eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej

wtorek 23 kwietnia 2024 Jerzy, Wojciech

eGorzowska - internetowy dziennik Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej

95 738 30 30

redakcja@egorzowska.pl

Gontowiec Podróżny BLOG

« powrót

Mądre drzewa

23 czerwca. „Jutro święty Janek, puśćmy na wodę wianek”, tyle, że z Nocą Świętojańską, to wcale nie taka prosta sprawa.

Nadejście lata zawsze było czasem radości mieszającej się z magią, dlatego niosło ze sobą mnóstwo obrzędów, wierzeń i przesądów. Szkopuł w tym, że konkretna data, a właściwie noc, podczas której świętowano, nie była jedna. Najpierw była to najkrótsza noc w roku, przypadająca na półkuli północnej z 21 na 22 czerwca. Potem, wraz z nasilaniem się kultu św. Jana Chrzciciela, pojawił się nowy termin obchodów – noc poprzedzająca wspomnienie tego świętego (z 23 na 24 czerwca).
Dziś mówi się, że całe zamieszanie powstało w związku z „próbą zasymilowania przez chrześcijaństwo pogańskich obrzędów związanych z przesileniem letnim”, a data świętowania zależy od kraju. Noc Kupały niekoniecznie więc równa się Nocy Świętojańskiej, a i obrzędy niekoniecznie się pokrywają. No i faktu, że „Przed świętym Janem najdłuższy dzień panem” zmienić się nie da.

O ile Sobótki, czyli palenie ognia i skoki przez ognisko nie są już tak powszechne jak dawniej, to nadal lubimy puszczać na wodę wianki, dziś jedynie nie ma to znaczenia matrymonialnego, ponieważ puszczają je wszyscy. Kiedyś robiły to tylko niezamężne dziewczęta, a chłopcy próbowali wyłowić z łodzi ten, który zrobiła ich ukochana, bowiem to wróżyło im rychły ślub. "Na święty Jan woda kwitnie" – mawiano.

Z wiankami jest też całkiem inna historia. Na Warmii, Mazurach, Pomorzu i w części Wielkopolski wcale ich nie spławiano, tylko ciskano za siebie (przez głowę) w kierunku drzewa. Jeżeli wianek na nim zawisł, gwarantował dziewczynie zamążpójście. Rzucało się nim do skutku, skrupulatnie licząc, ile razy spadł, bo to wskazywało liczbę lat w panieńskim stanie.

Ognie świętojańskie miały za zadanie odpędzić złe moce, dlatego wkładano do nich ciernie i rośliny parzące. Przed czarownicami, które właśnie tej nocy zbierały różne tajemnicze substancje potrzebne im do magicznych wywarów, broniono się za pomocą skrzyżowanych mioteł ustawionych w progu. Pomagały też porozwieszane w okolicy stare worki. Żadna wiedźma nie mogła przejść obok nich obojętnie. Musiała liczyć nici w tkaninie, a jeżeli nie skończyła tego przed pierwszą w nocy, po prostu traciła moc.

W Skandynawii wigilia św. Jana to niepraktykowany już czas odwiedzin świętych źródeł, których woda w tę jedyną noc uzyskiwała moce lecznicze. Zależnie od kraju i konkretnego źródła, trzeba się było napić leczniczej wody lub tylko w niej wykąpać, a potem obowiązkowo podziękować drobną monetą za dar. Może stąd wziął się zwyczaj wrzucania pieniążków do fontann?

Dania ma jeszcze jedną ciekawostkę, jest nią Midsommertræ – drzewko sobótkowe. Kiedyś istniał tu zwyczaj przystrajania wiankami i ziołami wybranego w danej wsi lub mieście drzewa, wokół którego tańczono wieczorem i w nocy. Drzewa przy świętych źródłach „ozdabiane” były tego dnia bandażami i innymi oznakami mających tam miejsce uzdrowień, ale do dziś zachowała się chyba tylko tradycja odwiedzania „mądrego drzewa” w Leestrup.

