™ rzymskÄ… do teatru w Neapolu. Tylko z przyczyn turystyczn <czytaj dalej>

Jest wolność myÅ›li i wypowiedzi, wiÄ™c kto bÄ™dzie chciaÅ‚, pójdzie. ZaÅ› ten OÅ›rodek Monitorowania.....to " ciepÅ‚e" posady i chęć & <czytaj dalej>

Won do Warszawy gumofilce. <czytaj dalej>

Nie sÄ…dziÅ‚em na poczÄ…tku, że Pan bÄ™dzie aż tak dobrym managerem. Zaczęło siÄ™ trochÄ™ dziwnie, Å›wiÄ™tem i kurczakami, ale efekty pokazaÅ‚y, Å <czytaj dalej>