128 – tyle zachorowaÅ„ na odrÄ™, wedÅ‚ug GÅ‚ównego Inspektora Sanitarnego, zanotowano już w tym roku. W 2017 byÅ‚o ich o 70 mniej. Media donoszÄ… o zwiÄ™kszonej liczbie zachorowaÅ„ w podwarszawskim Pruszkowie. Czy to już epidemia? Czy mamy siÄ™ czego bać? Czy wszystkiemu winni sÄ… przeciwnicy szczepieÅ„?
- Choroby zakaźne sÄ… nieprzewidywalne. Jedni chorobÄ™ przejdÄ… Å‚agodnie, inni ciężko. Drobnoustroje mogÄ… przeÅ‚amać ukÅ‚ad odpornoÅ›ciowy zdrowej dotÄ…d osoby i wywoÅ‚ać powikÅ‚ania, a nawet Å›mierć krótkim czasie. Szczepienia pozwalajÄ… nam kontrolować te choroby - mówi epidemiolog dr hab. PaweÅ‚ Stefanoff z Norweskiego Instytutu Zdrowia Publicznego.
- Obecna sytuacja zwiÄ…zana z odrÄ…, nie jest zaskoczeniem dla epidemiologów - zauważa dr hab. PaweÅ‚ Stefanoff w rozmowie z portalem www.zaszczepsiewiedza.pl. - Od dziesiÄ™ciu lat wyszczepialność dzieci z powodu szkodliwej dziaÅ‚alnoÅ›ci ruchów antyszczepionkowych systematycznie spada, wiÄ™c w koÅ„cu musiaÅ‚o dojść do zwiÄ™kszonej liczby zachorowaÅ„.
Odra jest niezwykle zaraźliwÄ… chorobÄ… i jedna osoba może zarazić nawet kilkanaÅ›cie innych, wiÄ™c jeÅ›li osoby nieuodpornione bÄ™dÄ… siÄ™ gromadziÅ‚y w coraz wiÄ™kszych grupach, zachorowania bÄ™dÄ… wystÄ™powaÅ‚y częściej. W sytuacji, kiedy wyszczepialność przeciwko odrze utrzymuje siÄ™ na staÅ‚ym wysokim poziomie powyżej 95 proc., możemy mówić o istnieniu zjawiska odpornoÅ›ci populacyjnej, dziÄ™ki której chronieni sÄ… również ci, którzy z różnych przyczyn, na przykÅ‚ad zdrowotnych, nie mogÄ… być zaszczepieni. Przeciwnicy szczepieÅ„ czÄ™sto w takich sytuacjach pytajÄ…: A co z dorosÅ‚ymi? Dlaczego ich nie szczepimy, przecież i oni należą do populacji, wiÄ™c nie można mówić o wysokiej wyszczepialnoÅ›ci, jeÅ›li oni nie sÄ… zaszczepieni.
- Ten argument nie ma sensu - uważa dr hab. PaweÅ‚ Stefanoff. - Po pierwsze, obowiÄ…zkowe szczepienia przeciwko odrze wprowadzono w Polsce w 1975 r., co oznacza, że osoby do 43 r. ż. sÄ… zaszczepione. Po drugie, przed wprowadzaniem szczepieÅ„ odra byÅ‚a bardzo powszechnÄ… chorobÄ…, wiÄ™c wiÄ™kszość osób przed wprowadzeniem szczepieÅ„ miaÅ‚o w dzieciÅ„stwie kontakt z wirusem i zostaÅ‚o uodpornionych.
Szczepienia sÄ… jedynÄ… procedurÄ… medycznÄ… oferowanÄ… nieodpÅ‚atnie na podstawie procedur prawnych we wszystkich paÅ„stwach na Å›wiecie bez wyjÄ…tku, zaÅ› w tych, których nie stać na zapewnienie tej podstawowej ochrony swoim obywatelom, dziaÅ‚ajÄ… programy pomocowe organizowane np. przez ÅšwiatowÄ… OrganizacjÄ™ Zdrowia (WHO) lub prywatne fundacje. Zapobieganie chorobom zakaźnym to nie tylko nasza osobista odpowiedzialność, ale i obowiÄ…zek wobec innych mieszkaÅ„ców, nie tylko kraju, ale także i globu. W skali makro, jakÄ… zajmujÄ… siÄ™ epidemiolodzy, doskonale widać, że szczepienia sÄ… potrzebne, bezpieczne, ratujÄ… życie i pozwalajÄ… uniknąć ciężkich powikÅ‚aÅ„ wpÅ‚ywajÄ…cych na caÅ‚e życie chorego. W Polsce na przykÅ‚ad, dziÄ™ki szczepieniom oraz podniesieniu ogólnego poziomu higieny w kraju i poprawie warunków bytowych, ograniczona zostaÅ‚a liczba zachorowaÅ„ na gruźlicÄ™. Nadal jednak szczepimy przeciwko tej chorobie noworodki, gdyż wystÄ™pujÄ… zachorowania wÅ›ród osób, które zakaziÅ‚y siÄ™ wczeÅ›niej i czÅ‚onkowie rodzin mogÄ… narazić na zakażenie niemowlÄ™ta i maÅ‚e dzieci.
