Gontowiec Podróżny BLOG

24 czerwca. Za nami noc świętojańska – pełna magii i marzeń o zdobyciu niemożliwego, czyli rozwijającego się tylko w tę jedną jedyną noc czarodziejskiego kwiatu paproci. Śniłam o nim w dzieciństwie, dziś jednak zastanawiam się, czy warta skórka wyprawki. Kwiat wprawdzie daje znalazcy szczęście, powodzenie, zdrowie i bogactwo, ale nie pozwala się nim dzielić. Z nikim. Taka fortuna nie niesie z sobą żadnej radości.

Można za to spróbować odnaleźć namiastkę legendarnego kwiatu, wystarczy tylko popytać botaników o rośliny nazwane kiedyś „kwitnącymi paprociami”. Choć nie rozmnażają się one z nasion, tylko z umiejscowionych na spodniej stronie liści zarodników, to jednak niektóre z nich tworzą tzw. kłosy zarodnionośne, które potrafią wyprowadzić w pole niejednego laika. Kto wie, czy to właśnie któryś z nich nie stał pierwowzorem legendy? Muszę przyznać, że ci paprociowi dowcipnisie nazwy noszą przewspaniałe.

Na przykład malutki nasięźrzał pospolity, którego kłos ma góra dwa i pół centymetra wysokości, ale za to jaką moc sprawczą! Dziewczyna, która odnalazła go w noc świętojańską, powodzenie u płci przeciwnej miała murowane. Wystarczyło tylko, by rozebrała się do naga, rozpuściła włosy i stanąwszy o północy tyłem do rośliny, wypowiedziała zaklęcie „Nasięźrzele, rwę cię śmiele, pięcią palcy, szóstą dłonią, niech się chłopcy za mną gonią". Zrywać go raczej nie powinna, a i my nie róbmy tego (gdyby udało się nam go wytropić), bowiem zamiast bogactwa, czeka nas za to mandat karny. Nasięźrzał objęty jest dziś ścisłą ochroną, podobnie jak drugi niewysoki pretendent o nazwie podejźrzon księżycowy.
Znacznie wyższe są (objęte częściową ochroną) podrzeń żebrowiec oraz pióropusznik strusi, tylko, że ten ostatni „kwitnąć” zaczyna dopiero w sierpniu, więc w charakterze świętojańskiego kwiatu paproci wystąpić raczej nie może. I wreszcie kolej na, będącego również pod całkowitą ochroną, długosza królewskiego. Ta paproć dorasta do dwóch metrów wysokości, a jej „kwiat” wydaje się świecić w ciemnościach. Ludowe podania głoszą, że upodobały go sobie robaczki świętojańskie (świetliki), które przy najlżejszym nawet dotknięciu ulatują z kłosa zarodnionośnego w powietrze. To dlatego kwiat paproci jest taki nieosiągalny.

Jedno z największych skupisk długosza królewskiego można oglądać w rezerwacie „Karsiborskie Paprocie”, znajdującym się kilka kilometrów na południe od Świnoujścia. Jadąc do miasta od strony głównej przeprawy promowej, wypatrujcie drogowskazu kierującego w lewo. Warto zboczyć z drogi, by zobaczyć to niezwykłe miejsce. My byliśmy nim zachwyceni.

„Już Jan ochrzcił wszystkie wody, umyjcie się dla ochłody”. Dawniej wierzono, że nie należy się kąpać w jeziorach i rzekach, dopóki św. Jan Chrzciciel nie wypędził z nich utopców i rusałek. W noc świętojańską miała się również odnawiać woda w studniach, w związku z czym starano się ją z tych studni wybrać, aby zapewnić jej świeżość i uwolnić od „robaków”.