Mądre drzewa to okazy z rozdwojonym na pewnej wysokości pniem, który wyżej ponownie się zrasta. Powstały w ten sposób naturalny otwór, przejawiał w noc świętojańską działanie lecznicze. Przejście przez jego środek uwalniało człowieka od jednej z dręczących go dolegliwości lub wad, a pozostawienie na gałęzi fragmentu odzieży, przywiązywało doń to, czego się właśnie pozbyliśmy. Niby nikt już w to nie wierzy, mimo to mądre drzewo w Leestrup nadal obwieszone jest różnymi częściami garderoby. Jeszcze do niego nie dotarliśmy osobiście, mamy już jednak zapisaną jego dokładną lokalizację i z całą pewnością wybierzemy się tam podczas kolejnego pobytu w Danii.

Tymczasem za mądrymi drzewami rozglądam się po naszych okolicznych lasach. Na razie udało mi znaleźć takie, jak na załączonej fotografii, pewnie jednak nie wykaże ono zdolności leczniczych, ponieważ są to dwa wyraźnie osobne pnie, zrastające się dopiero na pewnej wysokości. Idealne powinno się najpierw rozdwoić, a potem zrosnąć.

Dziś obrzędy kupalne mieszają się ze świętojańskimi, nikt nie przywiązuje do nich znaczenia matrymonialnego i w dodatku obchody, noszące znamiona pikniku, zabawy lub wydarzenia kulturalnego, organizuje się najczęściej w najbliższy obu datom weekend.

Podejrzewam, że o zwyczajach nocy świętojańskiej w różnych krajach można napisać całkiem sporą książeczkę, tymczasem mi pozostało jeszcze kilka przysłów do zaprezentowania, więc zacznę od tych, które odwołują się do Wandy (obchodzącej imieniny właśnie dzisiaj).

„Wanda z Janem wianki puszczają po wodzie i wspólnie radzą o żniwnej pogodzie”. Warto też przyjrzeć się dzisiejszemu zachodowi słońca, bowiem „W dniu Wandy, gdy słonko bezchmurnie zachodzi, to i święty Jan pogodą rolników nagrodzi”.
Jest jeszcze napomnienie skierowane do rolników: „Już przed świętym Janem, zajmij się swym sianem” oraz spostrzeżenia pogodowe: „Przed św. Janem o deszcz trzeba prosić, potem sam się będzie rosić” albo troszkę inaczej ale o tym samym „Przed św. Janem o deszcz prosić nam potrzeba, gdyż po świętym Janie bez próśb dają go z nieba” . Wg Glogera gdy susza przed Świętym Janem plebani mawiali: „Do Świętego Jana proście parafianie wszyscy o deszcz, bo po Świętym Janie to i ja sam uproszę”.

Końcówka czerwca to wyjątkowo intrygujący czas.

Tekst i foto Maria Gonta

23 czerwca 2022 07:52, admin ego

« powrót

Dodaj komentarz:

Pielgrzymki

Tegoroczna piesza pielgrzymka powołaniowa odbędzie się w sobotę w sobotę 27 kwietnia. Wyjście pielgrzymki na trasę z Paradyża do Rokitna nastąpi ... <czytaj dalej>

Prezydent w ministerstwie

Prezydent Gorzowa w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. - Z doświadczenia wiem, że najważniejsze są relacje bezpośrednie. Ustalenia, które zapadają wtedy ... <czytaj dalej>

Tarasy jeszcze niedostępne

Woda w Warcie opada, odsłaniają się zalane tarasy. Niestety, ze względów bezpieczeństwa, nie mogą być jeszcze udostępnione. Zdecydowała o tym ekspertyza ... <czytaj dalej>