Kiedy pod koniec XVIII w. szczepienia pojawiÅ‚y siÄ™ po raz pierwszy dziÄ™ki wynalazkowi Edwarda Jennera, od razu wzbudziÅ‚y zarówno kontrowersje jak i wielkie nadzieje. NiedoskonaÅ‚a szczepionka Jennera przeciwko ospie prawdziwej czÄ™sto dawaÅ‚a ciężkie niepożądane odczyny, a jednak rodzice ustawiali siÄ™ w kolejce, aby otrzymać preparat, który mógÅ‚ uchronić ich dziecko przed Å›mierciÄ… dotykajÄ…cÄ… 1/3 zakażonych. WspóÅ‚czesne szczepionki to preparaty powstajÄ…ce w wyniku wieloletnich badaÅ„ oraz testów, kontrolowane nie tylko przez producenta, ale również niezależne paÅ„stwowe instytuty badawcze. Kontroli, w przypadku szczepieÅ„, podlega każda partia, co powoduje, że sÄ… to najlepiej przebadane preparaty na rynku.
Nadzór nad chorobami zakaźnymi sprawowany jest w każdym kraju, odpowiednie analizy przeprowadzane sÄ… również np. przez WHO: - Ludzie bojÄ… siÄ™ chorób zakaźnych, dlatego w każdym kraju prowadzone sÄ… badania epidemiologiczne majÄ…ce na celu monitorowanie liczby zachorowaÅ„, wykrycie nowych patogenów lub zmian w patogenach już znanych - mówi dr PaweÅ‚ Stefanoff. - Nawet jeÅ›li nie uda siÄ™ zapobiec epidemii, to naukowcy poÅ›wiÄ™cajÄ… wiele czasu na odkrycie jej mechanizmów, zrozumienie, jak i dlaczego do niej doszÅ‚o. Wszystkie te niezwykle kosztowne dziaÅ‚ania majÄ… na celu zwiÄ™kszenie naszego bezpieczeÅ„stwa.
Obok inicjatywy zmierzajÄ…cej wÅ‚aÅ›nie do znacznego obniżenia naszego bezpieczeÅ„stwa, czyli dążącej do zniesienia obowiÄ…zku szczepieÅ„, powstaÅ‚a również taka, która chce wspierać dziaÅ‚ania prozdrowotne pod hasÅ‚em „Szczepimy, bo myÅ›limy”.
- Po doÅ›wiadczeniach samorzÄ…dów, którym nie udaÅ‚o siÄ™ skutecznie wprowadzić zapisu o przyjmowaniu do żłobków, przedszkoli i szkóÅ‚ jedynie dzieci zaszczepionych, postanowiliÅ›my wystÄ…pić z obywatelskÄ… inicjatywÄ… ustawodawczÄ… umożliwiajÄ…cÄ… takie dziaÅ‚anie - wyjaÅ›nia Robert Wagner z WrocÅ‚awia, jeden z pomysÅ‚odawców projektu. - Nasza propozycja zakÅ‚ada, iż samorzÄ…d bÄ™dzie mógÅ‚ wprowadzić dodatkowe punkty potrzebne do przyjÄ™cia dziecka do żłobka, przedszkola i szkolnego punktu przedszkolnego. Dziecko, które nie może być szczepione ze wzglÄ™dów zdrowotnych, po przedstawieniu odpowiedniego, weryfikowalnego zaÅ›wiadczenia lekarskiego, również otrzyma te punkty. Podpisy pod inicjatywÄ… można skÅ‚adać w OkrÄ™gowych Izbach Lekarskich lub Å›ciÄ…gnąć formularz z naszego profilu na Facebooku i odesÅ‚ać podpisany do OkrÄ™gowej Izby Lekarskiej.
Inicjatorów tego pomysÅ‚u nie można oskarżyć o chęć dyskryminacji dzieci niezaszczepionych, gdyż analogicznie, dodatkowe punkty dostajÄ… na przykÅ‚ad dzieci, których rodzeÅ„stwo chodzi do przedszkola lub szkoÅ‚y na terenie danej gminy lub jeÅ›li rodzice pÅ‚acÄ… tam podatki. Nikt w takiej sytuacji nie mówi przecież o dyskryminacji jedynaków. Propozycja „Szczepimy, bo myÅ›limy” zakÅ‚ada podobny mechanizm.
- Jestem ojcem czwórki dzieci i nie rozumiem, dlaczego ludzie w sprawie szczepieÅ„ ufajÄ… pseudonaukowcom z Internetu lub lekarzom o wÄ…tpliwej reputacji, czasem bez prawa wykonywania zawodu, a nie lekarzom w szpitalach, przychodniach, którzy na co dzieÅ„ opiekujÄ… siÄ™ ich dziećmi. Tu naprawdÄ™ chodzi o zdrowie, a nawet życie naszych dzieci. Ci, którzy myÅ›lÄ… rozsÄ…dnie - szczepiÄ… - dodaje Wagner.
PodstawÄ… odpowiedzialnego podejÅ›cia do profilaktyki chorób zakaźnych jest informacja oraz edukacja. Ilustruje to przykÅ‚ad Norwegii, gdzie szczepienia nie sÄ… obowiÄ…zkowe, a wyszczepialność pozostaje jednÄ… z najwyższych na Å›wiecie:
- Norwegowie w szkoÅ‚ach nie tylko uczÄ… o szczepieniach, ale również realizujÄ… projekty pokazujÄ…ce, jak odróżnić informacje wiarygodne od niewiarygodnych, komu ufać w Å›wiecie informacji – mówi dr hab. PaweÅ‚ Stefanoff. - Edukacja w poÅ‚Ä…czeniu z zaufaniem do instytucji publicznych powoduje, że Norwegowie wiedzÄ…, iż szczepienia sÄ… skuteczne oraz potrzebne.
W Polsce szczepienie dzieci to norma i nadal rodzice w wiÄ™kszoÅ›ci zdecydowanie opowiadajÄ… siÄ™ utrzymaniem obowiÄ…zku szczepieÅ„. Dla wspólnego dobra i bezpieczeÅ„stwa miejmy nadziejÄ™, że tak pozostanie.
oprac. redakcja
foto Wikipedia