Dzisiejszy dzień przynosi ze sobą przysłów co niemiara. Spróbowałam je pogrupować:

• deszczowe – „Gdy się święty Jan rozczuli, to go dopiero Najświętsza Panna utuli” (czyli słotnie może być aż do drugiego lipca). Tegoż samego dotyczy kolejne przysłowie „Gdy się święty Jan rozczuli, w Nawiedziny się utuli”, ale może być i gorzej, bowiem „Jak się Janek rozbeczy, a Maryś lipcowa go nie utuli, to będzie beczał do świętej Urszuli”. Z tego wynika, że - ile innych św. Urszul po drodze nie ma - to przysłowiowy stan deszczowy potrwać może aż do 21 października.
• nadal deszczowe i niezbyt optymistyczne – „Jak się święty Jan rozpada, toteż pada nie lada” oraz „Kiedy z Janem przyjdą deszcze, to sześć niedziel kropi jeszcze”.
• ostrzegawcze (też w deszczowym klimacie) – „Na świętego Jana bywa Wisła wezbrana”
• deszczowo-żniwne, przepowiadające pogodę - „Chrzest Jana w deszczowej wodzie trzyma zbiory w przeszkodzie”, „Gdy Jan z deszczem przybywa, to słota bywa także i we żniwa”, „Gdy się Jan Chrzciciel w dżdżystej kąpie wodzie, deszcze żniwom bywają wtenczas na przeszkodzie” oraz „Gdy Jan Chrzciciel skropi, mokre będą kopy”.
• deszczowo-zagadkowe - „Do świętego Jana woła o deszcz kania, a po świętym Janie chodzą w deszczu kanie”. Pewnie nie chodzi tu o grzyb (czubajkę kanię i jej rośnięcie „jak grzyby po deszczu”), tylko o drapieżne ptaki, krążące po niebie tuż przed opadami. W podania ludowych ich charakterystyczne nawoływania interpretowano jako wołanie o deszcz. Do dziś o czymś najbardziej wyczekiwanym mówi się, że się go „łaknie jak kania dżdżu”. Ale też w niektórych regionach „kanią” nazywa się rzekotkę, a jej rechot ma zwiastować opady.
• deszczowo-babskie - „Do świętego Jana o deszcz prosić trzeba, później baba zapaską napędzi go z nieba”, „Gdy święty Jan łąkę kosi, lada baba deszcz uprosi”.
• sympatycznie bezdeszczowe – tylko dwa, ale jednak są „Na święty Jan, jagód dzban” oraz „Zbieraj rumianek, bo święty Janek”.

„Nie zawsze wigilia św. Jana”, to prawda. Nie zawsze też Dzień Wędkarza (również obchodzony wczoraj). Połączyliśmy więc obie okazje i świętojańską noc spędziliśmy na wędkowaniu, podziwiając rozgwieżdżone niebo i obłoki srebrzyste, a tuż przed północą wybraliśmy się nawet na spacer (co widać na załączonej fotografii).


Tekst i foto Maria Gonta

Dodaj komentarz:

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Rozmowa z komisarzem Wojciechowskim

Komunikat w sprawie rolników. Zgodnie z wczorajszą rozmową telefoniczną z komisarzem rolnictwa Januszem Wojciechowskim przekazuję, że na najbliższym i ostatnim w ... <czytaj dalej>

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

budowa jednostki wojskowej w gorzowie
<czytaj dalej>

ma doswiadczenie w firmie budowlanej poprawiania architektury na małą skalę

cele jakie moge podpowiedzieć
to centrum przesiadkowe <czytaj dalej>

Szkoła na MEDAL.BRAWO...



<czytaj dalej>

"Ktoś biegł tą uliczką przed nami, miał jak my
wzrok zdjęty uczuciem;"
(Kamil Kwidziński, pierwszy wers wiersza Jotunheim< <czytaj dalej>

Ciekawe, że depresji nie mają ci, którzy ciężko pracują, którym brakuje do wypłaty, tym, którzy wyprzedają się tym, którzy starają się <czytaj dalej>