Gontowiec Podróżny BLOG

5 sierpnia. „Piwo posiada wartości odżywcze, podczas gdy żywność nie ma wartości piwnych" – te słowa przypisuje się Januszowi Gajosowi, a ja cytuję je dzisiaj zamiast przysłowia, bowiem niemal wszystkie kalendarze oznajmiają, że oto świętujemy Światowy Dzień Piwa. Tym razem nie jest on związany z żadną konkretną rocznicą. Ot, po prostu ktoś kiedyś tak sobie wymyślił, rzucił hasło i… przyjęło się. Czyż mogło być inaczej?
O popularności tego napoju świadczy 40 przysłów i powiedzonek zebranych w XIX w. przez Samuela Adalberga. Gdyby spisywał je dziś, zajęłyby z pewnością znacznie więcej stron. Nie zamierzam wszystkich cytować, kilka jednak warto. Zacznę od powiedzeń wraz z ich dziewiętnastowiecznymi wyjaśnieniami, które same w sobie są dziełem sztuki:

- „Ciepłe piwko z niego = powolny, rozlazły lub też o człowieku bez stałych przekonań, charakteru, jak chcesz tak nim pokierujesz”,
- „Gdzie piwo warzą, tam się chleb nie upiecze = zbytnie picie różnych trunków, a osobliwie gorzałki, apetyt oddalają”,
- „Jeszcze piwko nie wyszumiało – o młodym człowieku, który się jeszcze nie ustatkował”,
- „Młode piwko szumi/ Młode piwko się burzy = długo tu już spokojna głowa nie może być, zawżdy młode piwo musi się w niej kręcić”,
- „Nawarzyć sobie piwa/ Nawarzyć wiele piwa/ Nikt mi tego piwa nie nawarzył, jedno on = nabawić się, narobić sobie kłopotu; zagmatwać, powikłać sprawę jaką”,
- „W odetkanej butli skwaśnieje piwo – tak mówią, zachęcając gościa do wypicia napoczętej butelki”,
- „Zaprosić kogo na kwaśne piwo = udzielić komu niemiłej wymówki, napomnienia, dać komu łacinę” (gdzie „dać łacinę” oznaczało dać nauczkę, złajać ),
- „Złe piwo warzyć = siać rozterki, niezgodę między ludźmi”.

Historii złocistego napoju też przytaczać nie będę, przyda się natomiast kilka historyjek o nim. Na pierwszy ogień Sancta Piva, czyli święta o smacznie brzmiącym imieniu, która – chociaż nie istnieje – wspominana była w anegdocie już cztery wieki temu. Istnieje kilka wersji opowiastki, najbardziej znana dotyczy papieża Klemensa VIII (1536-1605), wzywającego na łożu boleści „Piva di Polonia, piva di Warka”. Odmawiający przy nim „Litanię do Wszystkich Świętych” duchowni, ochoczo podchwycili: „Sancta Piva di Warka, ora pro eo!” (Święta Piwo, módl się za nim!). Skąd mogli wiedzieć, że tajemnicze słowo „piva” nie określa żadnej osoby, tylko napój nazywany we Włoszech „birra”? W każdym razie umierający papież miał wówczas parsknąć szczerym śmiechem, dzięki czemu pękł, uniemożliwiający mu jedzenie wrzód w gardle. Cudem nie wdało się zakażenie (w końcu to świątobliwa osoba), a Klemens VIII zasiadał bezpiecznie na papieskim tronie jeszcze przez wiele lat.

Włosi mawiają: „Jeśli to nie jest prawdziwe, to przynajmniej dobrze wymyślone”. Z tą anegdotką jest jednak jak z zabawą w głuchy telefon. Wszyscy wiedzą, że gdzieś dzwoni, tylko nie wiedzą, w którym kościele i dziś już trudno dojść prawdy (jeżeli takowa w ogóle istniała, bo wszystko może być tylko fikcją literacką). Bohaterem opowiastki bywa zatem inny nuncjusz papieski, kardynał Enrico Caetani (1550-1599). Szkopuł w tym, że historia nie zapamiętała, by którykolwiek z wymienionych cierpiał z powodu wrzodu w gardle. Miał go natomiast ostatni w przedrozbiorowej Polsce nuncjusz, kardynał Ferdinando Maria Saluzzo (1744-1816), tylko że on z kolei urodził się dopiero 46 lat po wydanych w Paryżu (1698) „Pamiętnikach kawalera de Beaujeu”, w których już o „la sainte bière de Varka” wspominano.

Historyjki kolejne to już tylko kilka zdań:
- Pierwsze butelkowane piwo pojawiło się dopiero w połowie XIX w. Wg legendy to mnisi odkryli, że przechowywane w szkle, długo zachowuje świeżość.
- W XIX w. zalecano matkom karmiącym picie piwa, aby tym sposobem dostarczały swoim dzieciom witaminy i minerały oraz wspomagały laktację (w „moich” czasach była to bawarka).
- Natomiast godziny, w których dopuszczalne było spożywanie alkoholu, wymyślono już w średniowieczu. Czas otwarcia i zamknięcia karczm piwnych obwieszczano wtedy za pomocą specjalnego dzwonu. Jeden z nich został zrekonstruowany w gdańskim Dworze Artusa, gdzie nadal można oglądać cynową ladę piwną z 1592 r. Bierglocke umiejscowiony był we wnęce pomiędzy Wielkim Piecem a Ławą Malborską. Rekonstrukcja nie odtwarza wiernie dekoracji i napisów, ponieważ zachowana fotografia była nieczytelna.

Na zakończenie kilka starych przysłów:
- „Kto piwa nawarzy, niech mu pysk oparzy” (dobra riposta na „nawarzenie piwa”),
- „Da się piwo pić, ale rzuci”,
- „Gdzie księża a furmani piją, tam najlepsze piwo”,
- „Łatwo kiepskiego piwa nawarzyć, ale wypić trudno”,
- „I najlepszemu piwowarowi czasem piwo się nie uda”, ale „Każdy piwowar swoje piwo chwali”,
- „Od piwa głowa się kiwa/ Od piwa głowa krzywa/ Od piwa głowa siwa”.

… a na zdjęciu oczywiście rekonstrukcja Bierglocke z Dworu Artusa.


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

budowa jednostki wojskowej w gorzowie
<czytaj dalej>

ma doswiadczenie w firmie budowlanej poprawiania architektury na małą skalę

cele jakie moge podpowiedzieć
to centrum przesiadkowe <czytaj dalej>

Szkoła na MEDAL.BRAWO...



<czytaj dalej>

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>