Apel o pomoc w sprawie odbudowy AJP

W dramatycznej dla uczelni i miasta sytuacji potrzebne jest wspólne działanie. Dlatego prezydent miasta Jacek Wójcicki apeluje o pomoc w ... <czytaj dalej>

Przeglądaj cały katalog lub dodaj swoją firmę

"Lidl Polska Sklepy Spożywcze" Sp. z o.o. Sp.k.

ul. MickiewiczaGorzów Wlkp.,
tel.
branża: Spożywcze artykuły - detal <czytaj dalej>

Przedszkole Miejskie nr 7 "Bajkowy Świat"

ul. Głowackiego 4, Gorzów Wlkp.
tel. 95 732 09 53
branża: Przedszkola - publiczne <czytaj dalej>

"Jodła Tat" Robert Jodłowski

ul. Kosynierów Gdyńskich 25, Gorzów Wlkp.
tel. 692 873 098
branża: Tatuaże <czytaj dalej>

Kalendarium eventów

«	kwiecień 2024					»
P	W	Ś	C	P	S	N
1	2	3	4	5	6	7
8	9	10	11	12	13	14
15	16	17	18	19	20	21
22	23	24	25	26	27	28
29	30

dodaj: imprezy@egorzowska.pl

Mała wielka sprawa

admin ego:

Piękna inicjatywa w brzydkim mieście

Znany gorzowski lekarz Ireneusz Czerniec zaprosił w niedzielę kandydatów do Rady Miasta, dziennikarzy oraz mieszkańców na spacer ulicami śródmieścia. „Porozmawiajmy i zobaczmy, cóż dobrego możemy zrobić dla naszego miasta, w celu ... <czytaj dalej>

Bez korzeni nie zakwitniesz

Archiwa Państwowe oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej zapraszają uczniów klas 4-7 <czytaj dalej>

Kto zdobędzie mural dla szkoły

Murale Pamięci „Dumni z Powstańców” to ogólnopolski konkurs dla szkół <czytaj dalej>

aktualnie nie ma żadnej czynnej sondy

Robisz zdjęcia? Przyślij je do nas foto@egorzowska.pl

admin ego:

Co na to władze miasta?

Wobec informacji o planowanym na 2 maja Marszu Flagi i ... <czytaj dalej>

admin ego:

Sosna na Szczudłach

Być w Busku Zdroju i nie odwiedzić Sosny na Szczudłach ... <czytaj dalej>

admin ego radzi:

Alkoholowa mapa Polski

Ponad 95 tys. pijanych kierowców zatrzymała policja w 2023 roku. ... <czytaj dalej>

admin ego radzi:

Filiżanka kawy lub dwie

Czy wiesz, że filiżanka kawy może zdziałać więcej niż tylko ... <czytaj dalej>

Blogujesz? Rób to lokalnie!
Wystarczy jedno kliknięcie w egoBlog

Masz problem?
Napisz do eksperta egoEkspert

Żadna sprawa nie zostanie bez odzewu. Daj znać na eGo Forum

Anonim_9617:

Jest wolność myśli i wypowiedzi, więc kto będzie chciał, pójdzie. Zaś ten Ośrodek Monitorowania.....to " ciepłe" posady i chęć & <czytaj dalej>

Anonim_3351:

Won do Warszawy gumofilce. <czytaj dalej>

Anonim_6779:

Nie sądziłem na początku, że Pan będzie aż tak dobrym managerem. Zaczęło się trochę dziwnie, świętem i kurczakami, ale efekty pokazały, � <czytaj dalej>

Anonim_6779:

I jeszcze raz, gratuluję i życzę 100 lat rządzenia Gorzowem. <czytaj dalej>

Anonim_6779:

I dobrze, tak miało być, za ścieżkę rowerową wzdłuż Kłodawki. Proszę kontynuować przedłużenie do Kłodawy. Popieram. <czytaj dalej>

eGorzowska.pl - e-gazeta Gorzowskiej Agencji Dziennikarskiej

Twoje imię: